Polikistik Over 30 yaş altı kadınlarda sık görülüyor

Adet düzensizligi, sivilce, yagli cilt, tüylenmede artis, infertilite (kisirlik), ve kilo artisi gibi belirtilerle kendini gösteren poliksitik over hakiinda merak edilenleri Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmani Op Dr Alper Mumcu sizlerle paylasiyor

Poliksitik Over Nedir?

Op Dr Alper Mumcu : Stein-Leventhal sendromu ya da yaygin olarak bilinen adi ile polikstik over sendromu (PKOS), en sik 30 yas alti kadinlarda görülen ve overde kalin bir over dokusu içinde iyi huylu birçok kist ile karakterize bir hastaliktir

Nedenleri nedir?

Op Dr Alper Mumcu : Kronik anovülasyon yani yumurtlama olmamasidirPKOS beyinde hipofiz bezinden salgilanan LH ve FSH hormonlarinin anormal sekilde üretilmesinden kaynaklanir Bu dengesizlik neticesinde her ay düzenli olarak overlerden yumurtlama olmaz Bunun sonucunda da yumurtaliklardan erkeklik hormonu üretimi artarDiger pekçok hormonal hastalik gibi PKOS'nun da nedeni tam olarak bilinmemektedirGünümüzde kabul edilen PKOS ortaya çikis mekanizmasi kabaca su sekildedirLH'daki artis overde erkeklik hormonu yapimini arttirir, Salgilanan bu erkeklik hormonlari (androjenler) yag dokusunda östrojene dönüsmekte, ve bu östrojen dönüste LH üretimini arttirmakta ve bir kisir döngü ortaya çikmaktadir Bu kisir döngü kilo kaybi veya yumurtaliklarin baskilanmasi gibi etkenlerle kirilabilirYine kilo fazlalaigina bagli olarak insülüne karsi bir direnç ortaya çikmakta ve neticede hormonal denge bozularak yine bu kisir döngü elde edilebilmektedirPolikistik over hastaligi üreme çagindaki kadinlarin %3 ile 5'ini etkileyen yaygin bir tablodur Ilk kez 1935 yilinda tanimlanan bu sendromun günümüzde hala daha nedeni tam anlami ile bilinenemekte ve bu nedenle tedavisi konusunda da bir fikir birligi saglanamamaktadir

Belirtileri nelerdir?

Op Dr Alper Mumcu : Hastalik genelde adet düzensizligi, sivilce, yagli cilt, tüylenmede artis, infertilite (kisirlik), ve kilo artisi gibi belirtiler verir Polikistik over sendromu (PKOS) ilk kez ergenlik döneminde adet kanamalarinin baslamasi ile taninir Bu dönemde adet düzensizlikleri en önemli uyarandir ve neredeyse hastalarin %75'inde görülür En sik rastlanilan düzensizlik seyrek adet görme seklindedir Zaman zaman amenore yani hiç adet görmeme olabilir Gecikmeyi takiben görülen kanama genelde fazla miktarda ve uzun süreli olur Bu düzensizlik yumurtlamada bir bozuklugun isaretçisidir Yeni adet göremeye baslayan genç kizlarda PKOS olmasa bile bu tür bozukluklar ilk 2 yil boyunca normalde de görülebilir Adet düzensizligi nedeni ile hekim kontrolü disinda dogum kontrol hapi gibi düzenleyici ilaçlarin kullanilmasi PKOS tanisini geciktirebilir Androjen adi verilen hormonlar testosteron gibi steroid hormonlardir ve erkeklerde yüksek miktarlarda bulunurken kadinlarda çok daha düsük miktarlarda salgilanirlar PKOS hastalarinda androjen hormonlari olmasi gerekenden daha fazla miktarlarda bulunur ve bu nedenle erkek tipi tüylenme, sivilce ve hatta erkek tipi saç dükülmesi ortaya çikabilir PKOS sendromunda yumurtlama bozukluklarinin olmasi ve adet düzensizliginin görülmesi nedeni ile kisirligin bir problem olarak ortaya çikmasi sasirtici degildir Kisirlik PKOS vakalarinda %100 bir bulgu degildir Hatta bazi hastalar PKOS bulgularina ragmen düzenli yumurtlayabilirler ve çok kolay gebe kalabilirler Ancak yine de PKOS gebelikte gecikmelere ve kisirliga yol açan önemli bir etkendir PKOS hastalari genelde gebe kalmak için tedaviye gereksinim duyarlar PKOS hastalarinin yaklasik %40'inda obesite problemi vardir Sismanlik bazi hastalarda tek basina diger belirtileri baslatabilir Bu tür vakalarda kilo kaybi saglandiginda sorunlar tamamen ortadan kalkabilir

Tani nasil konur?

