Ömer Nasuhi Bilmen ( 1883)- (12.10.1971)

1883'te Erzurum'un Salasar köyünde doğdu Babası Hacı Ahmet Efendi, annesi Muhibe Hanım'dır Küçük yaşta babasının vefat etmesi üzerine, Erzurum Ahmediyye Medresesi müderrisi ve nakibüleşraf kaymakamı olan amcası Abdürrezzak İlmi Efendi'nin himayesine girdi Amcasının ve Erzurum müftüsü Narmanlı Hüseyin Efendi'nin rahle-i tedrisinden geçti


İki hocası da yakın aralıklarla ölünce, 1908'de İstanbul'a giderek derslerine devam ettiği Fatih dersiamlarından Tokatlı Şakir Efendi'den icazet aldı Ders Vekaleti'nce açılan imtihanı kazanarak 1912'de dersiâmlık şehadetnâmesi aldı Bu arada okumakta olduğu Medresetü'l kudat'ı da bitirdi 1912 yılının eylül ayında Bayezid Medresesi dersiâmı olarak göreve başladı 1913'te Fetvâhâne-i Ali müsevvid mülazımlığına tayin edildi Bir yıl sonra başmülazımlığa terfi edildi 1915'te Heyet-i Te'lifiyye üyesi oldu 1922'de bu dairenin kaldırılması üzerine, dersiâmlığa devam etti


1943'te İstanbul müftülüğüne getirildi 30 Haziran 1960 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin beşinci Diyanet İşleri Başkanı olarak atandı ve daha bir yılını bile doldurmadan emekliye ayrıldı On ay gibi kısa bir sürede görevinden ayrılmasının nedeni, dönemin yöneticilerinin Türkçe ezan ve daha bir çok konuda Diyanet İşleri Başkanlığı'nı politik amaçlarına alet etmek istemesiydi


Dini meselelerde taviz vermeyen bir yapıya sahipti Nitekim, 1960'lı yıllarda dinde reform gerekliliğini savunan ve bunun için çabalayanlara: "Bozulmayan bir dinde reform mu olur" diyor ve İslam'ın ortaya koyduğu iman, ahlak ve hukuk ilkelerinin orjinalliğini, evrenselliğini kendinden beklenen liyakat ve cesaretle savunuyordu


Uzun memuriyet hayatı boyunca öğretmenlik hizmetinde de bulunan Ömer Nasuhi Bilmen, Darüşşafaka Lisesi'nde yirmi yıla yakın bir süre ahlak ve yurttaşlık dersi okuttu İstanbul İmam Hatip Okulu'nda ve Yüksek İslam Enstitüsü'nde usul-i fıkıh ve kelam dersleri verdi Hayatının sonuna kadar ilmi çalışmalarını sürdürdü ve sekiz ciltlik tefsirini emekli olduktan sonra yazdı

12 Ekim 1971' tarihinde İstanbul'da vefat etti Edirnekapı Sakızağacı Şehitliğine defnedildi


YORUM


Ömer Nasuhi Bilmen, İstanbul müftülüğüne tayin edildiği tarihten itibaren vefat edinceye kadar gerek ilmi ve ahlaki otoritesi, gerekse sâmimi dindarlığı ve tevazuu ile dini konularda ülke insanının başlıca güven kaynağı olmuştu Ehl-i sünnet mezhebini şahsında tam bir liyakatla temsil ettiği için herkesin sevgi ve saygısını kazanmıştı Bunda şüphesiz, yaşadığı sürece aktif politikanın dışında kalmasının da önemli bir rolü vardır Arapça ve Farsça'yı da çok iyi bilen, Türkçe ile birlikte üç dilde şiir yazabilen Ömer Nasuhi Bilmen, bir ara Fransızca'ya da merak sarmış ve bu dili de tercüme yapabilecek kadar öğrenmişti Kendisi Erzurum ağzı ile konuştuğu halde, eserlerinde kullandığı üslup ağdalı fakat mükemmel denebilecek kadar sağlamdır Gençliğinde yazdığı Türkçe ve Farsça şiirlerinde de duygu, düşünce ve ölçü açısından oldukça başarılıdır Hayatının büyük bir kısmını telifle geçiren ve temel islami ilimler alanında çok sayıda eser verdi


ESERLERİ:


*Latin harflerinin kabulünden sonra Türkiye'de İslam hukuku alanında aleme alınmış ilk ve en muhtevalı eser olan ve o dönemde akademik çevrelerde büyük yankı uyandıran Hukuk-ı Islamiyye ve Islahat-ı Fıkhıyye Kâmûsu; mezhepler arası mukayeseli sistematik bir İslam hukuku kitabıdır


*Onun Türkiye çapında tanınmasını sağlayan diğer önemli bir eseri de, Büyük İslam İlmihali'dir


Diğer eserleri;

Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali Alisi

Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Tefsiri,

Büyük Tefsir Tarihi,

Kur'an-ı Kerim'den Dersler ve Öğütler,

Sure-i Fethin Türkçe Tefsiri

İ'tilâ-yı İslam ile İstanbul Tarihçesi,

Hikmet Goncaları,

Muvazzah-ı İlm-i Kelâm,

Mülahhas İlm-i Tevhid

Akaid-i-İslamiye,

Yüksek islam Ahlakı,

Dini Bilgiler'dir


Ömer Nasuhi Bilmen'in ayrıca gençlik

yıllarında Farsça olarak yazıp Türkçe'ye

çevirdiği Nüzhetü'l Ervah adlı bir divançesiyle,

İki Şükûfe-i Taaşşuk adlı bir de romanı vardır