Thomas Woodrow Wilson Kimdir? Thomas Woodrow Wilson, Thomas Woodrow Wilson Hayatı

Thomas Woodrow Wilson Kimdir? Thomas Woodrow Wilson, Thomas Woodrow Wilson Hayatı




Thomas Woodrow Wilson (d 28 Aralık 1856 – ö 3 Şubat 1924), Amerika Birleşik Devletleri'nin 28 Başkanıdır (dönem: 1913-1921)

Önceleri bir akademisyen olan Wilson, bir ara Princeton Üniversitesi'nin rektörlüğünü yapmış ve 1911-1913 yılları arasında da New Jersey eyaleti valiliğinde bulunmuştur Beyaz Saray'da arka arkaya iki dönem başkanlık yapan ikinci demokrattır İlki Andrew Jackson'dır 1919 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür Ayrıca ünlü WILSON İLKELERİ'ni öne süren kişidir

Wilson Prensipleri

Wilson Prensipleri, ABD Başkanı Woodrow Wilson'un Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulmasını istediği dünya düzenine ilişkin ABD Kongresi'nin 8 Ocak 1918 tarihindeki oturumunda açıkladığı ilkelerdir 14 İlke veya 14 Umde (İng: Fourteen Points) diye de bilinir

1 Barış Antlaşmaları açık ve şeffaf biçimde yapılmalı, gizli antlaşmalar yapılmamalıdır
2 Karasuları dışındaki denizlerde dolaşım, savaşta ve barışta, özgür olmalıdır Uluslararası kararla, uluslararası antlaşmalara uyulmasını sağlamak için genel veya bölgesel ablukalar oluşturulabilir
3 Uluslar arasındaki bütün ekonomik engeller kaldırılmalı ve serbest ticarete izin verilmelidir
4 Uluslar, iç güvenliği sağlamaya yetecek miktarın dışında silahlanmamalıdır Bunun sağlanması için garantiler verilmelidir
5 Dekolonizasyon sağlanmalı ve sömürge topraklarında uluslara kendi kaderini belirleme hakkı verilmelidir
6 Rusya topraklarındaki yabancı birlikler ayrılmalı ve devletlerin de yardımı ile Rusya'ya kendi gelişmesini sağlamak için her türlü imkan verilmelidir
7 Almanya, işgal ettiği Belçika topraklarını boşaltmalı ve Belçika'da savaş önceki durum yeniden kurulmalıdır
8 Almanya, işgal ettiği Fransa topraklarını boşaltmalı ve Prusya'nın 1871'de ilhak ettiği Alsace-Lorraine'i Fransa'ya geri vermelidir
9 İtalya'nın sınırları ulusçuluk anlayışına göre yeniden düzenlenmelidir
10 Avusturya-Macaristan İmparatorluğu halklarına kendi yazgını belirleme hakkı sağlanmalıdır (öz-belirlenim / self-determination )
11 Romanya, Sırbistan ve Karadağ toprakları boşaltılmalı ve Sırbistan'a denize açılma imkanı verilmelidir Balkan devletlerinin sınırları ulusçuluk prensibine göre düzenlenmelidir
12 Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk olan kısımlarına egemenlik hakkı tanınmalı, fakat Türk olmayan halklara bağımsızlık verilmelidir Çanakkale Boğazı, sürekli olarak, bütün milletlerin ticaret gemilerine açık olmalı ve bu durum milletlerarası garanti altına konmalıdır
13 Bağımsız bir Polonya kurulmalı ve Baltık Denizi'ne açılmalıdır
14 Büyük ve küçük, bütün devletlere siyasal bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak garanti altına almak imkanını sağlamak amacı ile, uluslarası örgüt kurulmalıdır

Wilson bu 14 noktayı, daha sonra yayınladığı bir dizi deklarasyonla genişletmişti Wilson 11 Şubat'ta verdiği demeçte, "Devletlerin yeni topraklar alamayacakları; savaş tazminatı ve cezai tazminat alınamayacağı; ulusların kendi kaderini tayin hakkı" prensip ve görüşlerine açıklık kazandırmıştı

Wilson'un önem verdiği önemli konulardan biri de, bir milletler arası barış teşkilatının kurulması idi Denizlerin serbestisi konusu da önem verdiği esaslı noktalardan biriydi Bu ilke, Amerika'nın bütün dünya ile ticaretini yakından ilgilendiriyordu ve Amerika'yı savaşa sürükleyen de Almanya'nın bu ilkeyi ihlal etmesi olmuştu

Bununla birlikte, barış konferasında barış şartları düzenlenirken, Wilson'un bu ilkelerine çok az önem verilecek ve bu da onun için büyük hayal kırıklığı olacaktır


alıntıdır