Tüp bebek tedavi aşamaları

GÖRÜŞME

İlk görüşmede IVF doktorunuz sizfen detaylı bir sağlık öyküsü alır, daha önce yapılmış tüm tetkik ve tedavilerinizi inceler Gerekli gördüğü taktirde ek tetkikler isteyebilir, genetik ya da başka bölümlerden konsültasyon isteyebilir Daha sonra bazal bir ultrason incelemesiyle rahim ve yumurtalıkların durumu hakkında bilgi sahibi olur Bu inceleme sonunda herhangi bir patoloji saptanırsa buna yönelik tedaviye öncelik verilir Problemin nedeni anlaşıldıktan sonra doktorunuz tedavinizin planını çizer ve YÜT programına alınıp alınmayacağınıza karar verir

HORMONLARIN BASKILANMASI

IVF programında ilk hedef yeterli sayıda döllenme yeteneğine sahip yumurta hücresi elde edebilmek Bu hedefe ulaşmak ve kontrolü ele alabilmak için vücudun kendi ürettiği hormonların zamansız ve düzensiz etkilerinin ortadan kaldırılması gerekir Bu amaçla hormonları baskılayıcı ilaçlar kullanılır GnRH analogları adı verilen ve enjeksiyon ya da burun spreyi olarak kullanılan bu ilaçlar değişik protokollere göre uygulanabilir

KISA PROTOKOL

GnRHa uygulamasına adet kanamasının ilk günü başlanıp tedavi sonuna kadar (çatlatma iğnesinin yapıldığı gün) devam edilir

Yukarı


ULTRA KISA PROTOKOL

Adet kanamasının ilk günü GnRHa başlanır ve üç gün verildikten sonra kesilir Tedaviye hMG ya da FSH ile devam edilir

UZUN PROTOKOL

GnRHa uygulamasına bir önceki döneminin yirmibirinci günü başlanır Takip eden adet kanamasının üçüncü gününde baskılanmanın olup olmadığı yapılacak olan kan testi ile anlaşılır Kan östrojen düzeyi azalmış ise baskılanma sağlanmış demektir Bu durumda uyarı tedavisine başlanır ancak GnRHa uygulaması sona erdirilmez Çatlatma iğnesinin yapılacağı güne kadar devam edilir Hangi protokolün size uygun olacağına karar verilir Planlanan protokol, hangi ilacı ne zaman ve nasıl alacağınız size anlatılır ve yazılı yazılı belge olarak size verilir

YUMURTALIKLARIN UYARILMASI

Tüm protokollerde adet kanamasının ikinci ya da üçüncü gününde temel ultrason incelemesi ve kanda östrojen tayini yapılır ve kullanılacak ilaç dozuna karar verilir Uyarı tedavisi başladıktan sonra hasta belirli aralıklarla kontrole çağrılır Bu kontrollerde vajinal ultrasonografi yapılarak gelerek gelişen folliküllerin sayısı ve büyüklüğü kontrol edilir Zaman zaman yumurtalıkların durumuna göre kanda östrojen incelemesine gerek duyulabilir

Tedavide amaç mümkün olduğunca fazla sayıda 16-20 mm çaplı follikül elde etmektir Takipler esnasında kan östrojen düzeyleri kontrol edilerek ilaç dozu ayarlaması yapılabilir Hedef 14 mm�den büyük follikül başına 200 pg/ml östrojen düzeyine ulaşmaktır Folliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında son olgunlaşnayı sağlamak için 5000 -10000 ünite human chorionic gonadotropin (hCG) enjeksiyonu yapılır Tedavinin süresi değişken olmakla birlikte ortalama 104 # 17 gündür Çatlatma iğnesinden 32-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır

Ultrason takipleri sırasında değerlendirilen bir diğer faktör de rahimin içini döşeyen ve endometrium adı verilen tabakanın yapısı ve kalınlığıdır Gebelik oluştuğunda endometriuma yerleşeceğinden bunun yapısı son derece önemlidir hCG gününde endometrium 6 mm veya daha ince olduğunda gebelik şansı azalmaktadır Kendi uygulamalarımızda bu tür hastalardaki klinik gebelik oranı %118�dir Endometrial kalınlığın 14 mm�den fazla olması da olumsuz etki yaratmakta ve gebelik elde edilse bile düşük olma olasılığı artmaktadır

