Ahmed'e Doğru, 2 Mesnevi

AHMED'E DOĞRU 2




Sen güçlendirilmişle, kolaylaştırılmışı, birbirinden ayırdet; bunun yüzünü de sonuna nazaran gör, onun yüzünü de sonuna nazaran”Bir tomarda da; “Bir üstad ara Akıbeti görme hassasını nesepte (şunun bunun soyundan gelmiş olmakta ve bununla öğünende) bulamazsın

Her çeşit din salikleri üstad aramaksızın, peygamberlere tabi olmaksızın işlerin akibetlerini gördüler, kendi akıllarınca netice hakkında istidlallerde bulundular da bu yüzden hata ve dalalete düştüler Akıbet, görme elle dokunmuş, örülmüş değildir Böyle olsaydı dinlerde nasıl ayrılık olurdu?” demişti
Bir tanesinde demişti ki: “Usta da sensin, çünkü ustayı da sen tanırsın Er ol erlerin maskarası olma; kendi başının çaresine bak sersemleşme”

Bir diğerine; “Bunların hepsi birdir İki gören kimse şaşı adamcağızdır” demişBir tomarda da; “Yüz, nasıl bir olur, bunu kim düşünür, meğer ki deli olsun! Bunların her biri, öbürünün zıddıdır Gayrı zehirle şeker nice bir olur? Zehirden de şekerden de geçmedikçe vahdet bahçesinden nice koku alabilirsin? demişti

O İsa dinine düşman olan vezir bu tarz da bu çeşitte on iki tomar yazdı

İhtilaf; gidiş tarzındadır, yolun hakikatinde değil
O, İsa’nın bir renkte oluşundan koku alınamamıştı O, İsa küpünün mizacından huy kapmamıştı

Yüz renkli elbise, İsa’nın saf küpünden saba rüzgarı gibi sade ve latif bir hale gelir, tek bir renge boyanırdı Birlikteki bu tek renklilik, insana usanç ve sıkıntı veren tek renklilik değildir
Belki o tek renk deniz gibidir, ona dalanlar da balık gibi hayat ve neşe içindedirler Karada gerçi binlerce renk var, ama balıkların kurulukla cengi var!

Misal olarak söylenen balık kimdir, deniz nedir ki yüce ve ulu padişah, ona benzesin!Varlık alemindeki yüz binlerce denizler ve balıklar, o ikram ve ihsan huzurunda secde ederler
Nice ihsan yağmuru yağdı da deniz, inciler saçıcı bir hale geldi Nice kerem güneşi nur saçtı da bulut ve deniz cömertlik öğrendi Suya ve toprağa zatının ışığı vurdu da o sebeple yeryüzü, tane ve tohum kabul eder oldu

Toprak emindir; ona her ne ekersen ihanet görmeksizin onun cinsini toplar, devşirirsinToprak bu eminliği o eminlikten bulmuştur, çünkü adalet güneşi ona nur saçmıştır
İlk bahar, Hak fermanı getirmedikçe, toprak sırrını nice açığa vurur? O, öyle bir cömert ve vericidir ki bu haberleri, bu eminliği ve bu doğruluğu bir cemada , kuru yeryüzüne vermiştir Fazıl ve ihsanı, kuru toprağı haberdar eder, kahır ve celali de akıllı insanları kör eyler

Canda, gönülde o coşmaya takat yoktur Kime söyliyeyim? Cihanda bir tek kulak yok! Nerede bir kulak varsa; onun yüzünden, göz oldu Nerede bir taş varsa; onun lütfiyle yeşim taşına döndü

Kimyayı meydana getiren o dur, kimya ne oluyor ki? Mucize bağışlayıcıdır,simya ne oluyor ki? Benim bu öğüşüm, öğmeyi terk etmenin ta kendisidir; çünkü bu öğüş, varlık delilidir, varlık ise hatadırOnun varlığına karşı yok olmak gerektir:onun huzurunda varlık nedir? Manasız bir şeyden ibarettir! Varlık kör olsaydı Ondan erirdi, güneşin hararetini tanır, anlardı Bu zahiri vucudun Allah’ın varlığıyla var olduğunu bilmemesi körlüğüne delildir

