Beşir Fuad ( 1852)- (06.02.1887)

Beşir Fuad, (1852-6 Şubat 1887) Ailesi hakkında fazla bilgi yoktur Bilinen en eski aile üyesi, baba tarafından akrabası olan Abdülhamid'in başmabeyncisi Gürcü asıllı Hamdi Mahmud Paşa'dır Babası Hurşit Paşa Adana'da mutasarrıflık yapmıştır Annesi hakkındaki tek bilgi ise 1886 Mart'ında "délire de persécution"dan (hezeyan-ı tazallümî) öldüğüdür Maddi açıdan varlıklı bir ailesi olan Beşir Fuad öğrenimine Fatih Rüştiyesi'nde başlar Ailesinin Suriye'ye geçmesiyle öğrenimini buradaki Cizvit okulunda sürdürür 1867-1870 yılları arasında İstanbul'da Askeri İdadî'de okur 1871'de girdiği Mekteb-i Harbiye'yi bitirince yaver olarak Abdülaziz'in sarayında görev yapmaya başlar 1875-1876 Sırp savaşlarına katılır Yaverliği 1876 yılına kadar süren Beşir Fuad gönüllü olarak 1877-1878 Rus savaşı ve Girit isyanlarında da görev yapar Beş yıl kadar Girit'te kalır Bu süre zarfında Almanca ve İngilizce öğrenir İstanbul'a döner ve 1881-1884 yılları arasında kolağası olarak çeşitli görevlerle askerlik sahasında çalışmayı sürdürür 1884 Beşir Fuad'ın yazı hayatında önemli bir tarihtir Bilinen ilk yazısı 1883 tarihini taşımakla birlikte Beşir Fuad'ın asıl yoğun yazı hayatı 1884'te başlar; çeviri kitaplar yayımlar, çeşitli dergilerde fen konularında yazılar yazar ve iki dergi çıkarır Bunların ilki karışık bir kadroyla kurulan ve daha dördüncü sayısında yazarlar arasındaki görüş farkları yüzünden kapanan Hâver, diğeri daha uyumlu bir kadro ile fen ağırlıklı olarak yayımlanan Güneş'tir Ancak bu da 12 sayısında maddi sorunlar yüzünden kapatılır Bu yoğun yazı hayatı yüzünden 1884'te askerlikten ayrılan Beşir Fuad aynı yıl Ceride-i Havadis gazetesinin başyazarı olur Gazetenin birbuçuk ay sonra bir ihbar yüzünden kapatılması üzerine dönemin önde gelen gazetelerinden Tercüman-ı Hakikat ve Saadet'te yazmayı sürdürür Beşir Fuad'ın 1883-1884 yılları arasındaki ilk yazıları çeviri ağırlıklıdır Zamanla telif yazıları öne geçmeye başlar Bu yazılar felsefe, fen, fizyoloji ve askerlik konularında yoğunlaşır Dil, özellikle yabancı dillerin öğretimi de Beşir Fuad'ın çeviri kitap ve makalelerinde sık sık ele aldığı konulardandır Bunun yanı sıra çok sevdiği tiyatro üzerine değerlendirme yazıları da kaleme alır 1885'te Victor Hugo'nun yayımlanmasıyla girdiği polemiklerde dönemin çeşitli edebiyat meselelerini, iki yıl sonra çıkan Voltaire biyografisinde ise daha ziyade dinî ve felsefî konuları tartışan Beşir Fuad, intihar edeceği tarihe kadar yoğun bir yazı hayatının içindedir Basılmış on beş kitabı ve iki yüzden fazla makalesi olan Beşir Fuad'ın kitapları yayın tarihi sırasıyla şunlardır: İki Bebek (Victor Bernard-Eugène Granger'den çeviri, bir perdelik komedi) 1884; Binbaşıyı Davet (K F Mor'dan çeviri, bir perdelik komedi) 1884; Birinci Kat (James Cobb'dan çeviri, iki perdelik komedi) 1884; Bedreka-i Fransevî (sarf kısmı, Emile Otto'dan çeviri) 1884; Bedreka-i Fransevî (nahiv kısmı, Emile Otto'dan çeviri) 1884; Miftah-ı Bedreka-i Lisan-i Fransevî 1885; Cinayetin Tesiri (Emile Zola'dan çeviri, roman) 1885; Victor Hugo 1885; Almanca Muallimi (Emil Otto'dan çeviri) 1886; İngilizce Muallimi (Emile Otto'dan çeviri) 1886; Usûl-i Talim (Emile Otto'dan çeviri) 1886; Beşer 1 Kısım 1886; Voltaire 1887; İntikad (Muallim Naci ile) 1887; Mektûbât (Fazlı Necib ile) 1889; Miftah-ı Usûl-i Talim, 1304 (Kaynak: Orhan Okay, İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti Beşir Fuad, İstanbul 1969) Bütün yazıları YKY'den çıktı


Hakkında en önemli incelemeyi Prof DrOrhan Okay yaptı: Beşir Fuat, Hareket Yayınları