Parkinson Hastalığı nedir Parkinsonizm kelimesi belli bir hastalıktan çok, değişik ne

Parkinson Hastalığı nedir

Parkinsonizm kelimesi belli bir hastalıktan çok, değişik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan bir dizi belirtiyle tanınan bir durumu çağrıştırır Bu belirtilerin en önemlileri uzuvların titremesi, kasların sertliği ve vücut hareketlerinin yavaşlığıdır Bu üçlemeye eklenebilecek diğer belirtiler arasında, öne eğik duruş şekli, küçük adımlarla ve ayaklarını sürüyerek yürüme, yumuşak, hızlı ve aynı tonda konuşma sayılabilir Parkinson hastalığı, çeşitli parkinsonizm tabloları arasında kendine özgü belirtiler ve beyinde oluşturduğu değişikliklerle ayrı bir yere sahiptir ve ileride ayrıntılarıyla ele alınacaktır


Parkinsonizmdeki titreme, özellikle elleri ve ayakları, bazen dudakları, dili, çeneyi, seyrek olarak da gövdeyi etkileyebilir El veya ayakta dinlenme halinde ortaya çıkan titreme bir hareket sırasında kaybolur Örneğin uzanıp bir cismi tutma hareketi sırasında eldeki titreme kaybolur, dinlenme haline geçince tekrar ortaya çıkar Titremenin tıbbi karşılığı ?tremor?dur Dinlenme sırasında ortaya çıkma özelliği diğer hastalıklarda görülebilen çeşitli titremelerden ayırdedilmesine yardımcıdır


Parkinsonizmde kaslarda dinlenme halinde bile değişmeyen bir sertlik bulunur Hastayı muayene eden doktor uzuvları pasif olarak hareket ettirdiğinde sabit ve değişmeyen bir dirençle karşılaşır Ancak etkilenmiş kaslar gevşeyemez gibi görünürse de, bu istenilen şekle sokulabilen bir sertliktir Kaslardaki bu sertlik haline ?rijidite? denir


Üçüncü belirti vücut hareketlerinin yavaşlamasıdır ve ?bradikinezi? olarak isimlendirilir (Yunanca?da ?brady ?yavaş, ?kinesis? ise hareket manası taşır) Yeni bir harekete başlarken tereddüt, o eylemi yaparken yavaşlık ve hızla yorulma ile şekillenen karmaşık bir olaydır Bradikinezi, gözleri kırpma, yürürken kolları sallama, konuşurken açıklayıcı olarak yapılan el ya da beden hareketleri veya yüz ifadesini yaratan hareketler gibi farkında olmadan yaptığımız otomatik hareketleri yapmaktaki yetersizliği de içerir Hastalarda tüm bu hareketler yavaşlamıştır


PARKİNSON HASTALIĞI

Parkinson hastalığı ilk kez 1817 yılında İngiliz hekim James Parkinson tarafından, ?shaking palsy? (titrek felç) adı altında tanımlanmıştır Günümüzde bu araştırmacının adıyla anılan ve bugünkü anlamda felç özelliği taşımayan hastalık, tanınması gereken en önemli ve en sık görülen parkinsonizm tipidir


Hastalık 40 ila 75 yaşları arasında, sıklıkla da 60 yaşın üzerinde başlar Kırk yaşın altındaki kişiler nadiren etkilenirler Tüm Parkinson hastalarının sadece % 5 ila 10?unda hastalık başlangıç yaşı 20 ila 40 yaşları arasındadır Hastalık genellikle sinsi başlar ve belirtileri yıllar içinde, son derece yavaş ama giderek artan biçimde ilerler Hastaların çoğunda belirtiler tek bir beden yarısında ortaya çıkma eğilimindedir, ancak zamanla karşı beden yarısında da kendini gösterir Hastalığın ilerleme hızı ile belirtilerin türü ve şiddeti hastadan hastaya değişiklik gösterecek şekilde farklıdır