Padişah gibi vezir de cahil ve gafildi Varlığı vacip olan Kadim Tanrı ile pençeleşiyordu Öyle kudretli bir Tanrı ile pençeleşiyordu ki bir anda yoktan bu gibi yüz tanesini var eder

Senin gözüne kendini görmek hassasını verince nazarında alem gibi yüzlerce alem meydana getirir Her ne kadar dünya senin yanında azametli ve nihayetsizse de bil ki kudrete karşı bir zerre bile değildir Zaten bu alem sizin canlarınızın hapishanesidir; uyanın, o tarafa gidin! Zira o taraf sizin sahranız, mesire yerinizdir

Bu alemin hududu vardır, o alem ise esasen hadsizdir Nakış ve suret, o manaya settir,maniadır

Firavun’un yüz binlerce mızrağını tek bir Musa’nın bir tanecik asası ile kırdıYüz binlerce Calinus’un yüz binlerce hekimlik hünerleri vardı; İsa’nın ve nefesinin yanında batıl oldu Yüz binlerce şiir defterleri vardı, bir tek Ümmi’nin kitabına karşı ayıp ve ar haline geldi

Aşağılık olmayan kişi böyle galip Tanrı huzurunda niçin ölmesinÇok dağ gibi gönüller kopardı Kurnaz kuşu, iki ayağından asakoydu Akıl ve zekada kemale ermekle Tanrı’ya varılmaz Padişahın fazıl ve ihsanı aczini bilen kişiden başkasını kabul etmez

Hey gidi hey Çok köşe, bucak kazıcı ve hazine doldurucular; o kurup duran kişiye, o öküze(vezire) maskara oldular Öküz kimdir ki sen onun maskarası olasın

Bir kadının kötü işten yüzü sararınca, utanınca Tanrı, onu çarpıp Zühre yıldızı yaptı Bir kadını Zühre yapmak çarpma oldu da balçık haline geliş, çarpılma değil midir? Be inatçı!!!Ruh seni en yüksek göklere çıkarırken sen en aşağılıklara, su ve çamura doğru gittinAkılların bile imrendiği öyle bir varlığı, bu alçaklık yüzünden değiştin Şimdi bak, bu senin kendini çarpman nasıl? O çarpılma yanında bu, gayet aşağı Himmet atını yıldız cihetine sürdün, nücum ilmi ile uğraştın da secde edilmiş Adem’i tanımadın!

Ey hayırsız evlat! Nihayet sen Ademoğlusun, ne vakte dek alçaklığı şeref sayarsınNiceye dek “ben alemi zaptedeyim, bu cihanı kendi varlığımla doldurayım” dersin?Dünyayı baştan başa kar kaplasa güneşin harareti, bir görünüşte onu eritir

O vezirin vebalini de, daha onun gibi yüz binlercesinin vebalini de Tanrı bir kıvılcımla yok eder O, aslı olmayan hayelleri, tamamı ile hikmet yapar; o, zehirli suyu şerbet haline getirirO zan ve şüphe doğuran sözleri, hakikat ve yakin haline getirir Kin ve adavet sebeblerinden dostluk ve muhabbet belirtir
İbrahim’i ateş içinde besler; korkuyu, ruhun emniyeti ve selameti yapar Onun sebep yakıcılığına hayranım Onun hayallerinde Sofestai gibiyim

O vezir kendince başka bir hile kurdu Vaiz ve nasihati bırakıp halvete girdi Müritleri yakıp yandırdı Tam kırk elli gün halvette kaldı Halk onun iştiyakından, hal ve tavrı ile sözünden, sohbetinden uzak düştükleri için deli oldularOnlar yalvarıp sızlanıyorlardı, vezir ise halvette riyazattan iki büklüm olmuştu

