Çocuğunuzu Şiddetten Nasıl Korursunuz?

Çocuklar ve şiddet denilince akla , çocuğa uygulanan şiddet ve çocuğun başkalarına uyguladığı şiddet gelmektedir Son zamanlarda basın yayın organlarında çocuklar tarafından işlenen veya çocuklara karşı işlenen ve herkesi dehşete düşüren şiddet suçları sık sık gündeme gelmektedir

Çocuklarda kişilik gelişiminin temeli 3-6 yaş arasında atılmaktadır Bu yaşlarda gördüklerini, duyduklarını içselleştirmektedirlerBu yaşlardan sonrada öğrendiklerini pekiştirmekte, ve buna uygun davranışları sergilemektedirler Şiddet ortamında büyüyen çocuklar bu davranışların normal yaşamın bir kuralı olduğunu benimsemekte ve bu davranışların, ruhsal yaşamlarında yarattığı sorunları hem yaşamakta hemde başkalarına yaşatmaktadırlar
Şiddet bir insanın bir başkasına fiziksel, sözel veya cinsel saldırıda bulunmasıdırÇoğunlukla güçlü olanın güçsüze uyguladığı bir davranış şeklidir Duygusal istismar ve ihmalde bir şiddet veya saldırganlık ifade etmektedirŞiddet yetişkinin ruh sağlığını bozarken, şiddetle baş etme imkanları sınırlı olan veya olmayan çocukların ruh sağlığını daha fazla bozmaktadır Sadece şiddete uğramak değil, şiddete tanıklık etmekte çocukların ruh sağlığını bozmaktadır

Dayak çoğunlukla anne babanın veya bir başkasının (öğretmen, bakıcı, daha büyük çocuklar vb) öfkesini kontrol edemediği durumlarda uygulanmaktadır Yani çocuklar aile içinde veya aile dışında şiddete uğramakta veya şiddete tanıklık etmektedirler Çocuklara aile içinde şiddet uygulanmasının ekonomik, sosyal, kültürel, ruhsal nedenleri bulunmaktadırŞiddet uygulayan anne babaların birçoğu çocukluklarında şiddete uğramış kimselerdirÖzellikle anneler eşleri tarafından hala şiddete maruz kalıyor olabilirler

Eşinden şiddet gören bir kadın kendisi de çocuğuna şiddet uygulayabilmektedirBazı anne babalarda şiddeti bir eğitim yöntemi olarak uygulamaktadırlarBunun olumsuz bir sonuca yol açmayacağını, bu şekilde çocuklarını yanlışlardan koruduklarını düşünmektedirler

Babanın eşine şiddet uygulamasına, aşağılayıcı ve incitici sözler söylemesine tanıklık eden çocuklarda, güvensizlik , çaresizlik ortaya çıkmakta ve bir müddet sonra ruhsal ve sosyal sorunlar başlamaktadırBu çocuklar kavga etmeye eğilimli, saldırgan ve kendilerine güveni olmayan çocuklardır Kavga veya şiddet ortamında yetişen, babalarının şiddet uygulayarak annelerine istediklerini yaptırdığını gören erkek çocuklar, babalarını model almakta, sorun çözme yolu olarak şiddet uygulamayı öğrenmekte ve kız kardeşlerine veya kendilerinden daha zayıf çocuklara şiddet uygulamaktadırlarÖfkelerini, içsel çatışmalarını , kendilerinden zayıf çocuklara şiddet uygulayarak gidermeye çalışmakta, ilerde de eşlerini döven erkekler olmaktadırlar Bazı çocuklarda sinmekte, güvensiz, hakkını koruyamayan çocuklar olmaktadırlar Çocuklar sadece aile içinde değil televizyonda ve internette, trafikte, okullarda, sokakta da şiddete tanıklık etmektedirler Özellikle televizyonlarda ve internet oyunlarında gördükleri karakterleri kendilerine model olarak alabilmekte ve bazı şiddet yöntemlerini öğrenebilmektedirler İzledikleri film, dizi ve oyunlardaki karakterleri model olarak alan çocuklar şiddet uygulamayı bir güçlülük olarak algılayabilmekte, haklarını şiddet uygulayarak koruyabileceklerini düşünmekte ve çevrelerindeki insanların kendilerinden korkmalarından dolayı kendilerini önemli hissedip, bu şekilde sahte bir güven kazanmaktadırlar

