Çocuklukta Obsesif Kompulsif Bozukluğu Çocuklarda Takıntılar

Çocuklukta Obsesif Kompulsif Bozukluğu

Çocuklarda Takıntılar (Obsesif-Kompulsif Bozukluk)

Çocuklarda Obsesif-Kompulsif Takıntılar


Obsesif-Kompulsif Bozukluğun (OKB) çocuk ve ergenlerde sıklığı %03 ?09 olarak bildirilmekle birlikta daha sık olabileceği düşünülmektedir En sık ortaya çıktığı yaş 7, ortalama başlangıç yaşı 10?dur Ancak literatürde ve klinik pratikte çok daha küçük yaşlarda başlayan (2 yaşa kadar) olgulara rastlanmaktadır Ortaya çıkışıyla ilgili birçok psikolojik kuram ortaya atılmışsa da artık OKB?nin biyolojik temelleri olan nöropsikiyatrik bir hastalık olduğu kabul edilmektedir


Hastalık tipik olarak obsesyon ve kompulsiyolarla kendini gösterir

Halk arasında ?takıntı? veya ?vesvese? olarak adlandırılan durumun tıbbi terim olarak karşılığı ?obsesyon? dur Obsesyon, istenmeden gelen, uygunuz olarak yaşanan ve belirgin sıkıntıya neden olan, yineleyici düşünce, dürtü veya düşlemlerdir Kişi bu düşünce, dürtü veya düşlemlere önem vermemeye, bunları baskılamaya veya başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır Kişi bu düşünce, dürtü ve düşlemlerin kendi beyninin bir ürünü olduğunun farkındadır Ancak çocuklar bunu tam olarak ifade edemeyebilirler


Kişinin obsesyonlara tepki olarak yaptığı tekrarlayıcı davranış veya zihinsel eylemlere de tıp dilinde ?kompulsiyon? adı verilmektedir


Örnek olarak bir kişinin ellerinin temiz olduğu bilmesine rağmen pis olduğunu düşünmesi ?obsesyon?, bu düşünceden kurtulmak için gereksiz yere ellerini yıkaması ise ?kompulsiyon? dur


Obsesyonlar ve kompulsiyonlar az oranda herkeste görülebilir, ancak bunlar kişinin yaşam kalitesini ve işlevselliğini bozuyor ve ciddi zaman kayıplarına neden oluyorsa hastalık kabul edilir ve tedavisi gerekir


Yapılan çalışmalarda çocuklarda en çok görülen obsesyonların;

Kirlilik ,

Hastalık bulaşacağı düşüncesi,

Kötü bir şey olacak düşüncesi,

Birinin öleceği veya hastalanacağı korkusu,

Simetri,

Cinsel içerikli düşünceler,

Yasak veya şiddet içeren düşünceler,

Anlatma, sorma onaylatma ihtiyacı? olduğu göze çarpmaktadır


Sık rastlanılan kompulsiyonlar ise;

Yıkama,

Kontrol etme,

Düzenleme,

Sıralama,

Sayma,

Dokunma,

Tekrarlama,

Biriktirme,

Tekrar tekrar düşünme olarak sıralanmaktadır


Yapılan nörokimyasal çalışmalar, beyin görüntüleme çalışmaları ve nöropsikolojik değerlendirmeler hastalığa beynin bazal ganglionlar ve frontal bölgelerindeki birtakım işlev bozukluklarının sebep olduğu, serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin düzeylerinin de hastalığın ortaya çıkışıyla ilgili olduğunu göstermektedir Hastalığın genetik olarak geçişiyle ilgili de güçlü kanıtlar vardır Yine çalışmalar göstermiştir ki bazı OKB vakaları Tik bozukluğu ve Tourette sendromu ile birliktelik gösterebilmektedir ve bu da bu vakaların benzer genetik orjinden kaynaklanabileceklerini düşündürmektedir


OKB'nin çocuklarda sanılandan çok daha fazla görüldüğü, ancak çocukların sıklıkla ayıplanacakları ve yanlış anlaşılacakları gibi düşünceler nedeniyle sıkıntılarının gizleme eğiliminde oldukları bilinmektedir Anne-baba veya öğretmenler çocuklara yaklaşımlarında güven verici davranır, çocukların yanlarında rahat ve açık davranmalarını sağlayabilirlerse, çocuklar da sıkıntılarını söyleme konusunda rahat davranacaklardır


Peki çocuklar takıntılarını nasıl dile getirirler? Sıklıkla konudan bahsederken sıkıntılı oldukları göze çarpar Kendileri aslında bu şekilde düşünmek veya davranmak istemedikleri halde içlerinden bir sesin (bazen kendi düşüncesi olduğunu söylerler, bazılarıysa başka birisinin sesi olarak tanımlayabilir) belli davranış ve düşüncelere yol açtığını dile getirirler Örn:içinden herhangi bir şeye küfür etmek gelmesi, rahatsız edici cinsel içerikli görüntülerin göz önüne gelmesi, bir şeyi iki kez yapmazsa kötü bir şey olacağı veya kapıyı kilitlemiş olmasına rağmen sanki kilitlemediğini düşünmesi ve tekrar tekrar kontrol etmek zorunda kalması gibi

Bazen düşünceler eşlik etmeden sadece tekrar eden davranışlar (kompulsiyonlar) ortaya çıkabilir ve bunlar dışardan rahatlıkla gözlemlenebilir


Tedavi: OKB?de en başarılı tedavi ilaç + davranışçı kognitif terapidir Genellikle tedaviye iyi yanıt veren bir hastalıktır Tedavisiz kalan olgularda depresyon sıklıkla tabloya eklenebilir Çocuğun işlevselliğini giderek daha fazla bozar, okul ve ev hayatını çekilmez hale getirebilir Çevresi için de ciddi zorluklar yaratmaya başlar

Bazen çocukluk çağı psikozları OKB şeklinde başlayabilir Bu nedenle çocuğun bir hekim tarafından tedavi edilmesi büyük önem taşır