Hepsi birden”Biz sensiz kötü bir hale düştük, karışıklık içindeyiz, değneğini yeden birisi olmadıkça körün ahvali ne olur? İnayet et Allah için olsun, bundan ziyade bizi kendinden ayırma! Bizler çocuk gibiyiz, sen bize dadısın; sen bizim üzerimize o gölgeyi döşe” demişlerdi

Vezir dedi ki: “Ruhum dostlardan uzak değildir Fakat dışarı çıkmaya izin yok Emirler rica ve şefaate, müritler dil uzatmaya başladılar:“Ey kerem sahibi! Bu ne kötü talih ki sensiz gönülden de yetim kalmışızdır, dinden de Sen bahaneler ediyorsun, biz ise dertle yürek yangınlığından soğuk soğuk ah edip duruyoruz Biz senin sohbetine alışmışız Biz senin hikmet sütünle beslenmişiz Allah aşkına bize bu cefayı yapma; lütfen bu günü yarına bırakma! Gönlün razı olur mu, aşıkların, akıbet istifadesiz kalsınlar? Hepsi de karadaki balık gibi çırpınıyorlar Suyu aç ırmağım bendini yık! Ey zamanede naziri olmayan zat! Allah aşkına halkın imdadına yetiş!”

Vezir dedi ki: “Dikkat ediniz, ey dedikodu düşkünleri! Dilden çıkan ve kulakla duyulan zahiri vaizleri arayanlar! Bu aşağılık duygu kulağına pamuk tıkayın, ten gözünden duygu başını çözün! O gizli kulağın pamuğu, baş kulağıdır, bu kulak sağır olmadıkça o can kulağı sağırdır Hissiz, kulaksız, fikirsiz olur ki “İrcii-Tanrına geri dön” hitabını işitesiniz

Sen uyanıklık dedikodusunda oldukça uyku sohbetinden nasıl olur da bir koku alabilirsin! Bizim sözümüz işimiz, hariçte yürümektedir Batıni yürümek ise gökler üzerinde olur
Cisim kuruluğu(bu alemi) gördü, çünkü kuruluktan (bu alemden) doğdu; can İsa’sı ayağını denize attı Kuru cismin yürümesi, kuruya düştü, ama canın yürümesine gelince: Ayağını denizin ta ortasına bastı Ömür kuruluk yolunda; gah dağ, gah deniz, gah ova aşarak geçip gittikten sonra
Abıhayatı, nerede bulacaksın; deniz dalgalarını nerede yaracaksın? Kara dalgası, bizimkuruntularımız, anlayışımız ve fikrimizdir Deniz dalgası ise kendinden geçiş, sarhoşluk ve yokluktur

Sen bu sarhoşlukta oldukça o sarhoşluktan uzaksın Bundan sarhoş oldukça o kadehten nefret eder durursunZahir dedikodusu toz gibidir Kulak gibi bir müddet dinlemeyi adet edin!”

Hepsi birden dediler ki: “Ey bahane arayan hakim bu cefayı bize reva görme! Hayvana takati derecesinde yük yüklet Zayıflara iktidarları nispetinde iş havale et!

Her kuşun yiyeceği lokma, kendine göredir Nasıl olur da her kuş bir inciri(bütün olarak) yutabilir? Çocuğa süt yerine ekmek verirsen zavallı yavruyu öldü bil! Ondan sonra dişleri çıkınca kendi kendine onun içi ekmek ister

Henüz kanadı çıkmayan kuş uçmaya kalkışırsa her yırtıcı kedinin lokması olur Ama kanatlanınca o kendisinden teklifsizce,iyi ve kötü ıslık olmaksızın uçar

Senin sözün Şeytan’ı susturur, senin lütuf ve keremin, bizim kulağımıza akıl ve fehim verir Söyleyen, sen olunca kulağımız, tamam akıldan ibarettir

Madem ki deniz sensin, kurumuz da denizdir! Ey (sekizinci gökteki) Simak burcundan (denizin dibindeki) balığa kadar her şey kendisinden nurlanmış olan! Seninle olunca yer, bize gökten daha iyidir Sensiz, biz göğün ta üstünde bile karanlık içindeyiz

