Irakın Özellikleri

Irakın Özellikleri

DEVLETİN ADI: Irak Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Bağdat
YÜZÖLÇÜMÜ: 438317 km2
NÜFUSU: 18838000 (1993)
RESMİ DİLİ: Arapça
DİNİ: İslam (% 95), Hıristiyan (% 5)
PARA BİRİMİ: Dinar

Türkiye?nin güneyinde bir Ortadoğu ülkesiKuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Basra Körfezi ve Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, batıda Ürdün ve Suriye ile sınırlanmış ve 38°-48° doğu meridyenleri ile 28°-38° paralelleri arasında yer almaktadır Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında bir geçit kabul edilmektedir Birleşmiş Milletler ve BağlantısızlarPaktı üyesi, sosyalist bir ülkedir

Tarihi

Irak?ın bulunduğu Mezopotamya bölgesi dünyanın ilk önemli yerleşim merkezlerinden biridirMÖ 7 yüzyıla kadar Sümer-Akad, Babil ve Asurların elinde kalmış, bu tarihte ise Perslerin eline geçmiştir Bölgede İslamiyetten önceki Araplar da Main,Sebai ve Himyeri devletlerini kurdular İslamiyetin doğuşu ve hızla gelişmesi ile birlikte Müslümanlar uzun süre bölgeye hakim oldularMüslümanların dördüncü halifesi hazret-i Ali?nin kabri Necef?tedirOğlu hazret-i Hüseyin de burada Kerbela?da şehid olmuşturİmam-ı A?zam Ebu Hanife,Ahmed bin Hanbel, Abdülkadir Geylani gibi büyük alim ve velilerBağdat ve Kufe?de yetişmişler, insanlığa ilim ve hikmet yaymışlardır Bu üç zatın türbesi halenBağdat?tadır

Bağdat 762?den itibaren yeni baştan imar edilerek Abbasilerin yani, İslam dünyasının başşehri oldu ve dünyanın en önemli kültür merkezlerinden biri haline geldi Bilhassa 786-809 seneleri arasında halifelik yapan Harunürreşid ve oğlu Me?mun zamanında Irak dünyanın en parlak ilim ve kültür merkezi oldu Ancak 1258?de Irak?a girenMoğol hükümdarı Hülagü, şehirleri yakıp yıkmış, binlerce Müslümanı öldürmüştür Daha sonraki tarihlerde de eski günleri bulamayan Irak, sırasıyla Celayirliler,Timuroğulları, Karakoyunlular,Akkoyunlular, ve Safevilerin hakimiyeti altında kaldı 1515?te Kuzey Irak?ın Osmanlı topraklarına katılmasını takibenKanuni SultanSüleyman Han 1534?te ülkenin tamamını fethettiIrak,Osmanlı hakimiyetinde kaldığı yaklaşık beş asırlık süre zarfında en parlak dönemlerini yaşadı Kıymetli alimler İstanbul?a ***ürülerek, çalışmaları için her türlü imkan temin edildiOsmanlı Sultanı Dördüncü Murad Han zamanında Bağdat ikinci defa fethedildi Bu fetihte padişah bizzat harbe iştirak etmiş, kale kapısı yıkılırken elindeki gürzle o da yardım etmiştiKalenin fethinden sonra Şiilerin yıktığı İmam-ı A?zam türbesini yeniden inşa ettirdiIrak?a göz koyan İngilizler,Birinci Dünya Savaşı sırasında 20Kasım 1914?te Basra?ya girdiler Ancak 29 Mayıs 1916?da Irak ve Osmanlı Kuvvetleri ?Selman Pak? meydan savaşında İngilizleri yenerek tamamını esir ettiler Birinci Dünya Savaşından sonra Osmanlılar bölgeden çekildiklerindenIraklılar yalnız ve zayıf kaldılar Bunu farkeden İngiltere 1918?de ordularını Musul?a soktu 1920?de yapılan son Roma Konferansında da Irak?ın İngiliz mandası altına girmesi kararlaştırıldı 1930?da İngiltere Irak?a sözde bağımsızlık tanıdı 1933?te de Faysal?ın oğlu Gazi, kral oldu Irakİkinci Dünya Savaşına girmedi Ancak bütün İngiliz sömürgeleri gibi savaştan etkilendi 14 Temmuz 1958?de Irak ordusu, 22 yaşındaki Kral İkinci Faysal?ın da öldürüldüğü kanlı bir darbe ile yönetime el koyarak cumhuriyeti ilan etti Ancak darbeci Abdülkerim Kasım tam bir diktatör olduğundan,Irak?a İngilizlerden fazla bir hürriyet vermedi Bunun üzerine SosyalistArap Baas Partisi aynı senenin 8 Şubatında yönetimi ele geçirdi 18 Kasım 1963?te işe Arif Kardeşler, karşı darbe ile başa geçti Beş sene sonra 30Temmuz 1968?de de BaasPartisi yeni bir darbe yaparak ikinci defa yönetimi ele geçirdi Saddam Hüseyin?in başkanlığındaki Devrim Komuta Konseyi ve Sosyalis ArapBaasPartisi bugün de işbaşındadır 22 Eylül 1980?de başlayan Irak-İran savaşı ülkede yüzbinlerce insan kaybına, milyarlarca dolarlık zarara huzurun, barışın ve düzeninin bozulmasına yol açtıSekiz sene gibi uzun bir savaş sonunda, 2081988?de ateşkes imzalandı

