Davranışlarımızın Kökeni Nedir Davranış bilimlerine baktığımızda her türlü duygu,

Davranışlarımızın Kökeni Nedir

Davranış bilimlerine baktığımızda her türlü duygu, düşünce ve harekî (motor) faaliyetin ?davranış? olarak adlandırıldığını görürüz Yani severken de, kızarken de, tefekkür ederken de, koşarken de davranıyoruz

Peki, bu davranışlar nereden gelmiştir?

Evrimsel açıdan bakıp filogenetik silsileyi takip ederek incelediğimizde, bunların yüz milyonlarca senelik adaptasyonlar sonucunda genomumuza yerleşerek tâ biz insanlara kadar uzanan bir devamlılık içerisinde, doğal ayıklanma-elenme ile ortaya çıktığını görürüz Herhangi bir türün davranışsal örüntüsü büyük ölçüde doğuştan gelen genetik mirasla belirlenmiştir Bu mirasa günümüzde ?filogenetik psişe? denmektedir İnsanoğlu doğduğunda, bâzılarının zannettiği gibi bir ?tabula rasa? değildir Mizacımız ve arketipal ihtiyaçlarımız daha anne rahmine düştüğümüzde bellidir: Belli bir büyüme ve gelişme modelini takip edip 9 ayın sonunda doğacak, 1-2 yaş civarı yürümeye ve konuşmaya başlayacak, 11-13 yaş civarı bulûğa erecek, 25-30 yaşlarından itibâren negatif azot bilançosuna ve yaşlanma sürecine girecek, sonunda da 50 ilâ 100 sene civarında öleceğizdir Bütün bunların ana hatları ve zamanlamaları, bu arada yapmamız uygun olan davranışlar ?hardware??de kodlanmıştır Homo sapiens sapiens hâricindeki bütün hayvanlar bu kaderi alınlarına yazıldığı gibi yaşayıp terk-i diyar eylerler


Peki, bizim farkımız ne? Mes?elenin dinî, metafizik veya mistik argümanlara pek açık ve nihayetsiz boyutuna hiç girmeden, alın lobumuzun, amigdalamızın, beyinciğimizin ve gırtlağımızın muazzam inkişafının ?farkında olduğunu farkında olan? bilinen tek tür olmak yegâneliğini ve farklılığını bize verdiğini söyleyebiliriz Bu mucize, insanoğlunun en üst düzeyde soyut düşünce, tefekkür ve tefelsüf davranışlarını yapabilmesine imkân sağlamıştır Yâni, ?hardware? üzerine inşâ edilecek ?software??ler sâyesinde, kendi kendisini aşmaya muktedir, mecbur, hâttâ mahkûm olan tek canlı türü insandır


O sâyededir ki hamtaşını yontup cilâlı taşa çevirerek arasından su sızmayan köGoogle Page Rankingüler, katedraller, câmiler ve gökdelenler yapabilmiştir Ve gene o sebepledir ki atom ve hidrojen bombaları, nötron çatapatları, ?akıllı? füzeler imâl edebilmektedir Bunlardan hangisini tercih edeceği ise ?software??lerce tâyin edilir: Terbiye, görgü, tahsil, sevgi ve dayanışma dolu güven verici bir âile ve toplum ortamı? Âileden akrabalara, ulusaldan evrensele uzanan konsantrik sevgi halkaları? Ayrıca, pekişmeleri ve hayra hizmete devam edebilmeleri için, bu ?software??lerin güncelleştirilmesi ve geliştirilmesi, ?antivirüs programlarıyla? bulaşıcı illetlerden muhafaza edilmeleri olmazsa olmaz bir zarurettir

?Homo hominis lupus? Şeytan da, melek de biziz; çünkü onlar varlığımızda mündemiç olarak var Hâttâ, Hallâc-ı Mansûr?a ?enel Hakk? dedirten transandans da bizim ve biziz En önemli, hâttâ tek vazifemiz önce insan olmak O zaman, zâten Tanrı da oluruz, ayrı gayrı kalmaz


Kaynak: ProfDr M Kerem Doksat