Davranış Kontrolü- Problem Davranış İçin Kriterler? (Okul Öncesi Egitim)

Davranış Kontrolü- Problem Davranış İçin Kriterler?
� Bir davranışı problem davranış olarak değerlendirmek için bazı kriterleri göz önünde bulundurmamız gerekir:

1Çocuğun Gelişim Yaşı Nedir?

� Bazı davranışlar gelişimin bir gereğidir ve engellenmemelidir Örneğin nesneleri ağzına alma bebeklerde belli bir dönem için bir keşif davranışıdır

2Çocuk Yapmıyor Mu? Yapamıyor Mu?

� Çocuk davranışın normal - istenen halini yapmasını bilmiyor olabilir Davranışı, problem davranış olarak ele almak yerine doğru davranışın öğretimi hedeflenir

3Davranış, Çocuğun Öğrenmesini Etkiliyor Mu?

� Örneğin çocuk sürekli bir şey fırlattığı için ders yapılamıyor veya sınıfta gezindiği için ders dinleyemiyor

4Davranış, Çocuğa Ve Çevresine Zarar Veriyor Mu?

� Kafasını bir yere vurma, saç çekme, ısırma

5Davranış , Çocuğun Varolan Becerilerini Kullanmasını Engelliyor Mu?

� Örnek; Çocuk kapıdan çıkarken sürekli ayaklarını yere vurur ve bağırır Anne-baba aceleyle çocuğa, kendisi giyebildiği halde, ayakkabısı giydirir

6Herkes Davranışın Problemli Olduğunda Hemfikir Mi?

� Evin duvarına resim yapmak anne için bir problem olurken, baba için bir yaratıcılık olabilir


Uygulama Prosedürü

1Problem Davranışı Tanımla !!!!

� Yaptığımız tanım düzeltilmesi gereken davranışın ne olduğuna, hangi koşullarda ortaya çıktığına ilişkin bilgi vermelidir
� Genel ifadeden çok, somut bir şekilde ifade edilmelidir
� Hırçın , yaramaz gibi ifadeler herkes için farklı anlamlara gelir Onun yerine herkesin anlayacağı, hemfikir olacağı bir tanım yapılmalıdır Örneğin: arkadaşının saçını çekiyor gibi

2Problem Davranışı Analiz Et !!!!
� Her davranışın bir anlamı vardır ve her davranış bir şeye hizmet eder Davranış analizinde, davranışın öncesinde ve sonrasında neler olduğuna bakılır

3Problem Davranışı Kaydet !!!!

� Davranış kaydedilirken davranış özelliği dikkate alınır Davranışın özelliğine göre süre, siklik, yer kaydedilebilir
� Sıklık: günde 20 defa kardeşine tükürdü
� Süre: banyoya girdiğinde ellerini 30 dk yıkıyor
� Yer: babaanneye gidildiğinde banyoda sürekli sabunla oynuyor

4Problem Davranışı Ortadan Kaldırmak İçin Yöntem Belirle Ve Tutarlı Bir Şekilde Yöntemi Uygula


Davraniş Değiştirme
� Yapılan davranış analizine bağlı olarak davranışın öncesinde ve sonrasında neler olduğuna bakıldıktan sonra davranışın özelliğine bağlı olarak bir yöntem belirlenir
� Ya davranış ortaya çıkmadan önce yada davranış ortaya çıktıktan sonra bir şeyler yapılır

� davranış değiştirme yöntemi uygularken şu noktalara dikkat edilmelidir:

1Çocuğun, birden fazla olumsuz davranışı olabilir Fakat bir davranışla çalışmaya başlamak gerekir

2Programa başlamada önce davranışın mutlaka, en az 3 gün doğal halinin gözlenmesi ve kayıt edilmesi gerekir Bu durum hedeflerimizi belirlemek açısından önemlidir

3Yöntem belirlendikten sonra uygulamada mutlaka tutarlı ve kararlı olunmalıdır Belirlenen yöntem davranış her ortaya çıktığında uygulanmalıdır

4Davranışın ilk önce azaltılması hedeflenmelidir Tamamiyle ortadan kaldırmak hemen mümkün olmayabilir

5Yöntem seçilirken çocuğun özellikleri dikkate alınmalıdır Örneğin yalnız, içine kapanık bir çocuk için yalnız kalmasını gerektiren bir yöntem seçilmemelidir

6Yöntem uygulaması sırasında kayıt tutulmaya devam edilmelidir Gelişmeleri daha iyi görmek için mümkünse grafiğe dökmek etkili olur

