Cebelitarık Boğazı Genel Özellikleri ve Adının Kökeni

Cebelitarık Boğazı'nın uzaydan görünümü


Cebelitarık Boğazı (Arapça: مضيق جبل طارق, İspanyolca: Estrecho de Gibraltar), Akdeniz ile Atlas Okyanusu'nu birleştiren 60 km uzunluğunda ve 44 km genişliğindeki boğazın derinliği 426 m'dir Adını Tarık bin Ziyad'dan almıştır Avrupa ile Afrika kıtalarını ayırır Boğazın siyasal egemenlik bakımından kontrolü üç ülkenin elindedirİngiltere, İspanya ve Fas Boğazda, yüzeyde doğudan batıya giden kuvvetli bir akıntı vardır Derinlerde ise daha zayıf bir akıntı Akdeniz’den Atlas (Atlantik) Okyanusuna akar Cebelitârık Boğazının her iki yanı da sarp kayalıklarla çevrilidir Bitki örtüsü bakımından Boğaz’ın iki yakasında berâberlik görülür Boğaz’dan yılda 7000-7500 gemi geçer Her iki kıyısı da İngilizlerin elindedir Boğaz’ın Afrika kıyısında bulunan Tanca ise milletlerarası bir statüye bağlanmıştır Bu statü muayyen bir devletin buraya yerleşmesine mâni olmaktadır

Cebelitarık Boğazı'nın Kısa Tarihi

Eski çağlardaki adı Calpe'dir Şimdiki adı ise Arap komutanı Tarık bin Ziyad'dan gelmektedir Tarık, boğazın güvenliğini sağlamak için burada bir kale yaptırmıştır Cebelitarık 1462'de Araplardan İspanyollara geçmiş 1502'de resmen İspanyol topraklarına katılmıştır 24 temmuz 1704'te İngiltere-Hollanda deniz kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir 1705 tarihindeki Utrecht Antlaşması'yla İspanya kaleyi İngiltere'ye iade etmeyi kabul etmiştir

Cebelitarık Boğazı'nın Konumu

Akdeniz’in batı ucunu Atlas (Atlantik Okyanusu) ile birleştirir Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan biridir Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması ile daha da artmıştır Takriben 60 km uzunluğunda olan Boğaz Afrika’nın ve Atlas ülkelerinin kuzey kıyısı ile İber Yarımadası'nın güney kıyısı arasında uzanır En geniş noktası Trafalgar Burnu ile Spartel Burnu arasında 44 km, en dar noktası ise Cires Burnu ile Tarija Burnunun doğusunda 14,2 km’dir Boğaz’ın ortası, en sığ noktası olup derinliği 324 metre'dir