Ey ay! Gayrı bu felek, nedir ki seninle mukayese edilebilsin? Göklerin süreta yüksekliği var Mana yüzünden yükseklik temiz ruhundur Süreta yükseklik, cisimlerindir, fakat mana huzurunda cisimler, isimlerden ibsrettir

Vezir dedi ki: “Delillerinizi kısa kesiniz; nasihatimi can ve gönülden dinleyiniz Emin isem, emin adam ittiham edilmez göğe ver desem bile!Eğer ben mahzı kemal isem kemali inkar nedir? Değilsem bu zahmet bu eziyet ne oluyor? Ben bu halvetten çıkmayacağım çünkü, kalp ahvali ile meşgulüm”

Hepsi birden dediler ki: “Ey vezir, inkar etmiyoruz, bizim sözümüz ağyarın sözü gibi değildir Ayrılığından göz yaşlarımız akmakta, canımızın ta içinden ahu vahlar coşmakta!”

Çocuk dadı ile kavga etmez Gerçi ne kötüyü bilir ne iyiyi Fakat boyuna ağlar durur! Biz çenk gibiyiz sen mızrak vurmaktasın; inleme bizden değil, sen inliyorsun!
Biz ney gibiyiz bizdeki nağme senden Kazanıp kaybetmede satranç oyunu gibiyiz; ey huyları güzel! Bizim kazanıp kaybetmemiz sendendir

Ey bizim canımıza can olan! Biz kim oluyoruz ki seninle ortada olalım, görünelim! Biz yokuz Varlıklarımız, fani suretle gösteren Vücud-u Mutlak olan sensin

Biz umumiyetle aslanlarız ama bayrak üstüne resmedilmiş aslanlar! Onların zaman zaman hareketleri, hamleleri rüzgardandır Hareketimiz de, varlığımız da senin vergindir Varlığımız umumiyetle senin icadındır Yoksa varlık lezzetini gösterdin

Yok olanı kendine aşık eylemiştin! O İn’am ve ihsanın lezzetini mezeyi, şarabı ve kadehi esirgeme!Esirgersen kim arayıp tarıyabilir? Nakış nakkaşla nasıl mücadele eder? Bize bizim efendimize bakma; kendi ikramına, kendi cömertliğine bak!

Biz yoktuk, mücadelemiz de yoktu Senin lütfun bizim söylenmemiş sırlarımızı da işitiyordu Nakış, nakkaşın ve kaleminin huzurunda ama karnındaki çocuk gibi aciz ve eli bağlıdır

Kudret huzurunda bütün alem mahlukları, iğne önünde gergef gibi acizdirKudret gergefe bazen şeytan resmi, bazen insan resmi işler; gah neşe, gah keder nakşederGergefin eli yok ki onu def için kımıldatsın; dili yok ki fayda, zarar hususunda ses çıkarsın

Sen beytin tefsirini Kur’an dan oku Tanrı “Attığın zaman sen atmadın” dediBiz bir ok atarsak, atış, bizden değildir Biz yayız, o yayla ok atan Tanrı’dırBu “cebir” değil, cebbarlığın manasıdır Cebbarlığı anış da, ancak Tanrı’ya tazarru ve niyaz içindir

Bizim figanımız muztar ve kudretsiz olduğumuzun delilidir Yaptığımızdan utanmamız da elimizde ihtiyar olduğuna delildirYapıp yapmamada ihtiyarımız varsa utanma ne? Bu acıklanma, bu utanış, bu teeddüp ne? Hocaların şakirtleri terbiye etmesi niçin; fikir, neden tedbirlerden tedbirlere dönüyor?

