Premenstrüel Sendrom (Adet öncesi gerginlik)

Týp dilinde "premenstrüel sendrom" halk arasýnda ise "adet öncesi sendromu" olarak bilinen, insanlar arasýndaki iliþkileri ve kiþinin günlük aktivitesini etkileyecek düzeyde fiziksel, psikolojik ve davranýþ deðiþikleri ile seyredebilen bulgular bütünüdür
Doðurganlýk döneminde olan kadýnlarýn % 30-40'ýnda bu sendromun bulgularý saptanmýþ olup, % 2-3 kadarýnda bulgular þiddetli olarak seyrediyor Sebebi kesin olarak bilinmemekle beraber gebelik ve menopoz sonrasý dönemlerde ortadan kalkmasý, dönemsel hormon deðiþikliklerinin sorumlu olabileceðini düþündürüyor
Premenstrüel bulgular adet öncesi 10-12 günlük dönemi kapsayýp adet görülünce kendiliðinden ortadan kalkýyor
Bulgular þöyle sýnýflandýr&#25 3;labilir:
A - GRUBU:
Gerginlik, anksiyete (huzursuzluk), sinirlilik, yetersizlik, ruh halinde deðiþkenlik
B- GRUBU:
Depresyon, konfüzyon (konsantre olmakta güçlük, uyuþukluk), unutkanlýk, aðlama
C- GRUBU:
Hipoglisemik episodlar (kan þekerinin düþmesi), iþtah artýþý, baþ aðrýsý, deðiþik istekler, bitkinlik, bulantý, kusma, ishal, kabýzlýk
D- GRUBU:
Kilo artýþý, karýnda þiþkinlik, gaz, memelerde duyarlýlýk, el- ayak ve bacaklarda þiþlik
Bu gibi þikayetleri adet öncesi dönemlerde tekrarlayarak yaþayan bayanlar için, olayý tetikleyen faktörlerin (stres, týbbi veya psiþik problemler) hekim kontrolü altýnda araþtýrýlmas&#2 53; gerekiyor Diðer bazý organik hastalýklar, adet öncesi sendromuna benzer bulgular ortaya koyabiliyor Bu yüzden gerekli laboratuvar testlerinin ve týbbi muayenelerin yapýlarak adet öncesi sendromu bu hastalýklardan ayýran tanýnýn konmasý gerekiyor Sözü geçen organik hastalýklarýn bazýlarý þunlardýr:
- Hiperprolaktinemi (memelerden süt gelmesi, aðrý þikayeti)
- Over kistleri (yumurtalýk kistleri)
- Endometriosis
- Myomlar
- Pelvis enfeksiyonlarý
- Tiroid hastalýklarý
Premenstrüel sendrom tanýsý koyduracak özel bir laboratuvar testi bulunmamakla beraber bazý laboratuvar testleri ayýrýcý taný koymaya yardýmcý olurlar: Tam kan sayýmý, sedimantasyon, serum, prolaktin düzeyi, karaciðer ve böbrek hastalýklarýna yönelik testler, ovülasyon (yumurtlama) testleri gibi Bunlarýn yaný sýra geriye dönük en az üç aylýk periyodu kapsayan bir günlük tutmanýz ve bulgularýn periyodun hangi dönemine denk geldiðini saptamak da hekiminize taný koymak açýsýndan yardýmcý olacaktýr
Kesin sebebi bilinmediðinden sebebe yönelik (radikal) bir tedavisi olmamakla birlikte rahatsýzlýklarla baþ etmek üzere;
- Psikolojik destek
- Stresle mücadele (psikolog, meditasyon, hipnoz, aerobik)
- Egzersiz (jogging, bisiklete binmek, haftada en az dört kere tempolu yürümek)
- Diyet düzenlemesi (fazla tuz ve þekerden kaçýnma, kafeinli yiyecek ve içeceklerden kaçýnma, karbonhidrat bakýmýndan zengin -özellikle kompleks karbonhidratlar; makarna, pilav vs-, protein bakýmýndan fakir beslenme, magnezyum içeren besin kaynaklarýna yönelme -havuç, yer fýstýðý, ýspanak vs-)
gibi önlemler bulgularý hafifleterek sorunsuz bir adet dönemi geçirmeyi saðlarlar Bu önlemlerin yeterli olmadýðý durumlarda hekim kontrolünde olmak koþulu ile,
- Ödem çözücü ve aðrý gidericiler,
- Antidepresanlar,
- Meme þikayetlerinde hiperprolaktinemiye yönelik tedavi,
- Geçici menopoza sokma gibi tedavi alternatifleri içerisinden hasta için en uygun olan seçilebilir