Şafii Mezhebinde Ramazan Ayı Nasıl Tesbit Edilir

Ramazan Ayının Tesbit Edilmesi



Ramazan ayı iki şekilde tesbit edilir:

Birincisi, Şaban ayının otuzuncu gecesinde hilâli görmekle olur Ancak adil bir şahidin buna şehadet etmesi gerekir

İkincisi, Şaban ayını otuz güne tamamlamakla Ramazan ayı tesbit edilir Bu da havanın bulutlu olmasından ötürü hilâlin görünmesi zorlaştığı zaman veya adil bir şahidin hilâli görmemesi durumunda olur

Bu iki durumun delili, Hz Peygamber'in şu sözüdür:

Hilâli gördüğünüzde oruç tutun ve yine hilâli gördüğünüzde bay yapın Eğer hava bulutlu olur da hilâli göremezseniz, Şaban a} otuza tamamlayın[3]

İbn Abbas şöyle rivayet etmektedir: Bir bedevî, Hz Peygamber'e ge*lerek şöyle dedi:

- Ben Ramazan hilâlini gördüm

- Sen Allah'ın birliğine şehadet ediyor musun?

- Evet

- Benim de Allah'ın Rasûlü olduğuma şehadet ediyor musun?

- Evet

- Ey Bilal! Halka oruç tutmalarını söyle![4]

Eğer Ramazan hilâli bir memlekette görülürse, o memlekete yakın olan yerlerde yaşayan halka da oruç tutmak farz olur Fakat o memlekete uzak olan yerlerde yaşayanlara farz olmaz Çünkü Şam, Humus, Haleb gibi şehirler bir yer sayılır Kahire, Şam, Mekke gibi birbirine uzak şehirler bir yer sayılmazlar Uzaklık 'ihtilaf-ı metali' ile takdir edilir


Geçen Hükümlerin Delili



Kurayb'dan şöyle rivayet edilmektedir: Ben henüz Şam'da bu*lunduğum sırada Ramazan hilâli görüldü Ben de hilâli, Cuma gecesinde gördüm Sonra ay'ın sonunda Medine'ye geldim îbn Abbas, bana birçok şey sordu Sonra hilâlin görüldüğü günü de zikredip şöyle dedi:

- Hilâli ne zaman gördünüz?

- Cuma gecesi gördüm

- Sen bizzat hilâli gördün mü?

- Evet! Halk da hilâli gördü ve oruç tuttu Muaviye de oruç tuttu

- Lakin biz hilâli Cumartesi gecesi gördük ve otuza tamamlamak için oruç tutmaya devam ediyoruz, yahut da hilâli göreceğiz

- Muaviye'nin hilâli görmesi ve oruç tutması ile yetinmiyor musun?

- Hayır! Hz Peygamber bize böyle emretti[5]

Buna binaen âlimler şöyle demişlerdir: Ayın görüldüğü bir şehirden, uzak bir şehire giden kişi, oruç hususunda gittiği yere uymalıdır İsterse otuz günü tamamlamış olsun Çünkü o şehire gitmekle onlardan biri sayılır Yine aynı şekilde hilâlin görülmediği şehirden, görüldüğü bir şehire giden kişi, isterse 28 gün oruç tutmuş olsun gittiği şehire göre davranmahdır Ancak 28 gün oruç tutmuşsa, bir gün kaza etmelidir Çünkü ay, 29 veya 30 gündür Bayram yapmış bir şehirden, halkı oruçlu olan uzak bir şehire giden kişi, onlara uymak için günün kalan saatlerinde yeyip içmekten kaçınmalıdır

---------------------


[3] Buhari/1810, Müslim/1080

[4] İbn Hibban, (Mevarid'uz-Zaman/870); Hâkim, Müstedrek, î/424

[5] Müslim/1087

Kaynak: Büyük Şafii İlmihali