Eğer sen “O, cebirden gafildir Hak’ka mensup olan ay, bulutta yüzünü gizliyor” dersenBuna hoş bir cevap var; dinlersen küfürden geçer dini tasdik eder, bana tabi olursun:Hasret ve figan, hastalık zamanındadır

Hastalık zamanı tamamı ile uyanıklık zamanıdır Hasta olduğun zaman günahından istiğfar eder durursunSana günahın çirkinliği görünür; iyileşince yola geleyim diye niyet edersin Bundan sonra kulluktan başka bir iş ihtiyar etmiyeyim diye ahdeylersin

Şu halde bu yakinen anlaşıldı ki hastalık sana akıllılık bahşediyor Ey asılı arayan kimse! Şu aslı bil ki kimde dert varsa o, koku almış, dermana ermiştirKim daha ziyade uyanıksa o daha ziyade dertlidir Kim işi daha iyi anlamışsa onun benzi daha sarıdır

Hak’kın cebrinden agah isen feryadın nerede? Cebbarlık zincirini görüşün hani? Zincire bağlanan nasıl olur da neşelenir? Hapiste esir olan nasıl hürlük eder? Eğer ayağını bağladıklarını, başına padişah çavuşlarının dikildiğini görüyorsanGayrı sende acizlere çavuşluk etme Çünkü bu vazife acizlerin huyu ve tabiatı değildirMadem ki görmüyorsun; Tanrı’nın cebrinden bahsetme! Görüyorsan hangi gördüğünün nişanesi?

Hangi bir işe meylin varsa o işte kendi kudretini apaçık görür durursun; hangi işe meylin ve isteğin yoksa Bu Tanrı’dandır diye kedini Cebri yaparsın! Peygamberler, dünya işinde Cebridirler, kafirler de ahiret işinde Peygamberlerin, ahiret işinde ihtiyarları vardır, cahillerin de dünya işinde

Zira her kuş, kendi cinsinin bulunduğu yere gider, bedeni, geride uçmaktadır, canı daha tez, daha ileri gitmekte! Kafirler “Siccin” cinsinden olduklarından dünya zindanına rahat rahat gelmişlerdir

Peygamberler, (İlliyyi) cinsinden olduklarından can ve gönül İlliyyine doğru gitmişlerdirBu sözün sonu yoktur, fakat biz yine dönüp o hikayeyi tamamlayalım:

Vezir içerden seslendi: “Ey müritler, benden size şu malum olsun Ki İsa bana “Hep yakınlarından, arkadaşlarından ayrıl, tek ol, yüzünü duvara çevirip yalnızca otur, kendi varlığından da halveti ihtiyar et” diye vahyettiBundan sonra konuşmaya izin yok, bundan sonra dedikodu ile işim yok

Dostlar elveda! Ben öldüm, yükümü dördüncü göğe ilettim Bu suretle de ateşe mensup feleğin altında zahmet ve meşakkatler içinde yanmayalım Bundan sonra dördüncü kat gök üstünde, İsa’nın yanında oturacağım”

Neden sonra o emirleri yalnız ve birer birer çağırıp her birine bir söz söylediHer birine “İsa dininde Tanrı vekili ve benim halifem sensin Öbür emirler senin tabilerindir İsa, umumunu senin taraftarın ve yardımcın etti Hangi emir, baş çeker, tabi olmazsa onu tut; ya öldür yahut esir et, hapse at Ama ben sağ iken bunu kimseye söyleme, ben ölmedikçe, reisliğe talip olma Ben ölmedikçe bunu hiç meydana çıkarma Saltanat ve galebe davasına kalkışma
İşte şu tomar ve onda Mesih’in hükümleri Bunu ümmete tasih bir tarzda oku!” dedi

O, her emire ayrı olarak şunu söyledi: “Tanrı dininde senden başka naib yoktur!”Her birini ayrı ayrı ağırladı Ona ne söyledi ise buna da onu söyledi Her birine bir tomar verdi, her tomar öbürünün zıddını ifade ediyordu O tomarların metni “Ya” harfinden “Elif” harfine kadar olan harflerin şekilleri gibi birbirine aykırıdır Bu tomarın hükmü, öbürünün zıddıydı, bu zıt diyeti bundan önce bildirdik

