Uyku Bozuklukları

UYKU BOZUKLUKLARI




Prof Dr MURAT AKSU

Uyku erişkin bir kişinin yaşamının ortalama üçte birini geçirdiği bir dönemdir Uyku yaşamsal işlevler açısından uyanıklıktan farklıdır Bunun yanı sıra uyku bozuklukları birçok kişide önemli sağlık sorunları yaratan bir durumdur

Uyku bozukluklarının sık görülenleri uykuya başlatma ve sürdürme bozuklukları ile aşırı uykuya yol açan durumlar olabilir Uykuya başlama ve sürdürme bozuklukları insomnialar olarak bilinirler İnsomnialar çeşitli nedenlere bağlı ortaya çıkabilir Ancak özellikle haftanın en az birkaç günü olan ve üç haftadan daha uzun süren insomnialarda nedeninin araştırılması ve tanının konulması gereklidir İnsomnianın nedeni belirlenip kesin tanı konulduktan sonra çoğu durumda tedavi olanaklıdır

Sık görülen uyku bozukluklarından bir tanesi huzursuz bacaklar sendromudur Bu tabloda hastalar özellikle akşam saatlerinde ortaya çıkan bacaklarda ağrıdan yakınırlar Bu ağrı çoğunlukla kişinin uykuya dalmasını engeller Hasta bacaklarını hareket ettirdiğinde, ovduğunda veya yürüdüğünde ağrı kısmen rahatlar Ancak yatağa yattığı zaman tekrar başlar Bazı hastalarda gündüz hareketsiz olunan durumlarda da ağrı ortaya çıkabilir Huzursuz Bacaklar Sendromu kansızlığa, böbrek bozukluğuna, periferik sinir sistemi hastalıklarına, bağ dokusu hastalıklarına bağlı olabileceği gibi altta hiçbir neden yatmaksızın da ortaya çıkabilir Bazı hastalarda ailesel geçiş olabilir Bu hastalığın da tedavisi büyük ölçüde mevcuttur Ancak öncelikle hastalığa neden olan durumların var olup olmadığının araştırılması gereklidir

Horlama ve uykuda solunum bozuklukları toplumda çok sık görülen bir uyku bozukluğudur Uykuda solunum bozukluklarının en çok üstünde durulması gereken şekli uyku apne sendromudur Bu tabloda gece horlamayla birlikte nefes durmaları olur Uyku apne sendromunun önemi , bu hastalığın uykunun ötesinde kalp ve beyin gibi başka organlarda da yaşamı etkileyecek hasara yol açabilmesidir Bu nedenle mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur Uyku apne sendromlu hastalar sıklıkla gündüz uykululuktan da yakınırlar Bu hastalar her ortamda, her durumda uykuya dalarlar Bunun araç sürerken makine kullanırken de olması olasıdır Dolayısıyla trafik kazası yapma riskleri oldukça fazladır Uyku apne sendromunun mutlaka tedavi edilmesi gereklidir Ancak tedaviden önce tanı konulması ve hangi tedavi yönteminin başarılı olacağı kararının verilmesi için hastalara polisomnografi denilen uyku tetkikinin yapılması gereklidir Uyku tetkikinde hastalar bir gece boyunca uyku merkezinde kalırlar Bu süre içerisinde uyku sırasında beyinde, kalpte, solunumda, bacak hareketlerinde ve diğer bazı parametrelerdeki değişiklikler incelenir ve tanı konulur Tedavi genelde ağız içine takılan cihazlar, cerrahi veya CPAP denilen aletler ile olur

Bunların yanı sıra aşırı uykululuk hastalıkları da önemli bir uyku bozukluğudur Bu hastalıkların en önemlisi narkolepsidir Narkolepsili hastalarda gündüz uyku atakları en önemli özelliktir Ayrıca karabasan şeklinde uyku felçleri, halusinasyonlar ve katapleksi denilen uyanıkken ani kuvvet kayıpları olabilir Bu hastalığın da kesin tanısı uyku tetkiki ile konur Sonrasında tedavide çeşitli ilaçlar ile uyku atakları ortadan kaldırılır

Son olarak, hastanemizdeki Uyku Hastalıkları Merkezi’nin Türkiye’nin sayılı akredite merkezlerinden biri olduğunu vurgulamak isteriz Özellikle aşağıdaki sorulardan bir ya da birkaçına evet yanıtı veriyor iseniz sizde de bir uyku bozukluğu olabileceğini hatırlatırız:

1 Yeterli süre uyumama rağmen gün içinde yorgun ve uykulu oluyorum

2 Haftada 2-3 gece uykuya dalmakta güçlük çekiyorum

3 Akşam saatlerinde veya yatağa girdiğimde bacaklarımda isimlendiremediğim bir huzursuzluk hissediyorum

4 Uyuyamayacağım fikri akşam saatlerinden itibaren beni endişelendiriyor

5 Yatakta sürekli bacaklarımı hareket ettirmek zorunda kalıyorum

6 Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanıyorum

7 Horlamamın yan odalardan duyulacak kadar şiddetli olduğu söyleniyor

8 Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor

9 Gece içinde en az bir kez tuvalete gitmek zorunda kalıyorum

10Geceleri baş, boyun veya göğsümde terleme oluyor

11Sabah yorgun ve başağrısı ile uyanıyorum

12 Geceleri bacaklarıma kramp girebiliyor

13Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken uyuyakalabiliyorum

14 Uykululuk nedeniyle eskisi kadar uzun süre araba kullanamıyorum

15Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk atakları yaşıyorum

16Çok sık rüya görüyorum

17 Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyandığım söyleniyor