Marmaris Çevresindeki Antik Kentler / Marmaris Çevresindeki Antik Kentler hakkında

Physkos
Antik Marmaris kentinin eski bazı kaynaklarda Physkos,Phiscus,Fiskos,Fineks olarak geçtiği görülürBilge Umar Kayra adlı araştırma kitabında Fiskos sözcüğü konusunda oldukça geniş bilgi vermektedirBu antik kent Marmaris limanının 2 kilometre kadar kuzeyinde,Asar Tepesi’nin yamacında kurulmuşturAncak günümüze Klasik ve Helenistik döneme ait surların temel kalıntılarından başka bir şey kalmamıştırÜnlü tarihçi Heredotos bu tarihi kentten Marmarisisos’ta mutlu ve refah içinde yaşıyorlar
Bizans tarihçisi Doukas da Mamalos adında bir Karya limanından söz etmektedirCharles Texier Marmaris ve çevresini anlatırken yörede renkli mermer çıkarıldığını yazarGerek Marmarisisos,gerek Mamalos sözcükleri ‘mermer’sözcüğünü anımsattığından çevrenin mermerle ilişkisi açıktırNitekim Muğla ve çevresi çok eski dönemlerden beri işletilen mermer ocaklarına sahiptirZamanla koşulların değişmesiyle işletilmeyen bu ocaklar günümüzde yeniden çalıştırılmaya başlanmıştır15 yüzyılın ünlü denizcisi Piri Reis Kitab-ı Bahriye’sinde ve haritasında Mermeris sözcüğünü kullanmıştırSaydığımız nedenlerle bu sözcük,kente uygun düşmektedirYeni araştırmalar Marmaris yakınlarında eski mermer ocaklarının varlığını ortaya çıkarabilirBugün gelişmiş olan kent antlik dönemde Fiskos’un iskelesi olmuş olabilirZaman içinde Fiskos gerilerken,liman çevresinde yeni bir yerleşim alanının gelişmiş olduğu da düşünülebilirHerodotos’un bahsettiği Marmarisisos da belki o zamanlar gelişmekte olan bu yerin adıdır
Elbette bu yazdıklarımız bir varsayımdırNitekim ‘Marmaris Kasabasının Kısa Tarihçesi adlı yazısında 0Levent Seral da Marmaris’in tarih boyunca aldığı isimleri aşağıdaki gibi sıralayıp görüşünü şöyle belirtilmiştir:’Marmaris’in tarih içinde aldığı isimler sırasıyla;Physcus ya da Fiscus,Fisco,Porto Fisko,Vischa,Mamula,Mamalos,Marmara,Porta di Marmora,Marmarista,Marmariçe,Mermeris ve Marmaris şeklilerinde sayılabilirBundan başka; idari ve dini yönetim bölgesi olarak;Pereia Rodhionou,Paraea Rodhiorum,Proto Lykia ve Sevahil-i Menteşa adlarıyla tanıyor idi…Yazılı metinlerin çoğu Yunanca olduğundan;yabancı ve bilhassa Luvi kökenli kelimelerin Yunanca’nın yazılış ve anlam çerçevesine sokulmaya çalışıldığı tabidirBurada kelimelerin hangi manayı taşıdıkları bilgi azlığından dolayı çözülememekle beraber, hatırlanması gereken husus;Marmara Denizi,Marmara Adası’yla Marmaracık,Göl Marmara,Dağ Marmara gibi İç Anadolu kentlerinin ve nihayet Marmaris’in ortak benzerliğinin mermer taşı olmayıp hepsinin bir göl veya göle benzer bir küçük iç deniz kenarında bulunmasıdır’’
Amos
Burası Marmaris koyunun Turunç beldesi yakınında görülmeye değer antik kentlerden biridirDenizi,doğası ve arkeolojik kalıntılarıyla ilgi çekmektedirİÖ 4yüzyılda surlarla çevrilmiş olan Amos’un çevresini ve kuşbakışı harika manzarasını görmek isteyenlerin biraz zahmete ve yorgunluğa katlanmaları gerekirDenizden gelenler Hisar Burnu’ndan tepeye çıkabilmek için yokuş olan ve yola dağılmış bulunan büyük taşların üzerinden atlayarak tırmanmak zorunda kalırlarYüksek bir tepeden görkemli manzarayı seyredenler yorgunluklarını çabuk unuturlarYorulmak istemeyenler antik alana Marmaris-Turunç karayoluyla ulaşabilirlerAntik çağların bu önemli kentinden günümüze kalan sadece sur içinde harap bir akropol,bir tapınak ve bir tiyatrodur