1990 ortalarında Irak orduları Kuveyt?e girerek burayı işgal etti Bunun üzerine başlayan Körfez Krizi petrol fiatlarının artmasına ve ekonomik dalgalanmalara sebeb oldu ABD-Suudi Arabistan?ın güvenliğini sağlamak için 500000 asker, birçok Avrupa devleti de Basra Körfezine donanma gönderdiIrak?a, Kuveyt?i boşaltmak için verilen sürenin bittiği 16 Ocak 1991 günü, Müttefik güçler askeri harekata başladı Bir ay zarfında Irak mağlub olarakKuveyt?ten çekilmek mecburiyetinde kaldı Ateşkes antlaşması imzalanarak barış görüşmelerine başlandı Amerika Irak?ın kuzey sınırındaki kürtleri korumak için askeri birlik bulundurmaktadır

Fiziki Yapı

Irak fiziki yapı bakımından genelde dört bölgeye ayrılır:Bunlar, kuzey ve kuzeydoğuyu kaplayan dağlık bölge; bu bölgenin güneyinde yeralan,Basra Körfezi kıyısındaki bataklıklar; güney ve batıdaki çöllerle sınırlanmış olanMezopotamya arazisi ve Ürdün, Suudi Arabistan,Güney Suriye sınırlarına yakın bölgelerden başlayarak komşu ülkelerin içlerine doğru uzanan step ve çöllerdirÜlkenin en büyük platosu kuzeyde bulunan Cezire?dirYine kuzeydeki Alp-Himalaya dağ dizisi üyeleri Zagros Dağları Irak?ın en yüksek bölgeleri olup, 5605 m?ye kadar yükselirler Dicle ve kolları, Fırat,Irak ve Mezopotamya?nın hayat kaynağıdır Bu iki ırmak bölgeyi suladıktan sonra,Basra Körfezine 150 km kala Şattülarap su yolunda birleşirler Bu yol Irak?ın en önemli limanı olanBasra?yı körfeze bağladığından çok önemlidir Dicle ve Fırat yüzyıllardan beri Türkiye ve Suriye?den,Irak?ın kuzeyinden taşıdıkları topraklarla denizi doldurarakAşağı Mezopotamya?nın ucundaki deltanın alüvyonal özellikte çok verimli bir ova haline gelmesine sebep olmuşlardır Ülkenin diğer önemli akarsuları Büyük Zap, KüçükZap ve Uzuym nehirleridirÜlkede çok sayıda göl bulunmasına rağmen, tam bir göl özelliği göstermezler Bir çoğu yağmur suyu ile dolan sathi (yüzeysel) çukurluklardır Basra Körfezine yakın göllerin çoğu da sazlarla kaplı bataklıklar halindedirIrak?ın en büyük gölü Şattülarap su yolu ile Fırat Nehri arasındaki Hürülhammar Gölüdür