Ondan sonra daha kırk gün kapısını kapadı Kendisini öldürüp varlığından kurtulduHalk onun ölümünü haber alınca kabrinin üstü kıyamet yerine döndü Bir hayli halk onun yası ile saçlarını yolarak, elbiselerini yırtarak mezarı üstüne yığıldı

Arap’tan ,Türk’ten, Rum’dan, Kürt’ten oraya toplananların sayısını da ancak Tanrı bilirMezarın toprağını başlarına serptiler Onun derdini yerinde ve dertlerine derman gördüler Bir ay ahali, mezarı üstünde gözlerinden kanlı yaşlara yol verdiler Onun ayrılığı derdinden padişahlar da, büyükler de, küçükler de ah u figan ediyorlardı

Bir ay sonra halk dedi ki: “Ey ulular! Siz beylerden o vezirin makamına oturacak kimdir Ki biz o zatı, vezirin yerine imam ve mukteda tanıyalım Elimizi de, eteğimizi de onun eline teslim edelim

Madem ki güneş battı ve bizim gönlümüzü dağladı, onun yerine çırağı yakmaktan başka çaremiz yokSevgili, göz önünden kayboldu mu, onun visalinden mahrum kaldık mı, yerine birisinin vekil olması, birisinin bize yadigar kalması gerekirGül mevsimi geçip gülşen harap olunca gül kokusunu nereden alalım? Gül suyundan!

Ulu Tanrı açıkça meydan da olmadığından, bu peygamberler Hakk'ın vekilleridir Hayır yanlış söyledim Vekil ile vekil edeni iki sanırsan (bu) hatadır, iyi bir şey değilSen sürete taptıkça ikidir Süretten kurtulana göre ise birdir Bir adam, gözün nuruna bakarsa iki gözün nuru, birbirinden ayırdedilemez

Bir yerde on tane çırağ bulundurulursa görünüşte her biri, öbüründen ayrıdır Nuruna yüz çevirirsen şüphesiz ki birinin nurunu öbürlerinden ayırt etmeye imkan yoktur

Yüz tane elma, yüz tane de ayva saysan her biri ayrı ayrıdır Onları sıkarsan yüz kalmaz hepsi bir olur Manalar da taksim ve sayı yoktur, ayırma birleştirme olamaz Dostun, dostlarla birliği hoştur Mana ayağını tut (ona yönel), süret serkeştirSerkeş süreti, eritip mahveyle ki onun altında define gibi olan vahdeti göresin Eğer sen eritmezsen onun (Tanrı’nın) inayetleri, esasen onu eritir

Ey gönlüm kulu olan Tanrı!O hem gönüllere kendini gösterir, hem dervişin hırkasını diker Hepimiz yayılmıştık ve bir Orada başsız ve ayaksızdık; Güneş gibi bir cevherdik, düğümsüz ve saftık su gibiO güzel ve latif nur sürete gelince kale burçlarının gölgesi gibi sayı meydana çıktı Mancınıkla burçları yıkın ki bu bölüğün arasından ayrılık kalksın

Mutlaka ben bunu açar, anlatırdım, fakat bir fikir bile sürçmesin, (bundan) korkarım Nükteler keskin bir çelik kılıç gibidir Eğer kalkanın yoksa gerisin geriye kaç! Kalkansız bu elmasın karşısına gelme Çünkü kılıca kesmekten utanç gelmezBen bu sebepten kılıcı kına koydum; Ters okuyan birisi, aykırı mana vermesin

Hikayeyi tamamlamaya, doğrular topluluğunun vefakarlığından bahse geldik: O reisin ölümünden sonra kalktılar, yerine bir vekil istediler

O emirlerin birisi öne düşüp o vefalı kavmin yanına gitti Dedi ki: “İşte o zatın vekili; zamanede İsa halifesi benim İşte tomar, ondan sonra vekilliğin bana ait olduğuna dair burhanımdır”

