Unutulmaya Yüz Tutmuş Çocuk Oyunları / Unutulmaya Yüz Tutmuş Çocuk Oyunları hakkında

EDE EDE GÖNDÜRE

Yaz mevsiminin sıcak ve kurak geçtiği günlerde oynanan bir oyundur Buğdayların sararmaya, fasulye sırıklarının ve mısırların güneşe boyun eğmeye başladıkları günlerde, çocuklar düz, genişçe ve iki metre civarında bir tahta temin ederek; üzerine daire şeklinde çamurdan bir yuva yaparlarİçi su ile doldurulduktan sonra dereden bir kurbağa yakalanarak bu yuvanın içine yerleştirilir ve ağzı taş bir kapakla kapatılır Sonra çocuklar tahtayı omuzlarına alarak ev ev dolaşmaya başlarlarBir yandan da aşağıdaki tekerlemeyi hep bir ağızdan avaz avaz bağırarak söylerler:

“Ede ede göndüre,

Dam üstünde boyunduruk,

Susuzluktan bayıldık

Teknede hamur,

Tarlada çamur,

Ver Allah’ım ver!

Sicim gibi yağmur”


Her evin önünden geçerkençıkartma (balkon)danüzerlerine su dökülür Çocuklar ıslanmamak için tahtanın altına sığınmaya çalışırlarUğranılan her evden yumurta ve yağ alınır

Köydeki veya mahalledeki her ev ziyaret edildikten sonra istikamet dere kenarıdır Kurbağayı özgürlüğüne kavuşturan çocuklar deredeki gölcüklerde doyasıya “suya yunduktan” sonra topladıkları yumurtaları pişirerek afiyetle yerler

YEDİ KAYA OYUNU

Oyunun malzemesi yumruk büyüklüğünde bir top ve etrafı kırılarak daire şekline getirilmiş yedi adet küçük kayadır Bu oyunda kullanılan top, eski bir çorap içine kumaş parçaları doldurularak yapılır

Oyuna katılacak çocuklar eşit şekilde iki gruba ayrıldıktan sonra oyuna önce hangi tarafın başlayacağını belirlemek için sayışma yapılırBu yörede en yaygın olarak söylenen sayışma tekerlemesi şöyledir:

“Birem birem

İkem ikem

Demir diken

Ayna kuran

Zurna çalan

Halp hulp

Altın top

Bundan başka

Oyun yok

Çıt mıt

Nerden geldin

Ordan çık”


Sayışmayı kazanan taraf oyuna başlar Yedi adet kaya parçası yüksekçe bir yere üst üste dizilir Beş adım sayılarak uzaklaşılan mesafeye bir çizgi çizilirSayışmayı kazanan taraf bu çizginin ardından topla atış yaparak kayaları devirmeye çalışırGruptaki çocuklardan hiç kimse bunu başaramazsa atış sırası diğer gruba geçerTaşları devirmeyi başardıklarında ise oradan hızla uzaklaşırlarDiğer grubun lideri taşların dağıldığı yerden topu fırlatarak rakip oyuncuları vurmaya (yakmaya) çalışırken oyun arkadaşları da en kısa süre içinde topu tekrar ona ulaştırmanın mücadelesini verirlerVurulan (yanan) oyuncu oyun dışında kalırYanmayanlarsa top geri dönene kadar hızla gelip devirdikleri kayaları yeniden dizmeye çalışırlar

Ekibin tamamı yanmadan dizme işlemini tamamlayabilirlerse bir oyun kazanmış olurlar Taşları hiç kimse deviremezse veya devirdikten sonra tekrar dizmeyi başaramadan ekibin tamamı yanarsa oyun hakkı diğer gruba geçer ve oyun böylece devam edip gider

ÇELİK ÇOMAK OYUNU

İki kişi ile veya iki grup oluşturularak oynanan bir oyundurEngül denilen bir metre uzunluğunda bir sopa ile bilik denilen yirmi cm uzunluğundaki bir çubuk bu oyunun araçlarıdır

Önce yere büyükçe bir daire çizilir, sonra oyuna önce kimin başlayacağını belirlemek için sayışma yapılırOyuna önce başlama hakkını kazanan oyuncu biliği havaya atıp yere düşmeden engülle vurarak uzaklara fırlatırDiğer oyuncu biliği düştüğü yerden alıp eliyle fırlatarak dairenin içine sokmaya çalışırDairenin yanındaki oyuncu ise engülle vurarak biliği daireye sokmamaya, uzaklaştırmaya çabalar Uzaklaştırdığında ise daire ile bilik arasını engülle ölçer

Oyun önçesinde kararlaştırılan sayı hedefine önce ulaşan oyuncu oyunu kazanırOyuncu engülle biliğe vurup fırlatamazsa (ıskalarsa) ve diğer oyuncu geri fırlattığı zaman bilik dairenin içine düşürse oyun el değiştirir

KİBRİT (HIRSIZ-JANDARMA) OYUNU

Her ne kadar uzun kış gecelerinde oynanan bir çocuk oyunu olsa da çoğu zaman büyükler de bu oyuna katılmadan duramazlar

Oyun için bir masa (bu çoğunlukla yufka açmakta kullanılan sofradır), bir kutu kibrit ve en az dört oyuncu gereklidirMasanın etrafına oturan oyuncular, kenarı boşa çıkacak şekilde masaya konulan kibrit kutusuna alttan vurarak havaya fırlatırlar

Kutu masaya düştüğünde dik tarafı üzerine durursa atan kişi hâkim ünvanını alır Yan tarafı üzerine dik durursa o kişi jandarma görevini üstlenir Düz kısmının bir tarafı davacı, diğer tarafı suçlu olarak belirlenirOyunculardan biri suçlu tarafı attığında jandarma onu hemen elinden yakalar ve hâkime“suçüstü yakaladım” derDavacı da şikâyetini dile getirir

Suçun ehemmiyetine göre hâkim bir cezaya hükmederBu ceza genellikle, ceviz kırarak oyunculara ikram etmek ve patates haşlayıp sofra kurmak şeklindedir

TOT OYUNU

Genellikle erkek çocukları arasında oynanan, biraz sertlik ve güç gerektiren bir oyundur

Her oyuncu kendine yemek tabağı büyüklüğünde bir taş bulur Sonra, irice bir muma benzeyen ve adına “tot” denilen bir taş, düz bir kaya üzerine dikilirBuradan beş adım uzaklıktaki bir noktaya çizgi çekilir Bütün oyuncular çizginin arkasından ellerindeki kaya parçası ile atış yaparak totu yıkmaya çalışırlar Totu yıkmayı başaran oyuncu devrilme mesafesi ile dikilme mesafesi arasındaki uzaklığı ayağı ile ölçerBu ölçme işlemi esnasında -her ayağa bir kelime denk gelecek şekilde- şu sayma tekerlemesi söylenir:

Nal mıh

Kaysı saysi

40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49

Ne topuz?

Yaman topuz

Yarım elma, bütün elma

Harul hurul

Çık da gel kurtul


Bu saymayı önce tamamlayan oyuncu oyunu kazanırBu oyunu oynarken dikkatli olmak gerektiğini hatırlatmakta fayda var Oyuncular ellerindeki taşlarla dikkatsiz atış yaptıklarında birbirlerini incitebilirler