4 rekatlı farzlı namazı 5 rekat veya 3 rekat kılarsak ne yapmalıyız?

Soru: 4 rekâtlık bir namazda unutarak 5 rekâta veya 2 rekâtlık bir namazda unutarak 3 rekâta kalktığımızda ne yapmalıyız?

Cevap: Eğer son oturuşu yapmadan ayağa kalkarsa, hüküm aşağıdaki gibi olur: “Namazın farz olan son oturuşu yapmayarak sehven fazla rekâta kalkmış olan kimse tamamen kalkmış olsa da o rekâtı eğer ruku ve secde ile tamamlamadıysa hemen oturur, tahıyyatı okur ve farzı geciktirmiş olduğundan dolayı sehiv secdesi yapar Bunda farz ile nafile birdir Eğer ayaktayken hatırlasa veya hatırlamasa da yani bilerek veya bilmeyerek ruku ve secdesiyle rekatı tamamlarsa farzı nafileye dönüşmüş olur, namazı tekrar kılması gerekir”

Eğer son oturuşu yaptıktan sonra fazla rekâta kalkması ise hüküm aşağıdaki gibi olur: “Son oturuşu yaptıktan sonra rukuyu yapmış bile olsa hemen oturup tahiyyatı okumadan selam verir Çünkü bir rekâttan daha azı terk olunabilir Ayakta iken selam verse dahi olur ama sünneti yerine getirmemiş olur Çünkü sünnet olan oturarak selam vermektir Eğer dördüncü rekâtta oturup sonra sehven kalkan kimse ruku ve secdesiyle bir rekat kılarsa bu farz olan dört rekatı iptal etmez Bu kimse fazladan kılmış olduğu bu rekata bir rekat daha ilave eder ve iki rekat nafile kılmış olur Fakat bu kimse vacip olan selamı tehir ettiği için ister ayaktayken hemen oturmuş olsun isterse fazladan iki rekât okuyarak oturmuş olsun, sehiv secdesini yapar Bu iki rekat nafile namaz, vaktin son sünneti yerine geçmez”

Kaynak: Nimetü’l İslam, Mehmed Zihni Efendi


------------------------


Nnamaz kılarken bir yanlışlık yapsak bir duayı şaşırıp yanlış okusak ya da 4 rekat yerine 3 rekatta oturup ettehiyyatüyü okusak ne yapmamız gerekir?


Cevap


Hanefi mezhebine göre sehiv secdesi, bir namazın kusurlu kılınması hâlinde, bu kusuru düzeltmek maksadı ile, namazın sonunda (son oturuşta tahiyyatı okuduktan sonra) yapılan secdedir Kusur genellikle namazda farzın te'hiri, vâciblerden birinin unutularak yapılmaması (terki), yahut sonraya bırakılması (te'hiri), yahut da vaktinden önce yapılması (takdimi) suretiyle ortaya çıkar Namaz içinde bu yanlışlıklar hatırlanırsa namaz sonunda sehiv secdesi yapılır Sehiv secdeleri vâcibdir


Sehiv Secdesinin Yapılışı Nasıldır?


Son oturuşta Tehıyyât okunduktan sonra, imam olan kimse sadece sağ tarafına, yalnız kılan ise iki tarafına da selâm verir ve hemen ardından Allahü Ekber diyerek 2 defa secdeye varır İkinci secdeden sonra doğrulup oturur ve yeniden Tehıyyâtı, salâvat ve duaları okuyarak selâm verir Böylece sehiv secdesi yerine getirilmiş olur Namaz kılan kimse şayet selâm verdikten sonra yanıldığını hatırlarsa, yönünü kıbleden çevirmemiş ve henüz konuşmamış ise, sehiv secdesini yapabilir Fakat yerinden kalkmış, yönünü kıbleden çevirmiş veya konuşmuş ise, artık sehiv secdesi yapamaz Namaz sahihtir, ancak sehiv secdesi yapılmadığı için sevabı noksandır Vâciblerden biri, kasden terkedilirse namazı iade etmek gerekir Sehiv secdesi yapmak kâfi gelmez Sehiv secdesi yapan imama iktida sahihtir


Hanefi Mezhebine Göre Sehiv Secdesini Gerektiren Haller:


1 - Fâtiha'dan sonra zamm-ı sûre okumadan rükû'a gitmek Rükû'da iken hatırlarsa, doğrulup sûreyi okur, sonra tekrar rükû'a gider Namazın sonunda da sehiv secdesi yapar


2 - Unutarak Fâtiha'yı iki kere okumak


3 - Vitir namazlarının tekbir ve kunut duasını unutmak Rükû'da iken hatırlasa, doğrulup kunut okumaz Sonunda sehiv secdesini yapmakla yetinir


