Gebelik döneminde beslenme

Gebe kadının beslenmesinde amaç; annenin kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılayarak vücudundaki besin öğeleri yedeğini dengede tutmak, fetusun normal büyümesini ve salgılanan sütün gerektirdiği enerji ve besin öğelerini tam olarak karşılamaktır Annenin sağlığı ve beslenme durumu sadece annenin değil; doğuracağı bebeğin de sağlığı, büyümesi ve gelişmesi yönünden büyük önem taşımaktadır Çünkü anne ve çocuk ikilisini birbirinden ayrı düşünmek mümkün değildir


Gebelikte ağırlık kazancının izlenmesi büyük önem taşımaktadır Gebe kadın ilk 3 ayda her ay 1 kg, sonraki 6 ayda ise ortalama 15-2 kg ağırlık kazanmalıdır Gebelik süresince toplam ağırlık artışı 9-14 kg olmalıdır 7 kg’dan az ağırlık kazancı anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye sokar Gebelik öncesi anne şişmansa daha az kilo almalıdır Anneye beslenmenin önemi sürekli anlatılmalıdır Ayrıca ağırlık kazancı az olduğunda anne sütünün veriminin düşeceği de vurgulanmalıdır


Gebelikte yetersiz ve dengesiz beslenme kadar fazla beslenme de bebek ve anne sağlığına zarar verir



Gebelikte gerekli olan besin öğeleri nelerdir?


Enerji: Gebelikte Anne karnında ki (fetusun) büyüme ve gelişmesi, annenin günlük aldığı besinlerin plasenta aracılığıyla fetusa taşınmasıyla olanaklıdır Fetus her koşulda enerji ve besin öğeleri gereksinmelerini annenin depolarından karşılamaktadır


Özellikle 20 haftasından geçerli olmak üzere gereksinmeler artar Bu artan gereksinmeleri karşılamak için gebe kadınlara günde 300 kkal ek olarak verilmesi gereği çalışmalarla gösterilmiştir


Protein: Yeterli ve dengeli beslenme ile günlük protein gereksinmesi karşılanabilir Proteinler vücudun yapı taşlarıdır ve fetusun büyüme ve gelişmesi için gereklidir Fazla protein tüketimi bir takım problemler ortaya çıkartabilir Önemli olan tüketilen proteinin yararlılığının yüksek olmasıdır


Yağlar ve çoklu doymamış yağ asitleri: Gebelik döneminde fazla yağlı besin tüketimi fazla kilo alımını ortaya çıkaracağından dikkat edilmesi gerekir Tüketilen yağın kalitesi oldukça önemlidir


Kalsiyum: Annede kemik yoğunluğunda azalmayı engellemek için kalsiyum kaynaklarından etkin olarak yararlanmak gerekir Bebek anne karnında iken anneden bebeğe yeterli miktarda kalsıyum ve fosfor geçişi ile olmaktadır Kalsiyum birikiminin %70 i gebeliğin son 3 ayında gerçekleşir Süt- yoğurt gibi kalsiyum kaynaklarını düzenli tüketmek gerekir Eğer tüketimde zorluk yaşanıyor ise çorba tatlı vb ürünlerde tüketilmelidir


Demir: Demir minerali, et ve türevleri sakatat, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller ve kuru üzüm, incir kaynaklarda bulunur Bitkisel besinlerle ve tek yönlü beslenen kadınlara demir eksikliği anemisi sık görülmektedir ve bu annelerden doğan bebeklerin daha az demir depolarına sahip oldukları, düşük doğum ağırlıkları ve prematüre oldukları yapılan çalışmalarla ortaya çıkmıştır


Çinko: Et, deniz ürünleri, süt ve türevleri yumurta ve yağlı tohumları çinko açısından önemli kaynaklardır Büyüme ve gelişme, protein yapısındaki enzimlerin işlevleri, üreme için gerekli bir eser elementtir


İyot: Gebelikte iyot gereksinmesi karşılanamadığı zaman mental gerilik ve doğumsal anomaliler ortaya çıkmaktadır İyot insan vücudunda çok az miktarlarda bulunan eser elementtir Deniz ürünleri iyotun en önemli kaynaklarındandır Hamilelik süresince deniz ürünlerini mutlaka düzenli olarak tüketmek gerekir (haftada en az 1 kere balık) Yemeklerde kullanılan tuzlar mutlak iyot ile desteklenmiş olmalıdır


Vitaminler


Folikasit: Folik asit eksikliğinde düşük doğum ağırlıklı bebekler, nöral tüp defektleri ve annede mege loblastik anemi oluşur Karaciğer, koyu yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, et, yumurta, süt ve türevleri ile tahıllar folik asit açısından oldukça önemli kaynaklardır


A vitamini: A vitamini yağda eriyen bir vitamindir ve plesentadan geçerek fetusta toplanmaktadır Bitkisel ve hayvansal kaynaklı olarak 2 grupta toplanır Karaciğer, balık,süt, yumurta sarısı, ıspanak, havuç, domates ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur


D vitamini: Gebelikte ve emziklilikte D vitamini gereksinmesi artmaktadır Annenin beslenme şekli yanında güneş ışınlarından yararlanması D vitamini alımı için önem taşımaktadır D vitamini kemiklerin gelişimi ve kalsiyum minerali için önemlidir


C vitamini (askobik asit): Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, bağ dokusu ve özellikle hem olmayan demirin bağırsaktan emilimini artırır, antioksidan özelliği nedeniyle hücre zarlarını oksidasyona karşı korur Gebelik için çok önemli olan bir başka özelliği de vücudu enfeksiyon ve toksinlere karşı korumasıdır Kuşburnu, yeşil ve kırmızı biber, turunçgiller, domates ve patateste bulunan suda eriyen bir vitamindir


Dyt Yeşim Çelik