Güney Kafkas Dilleri - Güney Kafkas Dilleri Hakkında

Güney Kafkas Dilleri - Güney Kafkas Dilleri Hakkında


Güney Kafkas Dilleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi


Güney Kafkas dilleri ya da "Kartveli diller" (Gürcüce: სამხრეთ კავკასიური ენები; Lazca: Omjore Kafkasuri Nenape), Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca'dan oluşan dil ailesidir Bu dillerden sadece Gürcüce'nin köklü bir edebiyat geleneği vardır Gürcüce'nin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için, Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır

Gürcüce (Gürcüce’de Kartuli), 41 milyon kişinin anadilidir 39 milyon kişi Gürcüstan’da, kalanı Türkiye, İran ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Gürcülerin anadili olarak konuştuğu tahmin edilir Gruzinik (Yahudi Gürcücesi; Gürcüce’de Kivruli ), yaklaşık 80000 kişi tarafından konuşulur Bunların 60000‘i İsrail’de, yaklaşık 20000’ni Gürcistan’da yaşar Gürcüce’nin bir diyalekti sayılır

Megrelce (Megrelce’de Margaluri), 1989 verilerine göre yaklaşık 500000 kişinin anadilidir, asıl olarak Batı Gürcüstan’da Megrelya’da ve Abhazya’nın doğu kesiminde Gali bölgesinde konuşulur Bu dili konuşan çok sayıda Abhazya göçmeni bugün Tiflis’te yaşamaktadır

Lazca (Lazca’da Lazuri), tahminî verilerine göre çoğunluğu Karadeniz kıyısında yaşayan 250000 kişinin anadilidir Gürcistan’da yaklaşık 30000[1] kişinin anadili de Lazca’dır

Svanca (Svanca’da Luşnu), Gürcüstan'ın Svaneti bölgesinde yaklaşık 15000 kişinin anadilidir

Adlandırma Sorunu

Güney Kafkas dilleri


Güney Kafkas Dilleri için Kartveli diller de denilmektedirAncak buna başta Türkiyeli Lazlar olmak üzere çeşitli dilbilimciler de karşı çıkmaktadırlarSöz gelimi Laz aydınlarına göre; Gürcü resmi tarih tezleri Lazları ve Megrelleri, Gürcülerin (Kartveli) bir kolu olarak saymaktadırlar Lazca, Megrelce, Gürcüce ve Svanca'nın dâhil olduğu dil ailesi bu milliyetçi görüş tarafından "Kartveluri" yani Gürcü dilleri grubu olarak adlandırılmaktadır

Lazlara ve dilbilimcilere göre; bir dil ailesi içindeki bir dilin o dil ailesinin adı olamayacağına ilişkin dilbilimsel görüşe karşın bu tez günümüzde de savunulmaya devam etmektedir ve bu asimilasyonist bir çerçeve ile Gürcistan aracılığıyla filolojiye sunulmaktadır Gerçekte Gürcü resmi ideolojisine bağlı olmayan dilbilimciler adı geçen dilleri bağımsız ve kendi başına bir olduğu konusunda şüphe dahi etmemektedirler

Gürcü dilbilimciler ise; uzun yıllar önce Megrelce, Lazca, Svanca ve Ana Gürcüce tek bir durumundaydı Bu ortak dilin adı da "Kartveli dili" yani "Gürcü dili" idi ve süreç içinde dilden çeşitli ayrılmalar oldu İlk olarak Svanca ayrıldı Daha sonra da Lazca Son olarak da Megrelce Gürcüce'den ayrılarak günümüzdeki duruma gelindi

Uluslarası dilbilimciler Lazların görüş açısını benimsemekle birlikte, Güney Kafkas dilleri için "Kartveli yani Gürcü dilleri" adlandırılmasını da hâlâ hazırda kullanmaktadırlar Çünkü Fince, Estonca, Laponca, Karelyaca için yine bu dil ailesi içinden birinin adıyla "Fin dilleri"; Almanca, İsveççe, İngilizce için dil grubu ailesi içinden birinin adıyla "Cermen dilleri"; Azerice, Kazakça, Türkçe gibi diller için aileden birinin adıyla "Türk dilleri" denilmektedir Dolayısıyla, Gürcü, Megrel, Laz, Acara ve Svan dilleri için aileden birinin adı olan Gürcülerin-Kartvelllerin adını kullanmakta mahsur görmemektedirler

Güney Kafkasça'nın Kökenleri

Aslında Güney Kafkas dilleri, öteki Kafkas dilleri gibi kesin olarak Kafkasya isminde kategorize edilememiştir Bu 4 dil için izole diller oldukları da söylenmektedir Ancak bu kesin olarak kanıtlanamamıştır Bu dillerin, diğer kardeş ve akraba Kafkas dilleriyle ortaklıkları bulunması bu ihtimâli de güçlendirmektedir Sözgelimi birkaç örnek vermek gerekirse:



Ancak yine de Kafkas dilleri arasındaki benzerlik Türk dilleri düzeyindeki gibi değildirDaha uzakçadır Buna rağmen Laz-Megrel-Svan ve Gürcü dilleri arasındaki benzerlik kaçınılmaz düzeyde yakındır Bu benzerlik ve yakınlık ortak sözcük dağarcığı karşılıklı anlaşmayı sağlamaya yetmemektedir Yalnızca Zan dili'nin ya da Kolhis dilinin birbirinden ayrılmış iki lehçesi olarak kabul edilen Lazca ve Megrelce hâriç Lazca ve Megrelce karşılıklı anlaşılır dillerdir

Acarca ise Müslüman Gürcülerce, Acaralarca ve Çveneburilerce konuşulan Gürcüce'nin güneybatı lehçesidir