Yumurtaların aşırı uyarılması (OHSS)

İnfertilite, yani istedikleri halde çocuk sahibi olamama hallerinde yapılan tedavide ilk seçenek yumurtalıkların uyarılması ve probleme yönelik diğer yöntemlerin buna eklenmesidir


Yumurtalıkların uyarılmasında çeşitli ilaçlar kullanılır Bu yolla her iki yumurtadan birden fazla yumurta elde edilerek gebelik şansı artırılmaya çalışılır Ana prensip şansı artırmaktır Bu, tüp bebek veya aşılama denen IUI veya tabii yoldan vaginal ilişki gebelikleri içinde geçerlidir


Bazen kullanılan bu ilaçların yumurtalıklar üzerindeki etkisi tahmin edilenden fazla olur Özellikle PCO denen yumurtalıkların polikistik hastalığında bu risk belirgin biçimde artar


Bu durumdan kaçınmak çoğu kere mümkündür ancak her zaman başarılı olamayabiliriz Kullanılan ilaçlardan klomifen denen haplarla bu aşırı uyarılma genellikle çok nadirdir Ancak enjeksiyon yolu ile kullanılan ilaçlarda nadir olmayarak görülebilir


Sık sık yapılan ultrasonların bir amacı yumurta gelişimini takip etmek, diğer amacı da aşırı yumurta gelişimi varsa bunu hiperstimulasyon denen duruma yol açmadan tedaviyi durdurarak engellemektir Eğer yapılan ultrasonda çok sayıda folikül denen yumurta varsa ve bunlar sırt sırta bal peteğine benzer şekilde duruyorsa bu durumda ohss riski vardır Uyarıcı enjeksiyonları durdurmak gerekir Ayrıca oluşan yumurtaları olgunlaştırmak için yapılan HCG denen ilacıda yapmamak veya düşük doz yapmak daha uygun olur


Tüm bu tedbirlere rağmen bu uyarı olabilir Bu hafif, orta ve ağır OHSS diye sınıflandırılabilir


Hafif formda yumurtalıklar 5 cm kadar büyür ve hafif ağrı dışında başka bir bulgu yoktur


Orta formda ise yumurtalıklar 5 cm'den büyük, ancak 10 cm'den küçüktür Ağrı hissi daha belirgin olup damar dışına sıvı çıkışı minimal ve hayatı tehdit eder seviyede değildir


Ağır formda ise yumurtalıklar 10 cm'den büyük olabilir ve damar dışına sıvı kaçağı olduğu için batında bol serbest sıvı vardır Aynı şekilde akciğer boşluklarına da sıvı sızmaları olabilir Bu durum, hayati risk taşır


Hafif ve orta OHSS ayaktan takip ile hastaneye yatırılmadan tedavi edilebilir Ağır OHSS ise mutlaka hastaneye yatırılmalıdır Hastane seçiminde mutlaka erişkin yoğun bakım ünitesi olanlar tercih edilmelidir


Jin Op Dr Turgay Karakaya