Parkinson hastalığının kadın ve erkekte ortaya çıkış sıklığı genellikle aynıdır Dünyanın her yanında ve her türlü sosyoekonomik koşulda rastlanılan hastalığın çeşitli ülkelerde yapılan tıbbi çalışma sonuçlarına göre 50 yaşın üzerindeki toplum kesimlerinde yaklaşık 100 000?de 100 ila 300 arası sıklıkta görüldüğü saptanmıştır 65 yaş üzerinde her 100 kişiden birinin Parkinson hastası olduğu anlaşılmıştır

Hastalığın oluşma nedeni

Hastalık süreci, başlıca dopamin içeren substansiya nigra hücrelerini yok etmektedir Bu hücrelerin hasara uğramalarının nedeni bugün için hala bilinmemektedir Bunun rasgele bir durum olmadığı ve damar sertliği, zayıf kan dolaşımı, iltihabi ya da mikrobik kökenli değişikliklerden ileri gelmediği açıkça bellidir Henüz keşfedilmemiş bazı maddelerin eksikliğinin ya da bilinmeyen bir toksinin bu hücre hasarından sorumlu olabileceği ileri sürülmüştür 1982 yılında Kaliforniya?da sentetik eroin kullanan gençlerde Parkinson hastalığı belirtilerinin ortaya çıktığı gözlendikten sonra eroindeki zararlı maddenin ?1-metil, 4-fenil, 1,2,3,6-tetrahidropiridin (MPTP)? yapısında olduğu ve bunun beyinde dopamin hücrelerini öldürdüğü kesin olarak anlaşılmıştır Bu gözleme dayanarak kimyasal yapısı MPTP?ye benzeyen bazı maddelerin çevrede ya da bazı gıdalarda bulunabileceği ve hastalıktan sorumlu olabileceği görüşü doğmuştur Konuyla ilgili yoğun araştırmaların sürdürülmesine karşın bugün için kesin kanıtlar henüz yoktur


Nadir de olsa ailevi Parkinson hastalığı tanımlanmıştır Kalıtsal özellikteki Parkinson hastalığına daha çok, hastalığı genç yaşta başlayan hastalarda rastlanır Anne ya da babanın cinsiyeti belirleyenlerin dışındaki kromozomlarında varolan bir özelliğin baskın olarak çocuğa geçmesine otozomal dominant geçiş, çekinik olarak geçmesine otozomal resesif geçiş denilir Genetik alanındaki bilimsel gelişmeler sonucunda, Parkinson hastalığında sırasıyla dominant ve resesif kalıtsal geçiş gösteren "sinüklein" ve "parkin" genleri belirlenmiştir Günümüzde bu iki geni tespit eden bir çok laboratuar mevcuttur Diğer yandan, genel olarak hastaların % 10 ila % 15?i yakınlarında Parkinson hastalığı bulunduğunu ifade etmektedirler, ancak muayene edildiklerinde söz konusu kişilerin yarısında farklı hastalıklar olduğu saptanmıştır Böylece akrabalarında Parkinson hastalığı olan hastalar büyük bir oran oluşturmamaktadır ve bir ailede aynı hastalığın birden fazla kişide meydana çıkmış olmasının rastlantısal olduğu düşünülmektedir


Karı-kocanın her ikisinde de Parkinson hastalığının % 2?den daha az sıklıkta görülmesi hastalığın bulaşıcı olmadığının göstergesidir Eşlerin aynı çevreyi, aynı beslenme şeklini, hastalık ortaya çıkmadan yıllar önce paylaşmakta olmaları beslenmeye ait unsurların da hastalığa neden olmadığına işaret eder


Parkinson hastalığına bir virusun yol açmış olabileceği olasılığı dikkat çekici bir varsayımdır Bazı araştırmacılar tarafından kuluçka dönemi uzun olan bir yavaş virüs hastalığının sorumlu olabileceği ileri sürülmüşse de bugüne dek hiç bir virüsün varlığı gösterilememiştir


Hastalığın nedenine yönelik araştırmalar bir çok ülkede halen yoğun olarak sürdürülmektedir Özet olarak, Parkinson hastalığının nedeni bugün için henüz kesin olarak anlaşılmış değildir