Mevlana Ebul Fazl Mehmed Efendi .

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-15-2012

Mevlana Ebul Fazl Mehmed Efendi, Ebul Fazl Mehmed Efendi, Eb’ül-Fadl Mehmed Efendi, Ebul Fadıl Mehmed Efendi, Ebul Fazl Mehmed Çelebi, Defterdar Ebul Fadl Mehmed Çelebi gibi isimler altında değişik kaynaklarda yer alan bu muhterem insan, Mevlana İdris-i Bitlisi’nin oğludur

Babası gibi Alim, Fadıl, Şair, Tarihçi ve Tasavvuf ehli bir kimsedir

Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, XV

Yüzyılın sonlarında, XVI

yüzyılın başlarında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir

Babası kadar meşhur ve onun kadar alim olan Ebul Fazl Mehmed Efendi, Türkçe’den başka Arapça ve Farsça’yı da çok iyi bilmekteydi

Şiirlerinde Fazli mahlasını kullanmıştır

Babası gibi Osmanlı Devleti’ne büyük hizmetler yapmıştır

Çok genç yaşta ilimle uğraşmış ve devlet işlerinde görev almıştır

1511 yılında Müeyyed-zâde’ye danışman olmuştur

Kanuni Sultan Süleyman Devrinde önce Divan üyeliği, sonra Manisa’da Müderrislik (Üniversite Hocalığı) yapmıştır

Daha sonra Trablus Kadılığına atanmıştır

1542 tarihinde İstanbul’daki Rumeli Defterdarlığına (Baş Defterdarlığa) atanmıştır

Defterdar ismi buradan gelmektedir

Ölünceye kadar bu vazifede kaldığı ifade edilmektedir

Bazı kaynaklarda ise ölmeden önce, Defterdarlıktan istifa ettiği anlatılmaktadır

Kanuni Sultan Süleyman’ın, kanuna aykırı bir fermanı; “Şeriata aykırıdır” diyerek iki defa reddettiğini ve daha sonra istifa ettiğini kaydetmektedir

Ebul Fazl Mehmed Efendi'nin iki oğlu vardı

Ne yazık ki bu çocukları Galata’dan kayıkla karşı sahile geçmek isterken çıkan fırtına sonucunda kayıkları alabora olmuş ve iki kardeş suya düşerek boğulmuşlardır

Bu durum karşısında büyük üzüntülere gark olan Ebul Fazl Mehmet Efendi 1574 yılında vefat etmiştir

Ebul Fazl Mehmed Efendi, babası gibi birbirinden kıymetli bir çok eser yazmıştır

Bu eserler (bilinenler) şunlardır:

1 - Kudumiye

2 - Halâk-i Muhsini

3 - Hulâsa-i Târih-i Vassaf

4 - Heşt Behişt Zeyli

5 - Selimşah-name

6 - Tarih-i Âl-i Osman

7 - Zahiret-ül Mülük

8 - Tarih-i Osmâni

9 - Medaric’ül-itikat fi Tercene-i Menecih’ül-İbad

10 - Ahlâk-i Muhsini Tercümesi

11 - Ceride-i Âsar ve Haride-i Ahbar

12 - Divan-i Hafız’a Nazire

13 - Mevâhibü’l-Âliyye Tercümesi

14 - Terceme-i Zahire

07-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mevlana Ebul Fazl Mehmed Efendi . Mevlana Ebul Fazl Mehmed Efendi, Ebul Fazl Mehmed Efendi, Eb’ül-Fadl Mehmed Efendi, Ebul Fadıl Mehmed Efendi, Ebul Fazl Mehmed Çelebi, Defterdar Ebul Fadl Mehmed Çelebi gibi isimler altında değişik kaynaklarda yer alan bu muhterem insan, Mevlana İdris-i Bitlisi’nin oğludur Babası gibi Alim, Fadıl, Şair, Tarihçi ve Tasavvuf ehli bir kimsedir Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber, XV Yüzyılın sonlarında, XVI yüzyılın başlarında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir Babası kadar meşhur ve onun kadar alim olan Ebul Fazl Mehmed Efendi, Türkçe’den başka Arapça ve Farsça’yı da çok iyi bilmekteydi Şiirlerinde Fazli mahlasını kullanmıştır Babası gibi Osmanlı Devleti’ne büyük hizmetler yapmıştır Çok genç yaşta ilimle uğraşmış ve devlet işlerinde görev almıştır 1511 yılında Müeyyed-zâde’ye danışman olmuştur Kanuni Sultan Süleyman Devrinde önce Divan üyeliği, sonra Manisa’da Müderrislik (Üniversite Hocalığı) yapmıştır Daha sonra Trablus Kadılığına atanmıştır 1542 tarihinde İstanbul’daki Rumeli Defterdarlığına (Baş Defterdarlığa) atanmıştır Defterdar ismi buradan gelmektedir Ölünceye kadar bu vazifede kaldığı ifade edilmektedir Bazı kaynaklarda ise ölmeden önce, Defterdarlıktan istifa ettiği anlatılmaktadır Kanuni Sultan Süleyman’ın, kanuna aykırı bir fermanı; “Şeriata aykırıdır” diyerek iki defa reddettiğini ve daha sonra istifa ettiğini kaydetmektedir Ebul Fazl Mehmed Efendi'nin iki oğlu vardı Ne yazık ki bu çocukları Galata’dan kayıkla karşı sahile geçmek isterken çıkan fırtına sonucunda kayıkları alabora olmuş ve iki kardeş suya düşerek boğulmuşlardır Bu durum karşısında büyük üzüntülere gark olan Ebul Fazl Mehmet Efendi 1574 yılında vefat etmiştir Ebul Fazl Mehmed Efendi, babası gibi birbirinden kıymetli bir çok eser yazmıştır Bu eserler (bilinenler) şunlardır: 1 - Kudumiye 2 - Halâk-i Muhsini 3 - Hulâsa-i Târih-i Vassaf 4 - Heşt Behişt Zeyli 5 - Selimşah-name 6 - Tarih-i Âl-i Osman 7 - Zahiret-ül Mülük 8 - Tarih-i Osmâni 9 - Medaric’ül-itikat fi Tercene-i Menecih’ül-İbad 10 - Ahlâk-i Muhsini Tercümesi 11 - Ceride-i Âsar ve Haride-i Ahbar 12 - Divan-i Hafız’a Nazire 13 - Mevâhibü’l-Âliyye Tercümesi 14 - Terceme-i Zahire