Şiddet uygulayarak bir takım çıkarlar elde eden çocuklar ve şiddet uyguladıkları için çevrelerinde ilgi gören, övülen çocuklar şiddet davranışlarına devam etmektedirlerArkadaşlarına şiddet uygulayan bazı çocuklar anne babaları tarafından, hakkını koruyor denilerek şiddete teşvik edilebilmektedirler
Çocukları şiddetten uzak tutmak için neler yapılmalıdır?
Çocukları şiddete yönelten en önemli etken kendilerinin şiddete maruz kalmaları, şiddetin olduğu ve şiddetin olağan karşılandığı ortamda yetişmeleridirÖncelikle şiddetin olmadığı bir aile ortamı yaratmak gerekir
Öğretmenler, anne babalardan sonra çocukların en çok zaman geçirdikleri ve model aldıkları kimselerdir Şiddet uygulayan öğretmenlerin çocukları şiddete yöneltmekteki etkileri çok büyüktürSınıf küçük bir toplumsal birimdirÖğretmenlerin, sınıfı sorunların konuşularak çözümlendiği bir ortama dönüştürmeleri gerekirSınıf ortamında sorunları tartışarak çözümlemeyi öğrenen çocuklar aynı davranışı sınıf dışında da göstermektedirler

Kitle iletişim araçlarındaki şiddet görüntülerinin mutlaka şiddeti özendirdiği şeklinde bir sonuç kanıtlanmış değildir Kitle iletişim araçlarındaki şiddet görüntüleri şiddetin ortaya çıkmasına katkıda bulunan etkenlerden biridirÖyleyse çocukları kitle iletişim araçlarındaki şiddet görüntülerinden mümkün olduğunca uzak tutmak gerekir

Babanın eşi ile olan anlaşmazlıklarda eşine şiddet uygulamaması, sorunları ses tonlarını yükseltmeden konuşmaları ve haksız olanın özür dilemesi çocuklarına örnek olacaktır

Çocuğun yanlış yaptığı durumlarda onu suçlamak, kaba kuvvete başvurmak yerine neden öyle yaptığını anlamaya çalışmak, yol göstermek aynı yanlışı tekrarlamaması konusunda etkili olmaktadırÇocuğu suçlamak, kaba kuvvete başvurmak çocukta öfke ve haklı olduğu duygusunu yaratmakta, haksız olduğunu kabul etmek yerine yanlışını savunmaktadır

Anne babaların çocuklarına, bir eğitim yöntemi olarak şiddet uygulamamaları gerekir
Anne- baba ile çocuklar arasındaki sorunlarda, öncelikle anne babanın kaba kuvvete başvurmadan, ses tonlarını yükseltmeden konuşmaları, öfkelerini kontrol edemeyeceklerini anladıkları zaman bu konuyu daha sonra tartışmayı önermelidirler

Şiddete başvuran çocukların bu davranışlarını önemsiz gibi görüp geçiştirmemek, bu davranışların nedenlerini araştırmak gerekir

Çocukta şiddete eğilime neden olan bir hastalık var ise tedavi etmek, aileye bu konuda rehberlik etmek gerekir

Sonuç olarak, şiddet çocuklar tarafından büyüklerden öğrenilen bir davranıştırÇocukları şiddet uygulamaktan uzak tutmanın yolu onlara şiddet uygulamamak, şiddetin bir hak arama yolu olmadığını, sorunların konuşarak çözümlendiğini, yanlış yapanın yanlış yaptığını kabul edip özür dilediğini yaşayarak onlara göstermektir
Dr Mazlum Çöpür
Çocuk Psikiyatrisi Uzmanı