Yukarı


YUMURTA TOPLAMA

OPU vajinal ultraonografi ile oldukça kolay ve konforlu bir şekilde gerçekleşmektedir Hasta jinekolojik muayene pozisyonunda yatar ve üzeri steril örtüler ile örtüldükten ve vajina temizliği yapıldıktan sonra lokal anesaaai vajinaya uygulanır ve ardından vajinal ultrosonsgrafiye başlanır Vajinal uktrosonografi probu üzerinde bulunan, kılavuz içinde geçirilen bir iğne ile overlere ulaşılır Her bir follikül çine girilerek içeriği özel bir aspiratör yardımı ile boşaltılır Alınan sıvı hemen labarotuara yollanarak yumurta içirip içermediği mikroskop altında incelenir, eğer yumurta hücresi varsa ayrılır Eğer follikülden yumurta elde edilemez ise aynı iğne içinden özel sıvı verilerek follikül boşluğu yıkanır ve içinde kalmış olabilecek yumurta alınmaya çalışılır Bu şekilde tüm folliküller aspire edilinceye kadar işleme devam edilir Her iki yumurtanın aspire edilmesi yaklaşık 15-30 dakika sürer Işlem sonrası hasta dinlenme odasına alınarak bir süre istirahat etmesi sağlanır

Lokal anesaaaiyi tolere edemeyen, ya da yumurtalıkların ve/veya folliküllerin özel durumu nedeni ile işlemin teknik olarak zor geçeceği düşünülen vakalarda genel anesaaai tercih edilebilir Bazen follikül sayısı fazla olmasına karşın içlerinde yumurta hücresi çıkmaz Boş follikül sendromu adı verilen bu durumun en önemli nedenlerinde biri hatanın hCG yaptırmak ve 24 saat sonra OPU işlemini diğer yumurtalıkta tekrarlamaktır

OPU işlemi sırasında aspire edilen follikül içeriği hemen labaratuara gönderilir Özel bir mikroskop ile incelenen bu sıvının içinde bulunan yumurta kültür sıvısının içine konarak inkübatöre kaldırılır İnkübatör, sıcaklığı 37 C, karbondioksit oranını da %5-6 düzeyinde sabit tutar Olgun yumurta hücreleri 4-6 saat sonra döllenme için hazır hale gelmektedir KOH sonrası çapı 18-22 mm arasında olan folliküllerin yaklaşık %80�inden döllenmeye uygun yumurta elde edilebilmektedir

FERTİLİZASYON (Döllenme)

Kadından oositlerin (yumurta) toplandığı esnada erkek de sperm verir Sperm alınması için en ideal yöntem mastürbasyondur Menisinde canlı sperm bulunmayan kişilerde ise cerrahi olarak sperm alınır Elde edilen meni özel bir kap içersine alınır ve likefiye olması(sıvılaşması) belklenir Likefiye olan meni , sperm sayısı, hareketliliği ve şekli yönünden incelenir

Tüp bebek planlanan hastalarda en önemli kriter hareketli sperm sayısıdır Incelenen sperm döllenme için hazırlanır Sperm hazırlanmaı iki nedenden dolayı önemlidir Bunkardan birincisi menide bulunan yabancı proteinleri, temizlemek, ilncisi ise bazı reaksiyonları tetikleyerek spermin hiperakif olmasını sağlamaktır

Yumurta kültürü ve sperm hazırlanması tamamlandıktan sonra fertilizasyon işlemine geçilir Spermler ile yumurtalar bir arada bırakılırlar Her bir yumurta hücresi için 20000 sperm kullanılır Sperm parametrelerinin bozuk olduğu durumlarda bu sayı arttırılabilir Erkek faktörü varlığında veya nedeni açıklanamamış infertilite olgularında mikroenjeksiyon (ICSI) tercih edilmelidir Işlemden 16-18 saat sonra döllenme olup olmadığı kontrol edilir Döllenmiş yumurtada tek olan hücre sayısı ikiye çıkmıştır Döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına konur ve ileri aşamalara ulaşmalaları beklenir Uygun aşamaya gelindiğinde embriyolardan kaliteli olanlarından belirli sayıda alınarak kadının rahmi içine transfer edilir