Tiyatro Nedir?

Tiyatro, çeşitli tiyatro gösterilerinin izleyici önünde oynandığı yere denir Tiyatro sözcüğü Yunanca’da “seyirlik yeri” anlamına gelen teatron’dan türetilmiş, dilimize İtalyanca’daki teatro sözcüğünden geçmiştir Tiyatro, hayatta gelip geçmiş veya olabilecek yada tümüyle imgesel olayların belli yerlerde, yetenekli kişilerce (artistlerce) seyirciler önünde canlandırılması sanatıdır İçinde bu sanatın gösterildiği yapıya tiyatro, burada temsil edilmek üzere hazırlanmış yazıya da tiyatro yapıtı (piyes) denir Günümüzde modern bir tiyatro binası başlıca üç bölümden oluşur İzleyicilerin oturarak oyunu izlediği oditoryum, oyunun sergilendiği sahne, sahnenin iki kenarında ve arkasında çeşitli dekor ve gereçlerin bulunduğu sahne arkası yada kulis



Tiyatro yapıtları Anadolu’nun Eski Çağ’da gelişmiş büyük kentlerinde (Side, Aspendos, Efes, Bergama vb) ve Ege uygarlığının geliştiği ülkelerde, üstleri açık olarak (açık hava tiyatrosu), özellikle dağların ve tepelerin yamaçlarında, eteklerinde kuruludur Seyircilerin oturacakları yerler, basamaklar ve yarım daireler oluşturacak biçimde yükselirdi (anfiteatro) Yarım dairenin ortasında ve en alt sıranın önünde orkestra, gerisinde oyuncuların soyunma odaları ile depolar vardı



Tarih boyunca toplumların değişimine paralel olarak tiyatro çeşitli evrimler geçirmiştir Mesela Romalılar ayrı biçimde taştan, büyük tiyatrolar yaptılar Roma tiyatrosunda basamaklı sıralara duvarlar destek oldu Sahnenin de değişik bir görünüşü vardı Yerler sınıflara göre ayrılmıştı

Ortaçağ Avrupa’sında dinsel konularla ilgili temsiller kiliselerde verildi Daha sonra tiyatro kiliseler dışında da gelişti Temsiller kent meydanlarına kurulan salaş sahnelerde verilmeye başlandı


Rönesans sonlarında tiyatro büyük önem kazandı Opera türünün doğuşu da bu çağda olmuştur XVIII Yüzyılda birer sanat anıtı olan opera binaları yapıldı Tiyatro uluslar arası bir sanat kolu haline geldi; tiyatro için okullar açıldı XX Yüzyılda tiyatro yapıları ve temsiller her yönüyle büyük gelişmeler gösterdi


Tiyatro sanatı hareket ve sözle bir öyküyü canlandırma sanatıdır Sahnelenen oyunun izleyici üzerinde güçlü bir etki oluşturması için dekor ve kostümün yanı sıra çeşitli ışıklandırma ve ses aygıtlarından da yararlanılır Bir yada daha çok oyuncunun tanrılarla ilgili öyküleri canlandırdıkları dinsel törenlerden doğan bu sanatın ortaya çıkış tarihi tam olarak bilinmemektedir Gene de tiyatro oyunları bir çok eski toplulukta ilkel biçimde de olsa sahneleniyordu


Tiyatro sanatı Eski Yunan’da altın çağını yaşadı Acı çekme ve ölüm gibi acıklı konuları işleyen ve mutsuz bir sonla biten trajedi ile yaşamın gülünç yanlarını ortaya koyan komedi türlerini Yunanlılar ortaya çıkardı Klasik tiyatro olarak bilinen Eski Yunan oyunları, tıpkı daha yeni sayılan yazarların bir yüzyıl öncesine kadar yazdıkları oyunlar gibi koşuk biçiminde yazılıyordu Bugün yazılan oyunların hemen hemen tümü ise düz yazıyla kaleme alınmıştır