Op Dr Alper Mumcu : Polikistik over sendromu tanisi klinik bulgular, laboratuvar tetkikleri ve ultrason incelemesinin bir arada degerlendirilmesi ile konur En degerli tani yöntemlerinden birisi transvajinal ultrasonografi incelemesidir Ultrasonografide yumurtalik kenarlarinda çok sayida küçük kist saptanir Bu kistler sadece birkaç milimetre çapindadir ve tek baslarina sorun yaratmazlar Kistlerin kaynagi gelisen ancak yumurtlama ile atilmayan folliküllerdir Zaman içerisinde bunlarin sayilari artis gösterebilir Polikistik over (PKO), ultrasonografide yumurtaliklarin görünüsünü ifade eden bir tanimdir Polikistik over sendromu ile karistirilmamalidir Pekçok kadinin ultrasonografik gürüntüsü polikisitk olabilir ancak hormonal degerler ve klinik tablo tamamen normal bulunur Genel popülasyonda kadinlarin %20'sinde polikistik görünüslü overler vardir Polikistik over sendromu (PKOS) ise bir belirtiler grubudur ve hastaligi yani patolojiyi ifade eder PKO ve PKOS iki farkli tanimdir

Hormon testlerinin tanidaki önemi nedir?

Op Dr Alper Mumcu : PKOS tanisinda kan hormon degerleri de önemlidir Kanda androjen düzeylerinin, LH ve FSH oranlarinin önemi vardir LH/FSH oraninin 3'ün üzerinde olmasi PKOS lehine bir bulgudur Yine adetin 21 günü bakilacak kan progesteron degerleri yumurtlama olup olmadigi hakkinda bilgi verir

Son yillarda yapilan çalismalar PKOS ile insülin hormonu arasinda iliski oldugunu göstermistirInsülin pankreastan salinan bir hormondur ve hücrelerin glukozu kullanmalarini saglar PKOS'da hücrelerde insülüne karsi bir direnç yani rezistans vardir Bu nedenle pankreas durumla basa çikabilmek için daha fazla insülin salgilar Bu yüksek dozda insülin yumurtaliklari etkileyerek yumurtlamayi engeller ve sonuçta androjenlerde artis olur Insülün direnci PKOS'lu zayif kadinlarin %30'unda saptanirken obes kadinlarda bu oran %75'e kadar ulasmaktadir

Tedavi nasil planlanir?

Op Dr Alper Mumcu : Daha önce belirttigimiz gibi PKOS'da ovülasyon problemlerine bagli olarak düzensiz ve yogun kanamalara sikça rastlanir Bu nedenle tedavide asil amaç yumurtlamayi yeniden saglamaktir Eger çocuk istegi varsa yumurtlamayi uyarici ilaçlar kullanilabilir ancak olasi yan etkileri nedeni ile bu tür ilaçlar uzun süreli kullanilamazlar Fazla kilolar hem PKOS'lu hem de PKOS olmayan hastalarda adet problemlerine yol açan nedenlerden biridir Yag dokusunda fazla miktarda östrojen üretilmesi nedeni ile ovülasyon bozukluklari görülür Obes hastalarda kilo verilmesi çogu zaman yumrtlamanin yeniden baslamasi için yeterli olmaktadir

35 yasindan küçük ve çocuk istemeyen hastalarda adetleri düzene sokmak için dogum kontrol haplari en sik tercih edilen ilaç gurubudur Ikinci sirada ise adetin 15 günden sonra kullanilan progestreon ilaçlari gelir Her iki ilaç grubu da adetleri düzene sokar