7Uygulamada okul-ev-merkez paralelliği sağlanmalıdır Evde uygulanan yöntemle okulda uygulanan yöntem uyuşmalıdır

8Davranış değiştirme programının bir uzmanla birlikte değerlendirilmesi her zaman için daha uygundur


Davraniş Değiştirme Teknikleri

1- Çevresel Düzenleme

� Yapılan davranış analizi sonucunda bir ön uyaranın davranışı başlattığı görülürse davranışı başlatan uyaran ortadan kaldırılır Örneğin ders çalışmaya başlandığında, etraftaki dağınık oyuncaklar çocuğun dikkatini dağıtıyorsa ve çocuk ders yapmayı reddediyorsa , önlem olarak ders çakışmaya başlamadan önce oda toparlanabilir

2Görmezden Gelme
� Uygun olmayan davranışı kararlı bir şekilde gözardı etmektir Örneğin çocuk yüksek sesle güldüğünde kimsenin bakmaması

Uygulama İlkeleri:
1-Bu teknik, davranış dikkat çekmeye yönelikse uygulanmalıdır

2-Teknik, davranışın her meydana gelişinde kararlı bir şekilde uygulamalıdır

3-Görmezden gelmenin uygulanmaya başlanmasıyla uygun olmayan davranışın sayısında artış görülebilir Dolayısıyla tolere edilemeyecek davranışlar için kullanılmamalıdır

4-kimin dikkatini çekmeye yönelikse o kişi tekniği mutlaka uygulamalıdır Dolayısıyla tekniğin başkalarına öğretilmesi gerekecektir

5-Davranışın ortaya çıkmadığı durumda öğrenci ödüllendirilm

3Hoşa Giden Uyarani Çekme

3aMola

� Çocuğun belli ve sınırlı bir zaman süresi içerisinde pekiştirildiği bir ortamdan alınıp pekiştireçlerin olmadığı bir ortama konulmasıdır Mola, pekiştireçlerden uzakta geçirilen zaman anlamına gelmektedir Teknik uygun şekilde kullanılmaz ise davranışta azalma yerine artma meydana gelir

� 3-a-1Gözlemsel mola: çocuğun, etkinlikleri görecek biçimde etkinlik alanının dışına konulmasıdır Çocuğun , bulunduğu yerden etkinlikleri izlemesine izin verilir

� 3-a-2Mola alanı kullanma: çocuğun bulunduğu yerden etkinlikleri izlemesine izin verilmez Sınıfın bir köşesinde sınıfa sırtını dönmesi istenebilir yada sınıftan dışarı çıkartılır

� Uygulama İlkeleri:

1-Uygulama süresi 2-3 dakika arasında olmalıdır

2-Dil düzeyine göre çocuğa açıklama yapılmalıdır

3-Ev ortamında uygulanması durumunda yetişkinin bulunduğu yere yakın bir oda yada bir köşe gibi belli bir yer seçilmeli ve bu yer uygulama süresince değiştirilmemelidir

4-Çocuk mola yerine götürülürken istenmeyen başka davranışlar yapabilir Başka davranışlarda bulunmasına engel olunmalı ve onunla mümkün olduğunca bu süre içinde onunla ilişki kurulmamalıdır

5-Belirlenen sürenin sonunda çocuğun hoşlandığı ortama geri dönmesi sağlanmalıdır


� 3bTepkinin Bedeli

� Çocuk istenmeyen bir davranış sergilediğinde verilen pekiştirecin geri çekilmesidir

� Bu yöntemin uygulanması için bireyin elinde daha önce edindiği yitirilecek bir pekiştirecinin bulunması gereklidir

4Aşırı Düzeltme

� Azaltılmak istenen davranışın yol açtığı çevresel etkilerin aşırı şekilde düzeltilmesidir

� iiia Onarıcı aşırı düzeltme: sorun davranışın çevre ile ilgili sonuçlarının fazlasıyla düzeltilmesinin amaçlanmasıdır Örneğin tükürme davranışı gösteren bir çocuğu bu davranıştan sonra tükürdüğü yeri ve tüm çevresini sildirmek
�
iiia-2 Olumlu alıştırma biçiminde aşırı düzeltme: uygun olmayan davranışın o ortam içinde uygun olan biçiminin fazlaca yaptırılmasıdır Örneğin sırasını çizen çocuğa kağıt - kalem vererek 10 dakika süreyle yazı yazdırmak yada çizgi çizdirmek