Dilin Zenginleşmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-24-2012

DİLİN VARSILLAŞMASI (Zenginleşmesi), DİLİ KULLANMAKLA SAĞLANIR

Kitle iletişim araçlarında yazı yazanlar, konuşma yapanlar, izlence (program) hazırlayanlar işlerinin sorumluluğunu bilmeliler diyorum sık sık

Bunların başında diline sahip çıkmak, onu bir uzman titizliğiyle kullanmak onursal bir borçtur

Çünkü izlencesinin temeli dile, anlatıma dayanıyor

Şu anlatım sırıtmıyor mu sizce? : "1995 yılında kurulan Gümüşlük Akademisi, farklı disiplinlerdeki yerli ve yabancı sanatçıların gerçekleştirdiği atölye ve workshop'larıyla dikkat çekiyor"

Önce şu 'atölye' ve dilimizde olmayan imcelerle (harflerle) yazılmış 'workshop' sözcüklerine bir bakalım

Atölye (Atelier) Fransızcadan dilimize girmiş bir sözcük

Sanat alanında olduğu gibi, tecimsel (ticari) alanda da kullanılıyor

Bir de şu on yıldan beri bir 'workshop' çıktı başımıza

Hem de Türkçe olmayan imcelerle basın yayın organlarımızda boy gösteriyor

Biz Atelier (Atölye)'yi atmaya çalışırken yanına bir amcaoğlu geldi

'Work= iş, çalışma', shop= yer, dükkan'

İkisinin de anlamı aynı

'Çalışılan yer' anlamında

Daha 1930'lu, 1940'lı yıllarda bunun yerine Türkçesi konmuştu: 'İşlik'

Türkçesini kullanmak 'banal' mı oluyor acaba? Yoksa işin 'asaletini' mi düşürüyor? Bir konu üzerine 'vorkşop' değil de 'işlik' açsalar, düzenleseler sanatlarında, konularında bir eksiklik, değer düşüklüğü mü oluyor dersiniz? Bu bozukluklarımızdan ne zaman kurtulacağız?
Bir de şu 'disiplin' sözcüğü var

Hep bana çocukluk çağımızdaki 'okul yargı kurumunu', dolayısıyla 'ceza'yı, 'cezalandırmayı' anımsatıyor

Oysa 'Disiplin' 'discipline'de bize Fransızca'dan girmiş

'Belirli bir öğretiden geçmiş' anlamında kullanılıyor

Ancak 'öğreti' deyince karşındaki kişiyi yormadan 'öğrenmeye ilişkin' olduğunu bildirmemek için, bir gizem katmak gerek; 'farklı disiplin' dersek, söz daha mı değerlenecek ?

Dil işlendikçe varsıllaşır (zenginleşir), kavram kapsayıcılığı genişler

Bilir misiniz ki, Türkçe dünya dilleri arasında en çok türetilebilen ve geniş anlatım özgürlüğü veren dillerin başında gelir!? Ah, takıntıya (kompleks) girmeden bunun bir ayrımına bir varabilsek!

06-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dilin Zenginleşmesi DİLİN VARSILLAŞMASI (Zenginleşmesi), DİLİ KULLANMAKLA SAĞLANIR Kitle iletişim araçlarında yazı yazanlar, konuşma yapanlar, izlence (program) hazırlayanlar işlerinin sorumluluğunu bilmeliler diyorum sık sık Bunların başında diline sahip çıkmak, onu bir uzman titizliğiyle kullanmak onursal bir borçtur Çünkü izlencesinin temeli dile, anlatıma dayanıyor Şu anlatım sırıtmıyor mu sizce? : "1995 yılında kurulan Gümüşlük Akademisi, farklı disiplinlerdeki yerli ve yabancı sanatçıların gerçekleştirdiği atölye ve workshop'larıyla dikkat çekiyor" Önce şu 'atölye' ve dilimizde olmayan imcelerle (harflerle) yazılmış 'workshop' sözcüklerine bir bakalım Atölye (Atelier) Fransızcadan dilimize girmiş bir sözcük Sanat alanında olduğu gibi, tecimsel (ticari) alanda da kullanılıyor Bir de şu on yıldan beri bir 'workshop' çıktı başımıza Hem de Türkçe olmayan imcelerle basın yayın organlarımızda boy gösteriyor Biz Atelier (Atölye)'yi atmaya çalışırken yanına bir amcaoğlu geldi 'Work= iş, çalışma', shop= yer, dükkan' İkisinin de anlamı aynı 'Çalışılan yer' anlamında Daha 1930'lu, 1940'lı yıllarda bunun yerine Türkçesi konmuştu: 'İşlik' Türkçesini kullanmak 'banal' mı oluyor acaba? Yoksa işin 'asaletini' mi düşürüyor? Bir konu üzerine 'vorkşop' değil de 'işlik' açsalar, düzenleseler sanatlarında, konularında bir eksiklik, değer düşüklüğü mü oluyor dersiniz? Bu bozukluklarımızdan ne zaman kurtulacağız? Bir de şu 'disiplin' sözcüğü var Hep bana çocukluk çağımızdaki 'okul yargı kurumunu', dolayısıyla 'ceza'yı, 'cezalandırmayı' anımsatıyor Oysa 'Disiplin' 'discipline'de bize Fransızca'dan girmiş 'Belirli bir öğretiden geçmiş' anlamında kullanılıyor Ancak 'öğreti' deyince karşındaki kişiyi yormadan 'öğrenmeye ilişkin' olduğunu bildirmemek için, bir gizem katmak gerek; 'farklı disiplin' dersek, söz daha mı değerlenecek ? Dil işlendikçe varsıllaşır (zenginleşir), kavram kapsayıcılığı genişler Bilir misiniz ki, Türkçe dünya dilleri arasında en çok türetilebilen ve geniş anlatım özgürlüğü veren dillerin başında gelir!? Ah, takıntıya (kompleks) girmeden bunun bir ayrımına bir varabilsek!