4 - Dört rek'atlı namazlarda, iki rek'at kıldıktan sonra oturmayı unutarak üçüncü rek'ata kalkmak, yani, ilk oturuşu terketmek Bu durumda bakılır: Eğer namazı kılan kişi tamamen kalkmış veya kalkmaya daha yakın bir durumda ise, oturmaz; namazı bitirip sonunda sehiv secdesi yapar Eğer oturmaya daha yakın bir halde ise, oturur; sonunda da sehiv secdesi yapmaz Tam kalktıktan sonra oturmak ise, namazı bozar


5 - Birinci oturuşta Tehıyyât'ı okuduktan sonra hemen kalkmayıp salâvatları ve duaları okumak yahut da bir rükün edâ edecek kadar gecikmek Bu durumda eğer salâvattan okunan kısım bir cümle teşkil eder ise (Allahümme salli alâ Muhammedin demek gibi) namazın sonunda sehiv secdesi yapılır Fakat okunan kısım bir cümle teşkil etmemişse, sehiv secdesine gerek yoktur


6 - Dört rek'atlı farz namazlarda, son rek'atta oturmaksızın beşinci rek'ata kalkılacak olsa, beşinci rek'atın kıyam, kırâet ve rükû'u tamamlanıp secdeye gidilmedikçe, dönüp tekrar oturulur Tehıyyâtdan sonra selâm verilip sehiv secdesi yapılır Çünkü bu durumda farz olan son oturuş te'hire uğramıştır Fakat beşinci rek'at için secde yapılmış olursa, bu namaz nâfileye döner Artık buna bir rek'at daha ilâve ederek, 6 rek'atlık bir nâfile namazı kılınmış olur Dolayısıyla sehiv secdesi de gerekmez O farzı yeniden kılması gerekir


7 - Dört rek'atlı bir farz namazın son ka'desinde teşehhüd miktarı oturduktan sonra kalkan kimse, hemen oturup selâm verir Tekrar Tehıyyat okumasına gerek yoktur Hâtta oturmadan ayakta bile selâm verebilir Zira farz olan oturuşu yapmıştır Yalnız ayakta selâm vermekle sünneti terketmiş olur Sonunda ayrıca sehiv secdesi de lâzımdır Çünkü selâm te'hire uğramıştır


8 - İmama sonradan yetişen kimse, kendi kıldığı rek'atlar içinde hatâ yaparsa, o hatâsı için sehiv secdesi yapar


9 - İmamın, açıktan okuması vâcib olan yerlerde gizli; gizli okuması vâcib olan yerlerde de açık okuması Meselâ öğle namazında Fâtiha ve zamm-ı sûreyi sesli okuması, akşam namazında da içinden okuması gibi Namazdaki tesbih ve tekbirlerin cehren okunması, sehiv secdesini icab ettirmez


10 - Namaz içinde Fâtiha okunduktan sonra hangi âyet veya sûreyi okuyacağı bir müddet tefekkür edilse, sehiv secdesi icab eder Çünkü vâcib te'hire uğramıştır Bu süre bir ayet okuyacak kadar veya bir rükü ve ya secde yapacak kadar bekleme süresi esas alınır


Bir rüknü veya bir vacibi yerine getirirken meydana gelecek bir dalgınlık ve bir düşünce ise, sehiv secdesi gerektirmez


11 - Ta'dîl-i erkânın terki, sehiv secdesini gerektirir


12 - Namazda sehiv secdesini icab eden birkaç hatâdan dolayı tek sehiv secdesi yeterlidir


13 - Herhangi bir namazın bir rüknünü tekrar etmek, sehiv secdelerini gerektirir Bir rekatta iki defa rükü veya üç defa secde yapılması gibi Birinci ve ikinci rekatlarda Fatiha'nın tekrarlanarak okunması veya arka arkaya okunması veya rüku, secde ve teşehhüdde Kur'an okunması da böyledir Fakat üçüncü veya dördüncü rekatlarda Fatiha'nın iki defa okunması veya bunlarda Fatiha ile beraber başka bir surenin de okunması yahut yalnız başka bir sürenin okunması sehiv secdelerini gerektirmez Çünkü bu takdirde bir vacib terk edilmiş veya geciktirilmiş ve Kur'an da meşru olan yerin başkasında okunmuş olmaz Ancak bu halde rekatlar, önceki, rekatlarden daha fazla uzatılmış ve cemaata da ağırlık verilmiş olursa, kerahetten korunmuş olmaz


Sehiv secdesinde, iki secde ile Tehıyyât'ı okumak ve selâm vermek vâcibdir Tehıyyât'dan sonraki salâvat ve dualar ve secdedeki tekbirler ve tesbihler ise sünnettir


* Bir namaz içinde, o namazın rek'atları sayısında şüphe etmek, namaz kılan kimse vesveseli biri değilse, kılınan namazı iptâl eder Yeniden kılmak gerekir Nitekim vakit varken, namazı kılıp kılmadığında tereddüd eden de o namazı kılar Namazı tamamladıktan sonra rek'at sayısında şüpheye itibar yoktur Ancak noksan kıldığını kesin olarak anlarsa namazı yeniden kılar

SİE