Öbür emirde pusudan çıkageldi Hilafet hususunda onun davası da bunun davası gibiydi O da koltuğundan bir tomar çıkardı, gösterdi Her ikisinin de Yahudi kızgınlığı başladı
Diğer emirler de bir bir katar olup (birbirlerinin ardınca davaya kalkışıp keskin kılıçlar çektiler) Her birinin elinde bir kılıç ve bir tomar vardı; sarhoş filler gibi birbirlerine düştüler

Yüz binlerce Hıristiyan öldü, bu suretle kesik başlardan tepe oldu Sağdan soldan sel gibi kanlar aktı Havaya dağlarcasına tozlar kalktı O vezirin ektiği fitne tohumları, onların başlarına afet kesilmişti

Cevizler kırıldı; içi sağlam olan, kırıldıktan sonra temiz ve latif ruha malik oldu Ancak ten nakşına ait olan öldürmek, nar ve elmayı kırmak, kesmek gibidir Tatlı olan nardenk şerbeti olur, çürümüş olanın ise bir sesten başka bir şeyi kalmaz Esasen manası olan meydana çıkar; çürümüş olan rüsvay olur, gider

Ey sürete tapan! Türü, manayı elde etmeye çalış! Çünkü mana süret tenine kanattır Mana ehliyle düş, kalk ki hem ata ve ihsan elde edesin, hem de feta olasın Bu cisimde manasız can; hilafsız, kılıf içinde tahta kılıç gibidir Kılıfta bulundukça kıymetlidir Çıkınca yakmaya yarar bir alet olur Tahta kılıcı muharebeye götürme, ah-ü figane düşmemek için önce bir kere kontrol et; Eğer tahta ise, yürü başkasını ara; eğer elmassa sevinerek ileri gel!

Elmas kılıç, velilerin silah deposundandır Onları görmek size kimyadır Bütün bilenler, ancak ve ancak bunu böyle demişlerdir: bilen alemlere rahmettir Nar alıyorsan gülen (çatlak) narı al ki onun gülmesi, sana tanesi olduğunu haber versin O ne mübarek gülmedir ki can kutusundaki inci gibi, ağızdan gönlü gösterir

Mübarek olmayan gülme, lanetin gülmesidir: Ağzını açınca kalbinin karanlığını gösterir Gülen nar bahçeyi güldürür Erler sohbeti de seni erlerden ederKatı taş ve mermer bile olsan, gönül sahibine erişirsen cevher olursun Temizlerin muhabbetini ta canının içine dik Gönlü hoş olanların muhabbetinden başka muhabbete gönül verme

Ümitsizlik diyarına gitme, ümitler var Karanlığa varma güneşler var Gönül seni gönül ehlinin diyarına; ten, seni su ve çamur hapsine çeker Agah ol, bir gönüldeşten gönül gıdasını al onunla gönlünü gıdalandır Yürü, ikbali bir ikbal sahibinden öğren!!!

İncil'de Mustafa’nın, o Peygamberler başının, o sefa denizinin adı vardı Sıfatları, şekli, savaşı, oruç tutuşu ve yiyişi anılmıştı Hıristiyan taifesi, o da, o hitaba geldikleri zaman sevap için Yüce adı öperler; latif vasfa yüz sürerlerdi

Bu söylediğimiz fitne esnasında o taife, fitneden, kargaşalıktan emindiler Onlar, o emirlerin ve vezirin şerlerinden emin olup Ahmed adının sığınağında korunmuşlardı Onların neslide çoğaldı Ahmed’in nuru, bunlara yardım etti, yar oldu

Hıristiyanlardan AHMED adını hor tutan diğer fırka, fitnelerden ve o tedbiri de şom, fitnesi de şom vezir yüzünden hor ve kıymetsiz bir hale geldi Manaları ters, sözleri aykırı tomarlara uymalarından dolayı dinleri de müşevveş bir hale geldi, hükümleri de!

Ahmed’in adı böyle yardım ederse acaba nuru nasıl korur? Ahmed adı sağlam bir kapı olunca o emin ruhun zatı ne olur?

Vezirin belası yüzünden yoldan çıkmış olan o nasihat kabul etmez padişahtan sonra