Bozotu Bozotu Hakkında Bilgi

Bozotu, Andorn, Marubium vulgare (m album)

Köpekotu
Kukasotu

Familyası: Ballıbabagillerden, Lippenblütengewarchse, Lamiaceae (Labiatae)
Drugları: Bozotu: Marubii herba
Bozotunun kökleri ve kalın sapları hariç tamamı çay ve natürel ilaç yapımında kulanılır

Giriş: Bozotu ballıbabagillerin bir altgrubu olan marrubiumgillerden olup bu gruba takriben 30 bitki dahildir Bozotu bunlardan en çok ve yaygın olarak kulanılan türdür, bunun haricinde nadiren siyah kukasotuda kulanılır Marrubium kelimesi ibranice ‘’mar’’ acı ve ‘’rob’’ çok anlamına gelen kelimelerden oluşu ve çok acı diye çevirebiliriz Ayrıca latince ‘’vulgare’’ basit ‘’album’’ byaz ve ‘’lanatum’’ tüylü anlamına gelen isimlerlede anılmıştır

Bitki türkce bozotu ismi ile anılır, çünkü grimsi yeşil renklidir Tarihte ilk defa MS 100 yılda yaşayan hekim bozotunun urlara ve vereme karşı etkili olduğunu iddea etmiş ve MÖ 500 yıllarda yaşayan Hippokrat broş ve sindirim rahatsızlıklarına karşı etkili olduğunu iddea etmiştir Vatanı Paşaeli (Balkanlar) olan bitki günümüzde datı Avrupadan doğu Türkistana kadar yayılmış ve en son olarakta Amarikaya götürülen bitki orada yabanileşerek yayılmıştır

Botanik: Bitki çok yıllık bitkidir ve küçük bir havuç büyüklüğünde ki kökleri üzerindeki gövdelerden meydana gelir ve herbiri dört köşeli içi boş, çatallaşan ve tüylü saplardan oluşur Altan yukarı doğru küçülen yaprakları 3-5 cm uzunluğunda 2-3 cm eninde, karşılıklı, bir sonraki ile ters üzeri pörtüklü, kenarları kertikli, üst kısmı açık yeşil renkli alt kısmı tüylü ve grimsi yeşil renklidir

Çiçekleri yaprak sapı diplerinden gövdeyi saran bir çelenk üzerine dizilmiş küçük beyaz çiçeklerden meydana gelir Beyaz çiçekleri iki çenekli olup alt çenekleri üç loplu, üst çenekleri iki çenekli ve tavşan kulağı gibi dikcedir Kupa yaprakları yeşil renkli ucları sivri on loptan meydana gelir ve çan şeklindedir

Yetiştirilmesi: Mart ayında saksı, sera veya camlıklara ekilen bozotu tohumları Nisan-Mayıs aylarında fideleri bahçe ve tarlalara ekilir Çok yıllıkolması nedeniyle her yıl hasatı yapılabilir Bozotu kuru, verimsiz meralar, viraneler, yolkenarları, çitkenarlarıve güneşli yerlerde daha gür yetişir

Hasat zamanı: Hazirandan Ekime kadar toplanan bozotu (yaprak, çiçek ve sürgünleri) güneşte veya gölgede kurutulur, kurutulurken ısının 35 dereceyi geçmemesi gerekir Malesef şifalı bitkileri toplama, kurutma, paketleme ver depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır Bitkinin şifalı kısmı yaparak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır Ayrıca öreneğin bitki 5 günde kurudu ise 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğünden kalitesi düşer Sadece bitki kökleri Güneş'te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip diploması gerekir Şifalı bitkilerin Aktarlar'da açıkta satılması kalitesini kısa sürede sıfırlar

Birleşiminde:

Araştırmalar: Bozoru ve ilaçları ile hayvanlar üzerinde yeterince araştırma yapılmamıştır Sadece kemeler üzerinde yapılan bir araştırmada bozotunun safra artırıcı ve mide salğısını artırıcı olduğu gözlenmiştir Fakat bu araştırmalar yeterli bir araştırma değildir

Tesirşekli: :

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde yapılan araştırmalar yeterli değildir bu nedenlede bozotu ancak 2 derceden bir şifalı bitkidir Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2 sınıf bir şifalı bitkidir Bozotu yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır Örneğin sindirim rahatsızlıklarına karşı Haronga-, Çörek-, Çentiyan-, veya Gökçek İksiri daha etkildir
b-) Komisyon E’nin 22a nolu ve 01021990 tarihli monografi bildirisinde bozotunun başta: ‘’İştahsızlık, sindirim rahasızlıklarından tıkanma ve şişkinliğe vede nefes yolları üşütmesine karşı kulanılır’’ denmektedir
c-) Halkarasında: Bronşit, öksürük, astım, boğmaca gibi nefes yolları rahatsızlıları ile lenfrahatsızlıkları, kemik iliğindeki fonsiyon bozuklukları ve kalkan bezinin yetersiz çalışmasına (hipotiroidzm), idraryolları iltihaplanması vede safra yetersizliği , iştahsızlık, ishal, gastrit ve enterit gibi sindirim rahatsızlıklarına karşı kulanılır

Çayı: Kurutulmuş ve ince kıyılmış bozotundan 1-2 kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400 ml kaynarsu ilaveedilir 5-10 dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir

Çay harmanalrı:

Yantesiri: Bilinenen bir yantesiri yoktur

Alıntıdır