Ne Zamandan Beri Kaşık ve Çatal Kullanıyoruz?

Ne Zamandan Beri Kaşık ve Çatal Kullanıyoruz?

Avrupada Rönesans başlangıcına, diğer bir deyişle insanların titizliğin ve temizliğin farkına varmalarına kadar, bütün bir tarih boyunca yemek yerken eller kullanıldı Tabii bunun da bir adabı vardı Yemek yerken kullanılan parmak sayısı o kişinin statüsünü gösteriyordu Normal insanlar beş parmaklarını kullanırlarken asiller üç parmaklarını yüzük parmağı kesinlikle kullanılmadan kullanıyorlardı Aslında Latince çatal anlamına gelen kelime, çiftçilerin hasadı havaya atıp savurmada kullandıkları dev çatalların isminden türemiştir Bunların çok küçükleri Türkiyede Çatal Höyükde yapılan kazılarda bulunmuş ama ne işe yaradıkları, milattan 400 yıl öncesinde sofralarda yemek yemede kullanılıp kullanılmadıkları tam anlaşılamamıştır Çatal konusunda kesin bilinen bir şey, ilk defa 11 yüzyılda Toskanada İtalyada ortaya çıktığıdır
İki uçlu olan bu çatallara insanlar Tanrının bahşettiği yiyecek yine Tanrının verdiği parmaklarla yenilebilir diye şiddetle karşı çıktılar İnsanların yüzyıllar boyu süren, yemek yerken çatal kullanmaya karşı direnme gibi tavırların tarihte örneği azdır 17 Yüzyıla kadar süren bu direnmenin bir başka cephesi daha vardı Yiyeceği bıçakla tutup, ısırarak yemeye alışmış erkekler çatal kullanmayı kadınsı bir davranış olarak görüyorlardı Bu arada Fransız ihtilalinin biraz öncesinde Fransada yavaş yavaş dört uçlu çatallar kullanılmaya başlandı
Zamanla çatal kullanmak lüks, asalet ve statü göstergesi oldu Çatalla birlikte sofralarda her insan için ayrı tabak ve bardak kullanmak adeti de gelişti, toplumun tüm sınıflarına ve giderek dünyanın diğer yerlerine de yayıldı Kaşığın kullanılmaya başlanması ise tarih kadar eskidir İnsanlar, çatala karşı gösterdikleri direnci kaşığa göstermemişlerdir Bu, şüphesiz sıvı bir şey içmek için eli kullanmanın iyi bir alternatif olmamasından kaynaklanmıştır En eski zamanlara ait kazılarda bile, taş, kemik, ağaç veya madenden yapılmış kaşık veya benzeri şeylere rastlanmaktadır
Kaşıktaki en önemli gelişmeler sapının şeklinde olmuştur Yemek yerken çatal niçin sol elde tutuluyor? Resmi yemeklerdeki en sıkıcı durumlardan biri de budur Sağ ellerini kullanan insanlar için sol elle çatala hükmetmeye çalışmak sıkıntı verir Hele etin yanında, aynı tabakta pilav da varsa, sol eldeki çatalla pirinç tanelerini düşürmeden ağza ulaştırmak gerçekten alışkanlık ister Bereket çorba kaşığı için böyle bir kural yok da sıcak çorbayı üstümüze başımıza dökmeden içebiliyoruz
Çatal bıçak ile yeme adabımızı, kökeni saray ve asil sınıfına dayanan Avrupa kültüründen almışızdır Her zaman rahat hareket etmeyi seven Amerikalılar ise bu görgü kuralına pek uymazlar Eti sağ ellerindeki bıçakla kesip, ellerindeki çatal ile bıçağı takas ettikten sonra sağ ellerine aldıkları çatalla yerler Yemekte eti kestikten sonra bıçağı masaya bırakarak çatalı soldan sağa alıp eti ağza ***ürmek, sonra çatalı sola, bıçağı tekrar sağ ele almak ve bu hareketi yemek boyunca tekrarlamak yemek yeme hızını düşürür
Yemeği yavaş yemek bazı toplumlarda yemeğe saygı ifadesi olarak görülürken, bazı toplumlarda ise bu davranış yemek adabı bakımından saygısızlık olarak karşılanır Bir görüşe göre Amerikalıların çatalı tutuş şekillerinin ardında rahatlık değil alışkanlık yatıyor 1700lü yılların ortalarına kadar Amerika çatalsız bir toplumdu İnsanlar yemek yerken sadece bıçak ve kaşık kullanıyorlardı Kaşık kesilen eti tutmaya yararken bıçak hem kesmeye hem de batırıp ağza ***ürmeye yarıyordu Daha sonraları sofralardaki bıçakların uçları yuvarlaklaştı
Eti kestikten sonra kaşığı sağ ele alıp eti ağza ***ürmek alışkanlığı başladı Çatal kullanılmaya başlanınca da aynı alışkanlık devam etti Avrupalılar ise aradaki bu kaşık kademesini hiç yaşamadılar Yemeği ağza ***ürmek bakımından doğrudan bıçaktan çatala geçtiler Yemeğin temposunu düşürmek gibi bir görgü kuralları yoktu
Sağ elini kullanan bir insan için bıçağı sol elle ileri geri hareket ettirip eti kesmek zordu ama sol elle çatalı ete batırıp ağza ***ürmeye alışılabiliyordu Asil sınıfının her zaman zorlayıcı ve göslerişe yönelik nezaket kuralları, çatal kullanımı halka yayılınca da devam etti Avrupada ve oradan yayılan kültürlerde, yemek süresince çatalın sol, bıçağın sağ elde tutulması gelenek haline geldi Avrupalılar çatalı ellerinde tutarlarken çatalın uçları yere bakar Amerikalılar ise çatalı sağ elde uçları yukarı bakacak şekilde tutarlar Yemekten sonra tatlı yenilirken çatalın sağ elde olması ise hiçbir kültürde görgüsüzlük anlamına gelmiyor