Kastabos
Marmaris-Datça yolunun 18 kilometresinde görülmeye başlayan Hisarönü Körfezi’nin manzarasına doyum olmazKörfezin denizden üç yüz metre yükseklikteki Pazarlık Tepesi’nde bir Yunan tapınağı bulunmuşturProfCook ve George Bean tarafından yapılan yeni araştırmalarda bu tapınağın Hemitea Tapınağı olduğu anlaşılmıştırHemitea çağlar boyunca adına festivaller düzenlenen ve mitolojide yer alan,hastalara şifa dağıtıp hamile kadınların yardımına koşan yarı tanrıçadır1959-1960 yıllarında yapılan iki kısa kazıda normal boydan büyük,başı ve omuzları olmayan mermer bir heykelle birkaç parça tarihi eser ve toprak kandil bulunmuşturTepede,tapınağın yakınında iki bina ve tepenin altında 5000 kişilik bir tiyatroyla ev kalıntıları görülmektedirBu antik kalıntılardan çevrenin doğal güzelliğini seyretmenin insana verdiği güzellik duygusunu sözcüklerle anlatmak olanaksızdır
Bibassos
Burası da diğer tarihi kentler gibi antik dönemden zamanımıza ulaşabilmiştirHisarönü Körfezi’nde, Orhaniye köyünün deniz manzaralı dik ve kayalık tepesi üzerinde bulunmaktadırAz sayıda kalıntı ve koydaki küçük ada üzerinde bir kale kalıntısı vardır
Erine
Erine’ye Hisarönü köyünden 3 kilometrelik bir orman yoluyla gidilirErine Helen ve Roma dönemi kalıntılarıyla tanınırYapıların tamamına yakını toprak altındadır
Sirna
Marmaris-Bozburun yolunun 20 kilometresinde Bayır mevkiindedirSirna’dan günümüze ulaşan masalımsı tarih bilgisi şöyladir: Karya kralının kızı Sirna, Troya savaşında Asklepyus’un oğlu ve Yunan ordusunun doktoru Podaleryus’la evlenirKral bir düğün hediyesi olarak damadına Loryma Yarımadası’nı verir, damat da bu bölgede iki yeni kent kurar ve kentlerden birine karısının adını verirAncak bu kentten günümüze herhangi bir tarihi kalıntı kalmamıştır
Hidas
Edirane-Bilbassos yolu üzerinde Marmaris’ten 35 kilometre uzaklıktadırHelenistik çağdan günümüze kadar gelebilmiş sur kalıntıları ve bu kalıntıların güney tarafında kare planlı bir anıt mezar bulunmaktadırAntik kent ise Selimiye Koyu’ndadır
Timnos
Rodos’un karşı yakasında, Bozburun’da bir yerleşim yeri olduğu tahmin ediliyorÇok sayıda yazıt bulunmuşsa da antik yapılara rastlanmamıştır
Tissanos
Bu tarihi kent Symi (Sömbeki) Adası’nın karşısında, Söğüt Koyu’nda bulunmaktadırTarihi kalıntıları Saranda (Cumhuriyet) mahallesinin yakınındadırAkropol köy okulunun arkasındaki bir tepeciktedirSurla çevrili akropolün batı ucu Bozburun Limanı’na bakarHelen,Roma ve Bizans dönemlerini yaşamıştır
Söğüt köyü sahiline yakın dört küçük adacık vardırBunlar Söğüt,Zeytinlik,Değirmen ve Fenaket adalarıdırSöğüt Adası’nda Bizans döneminden kalmış bir kiliseyer almaktadırMersin Burnu’nda ise eski bir manastır,bir kuyu,taştan bir çeşme ve bir de değirmen vardır
Föniks
Bir ilkçağ kenti olan Föniks bugünkü Taşlıca (Fenaket) köyünün yakınındadır Taşlıca’yla eski kent arasındaki yolda kayaya oyulmuş mezarlar, duvarlar ve yapı kalıntıları görülmekte, duvarlar Helen çağı işçiliğine benzemektedir Asar Tepesi’nde surlardan kalma bazı bölümler ve bir de üzerinde yazıları okunamayacak kadar silinmiş bir kaya dikkati çekerAkropol kent yapısına elverişli bir düzlüktedirHemen yakında Sindili adındaki eski bir köyün halkı 1950’li yıllarda burayı terk ederek Fenaket’e göçmüştür