Gut Hastalığı

Gut hastalığı


Gut nasıl bir hastalıktır?

"Kralların hastalığı ve hastalıkların kralı" olarak bilinen gut hastalığının en azından Hipokrat zamanından beri bir çok araştırmaya konu olduğu ve sayısız kişiyi etkilediği bilinmektedir

Gut bazı eklemlerde ağrı duyarlılık kızarıklık şişlik ve ısı artışı ile ani olarak gelişen şiddetli ataklarla seyreden bir hastalıktır Genellikle her seferinde bir eklemi etkiler ve bu eklem çoğunlukla ayak başparmak eklemi olmaktadır Diz dirsek ve el bileği gibi diğer eklemler de etkilenebilir Ataklar çok hızlı olarak gelişir ve ilk atak genellikle gece olur Tüm romatizma türleri içinde en ağrılı olanıdır Ataklar şu nedenlerle gelişebilir:

Çok fazla alkol alımı

Çok sıkı diyet ve açlık
Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi
Operasyon geçirme (diş çekimi gibi basit bir girişim bile neden olabilir)
Ani şiddetli bir hastalık geçirme
Aşırı yorgunluk ve herhangi bir nedenle aşırı derecede endişelenme
Eklem travması yaralanma
Kemoterapi uygulanması
Diüretik ilaçların alınması
(Diüretikler tansiyon yüksekliğinde kullanılan vücuttan sıvı atılımını sağlayan ilaçlardır)

Unutmayınız !
Bir gut hastasıysanız ve küçük bir yaralanma travmadan sonra ekleminizde çok ağrı olursa ve iyileşmesi umulandan uzun sürerse bunun bir gut atağı olabileceğini düşünün
Vücut sisteminizi rahatsız eden herhangi bir olay gut atağını başlatabilir Akut atağın erken bulguları açısından tetikte olunuz; çünkü tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar yararlı olur

Gut hastalığının nedeni nedir?

Gut vücudumuzdaki ürik asit fazlalığından oluşur Ürik asit sağlıklı kişilerin kanında da çeşitli kimyasal işlemler sonucunda bir yıkım ürünü olarak bulunur Ancak ürik asidin fazlalılığı ya ürik asidin yapım fazlalığından ya böbreklerden atımının az olmasından ya da vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanır Kırmızı et deniz ürünleri ve bakliyat pürin açısından zengindir Alkollü içecekler de ürik asit seviyesini belirgin olarak artırır Gut hastalığının fazla yeme ve içme nedeniyle ortaya çıktığı görüşü doğru değildir Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi ya da çok kilo alınması gut hastalarında atakları daha çok ortaya çıkarabilir



Vücutta ürik asidin geçirdiği kimyasal işlemlere ait sorun ailelerde kalıtsal olarak geçebilir ya da başka bir hastalığın komplikasyonu olarak ortaya çıkabilir Bu sorun kişiye anne-babasından ya da büyükanne-dedelerinden geçiş yapar Ancak çevresel faktörler de rol oynayabilir Ayrıca ailenin her bireyinde gut atakları görülmez

Zamanla kanda ürik asit fazlalığı eklemler etrafında birikimlere yol açar Sonuçta ürik asit eklemler içinde dikiş iğnesine benzer kristaller oluşturur ki bu durum gut ataklarına neden olur Bu kristaller sadece eklem içinde oluşmaz Ürik asit aynı zamanda cilt altında kulak memesinde tofüs olarak ve idrar yollarında böbrek taşları olarak karşımıza çıkabilir Tofüs küçük beyaz bir sivilceye benzer

Uzun dönemdeki riskler nelerdir?

İlk gut atakları eklemlerde kalıcı hasara yol açmaz ve eklemleriniz tamamen normal olarak kalır Ancak bir eklem sürekli bir şekilde gut ataklarına maruz kalırsa ki - bu durum artık yapılan tedaviler sonucunda çok nadirdir - o zaman ürik asit kristalleri ekleme zarar verir ve kronik artrit gelişebilir Hafif olgularda ataklar çok nadirdir ve ataklar arasına yıllarla ölçülen süreler girer ve kalıcı bir hasar gelişmez

Gut hastalığı şişmanlık hipertansiyon hiperlipidemi ve diabet hastalığı ile yakından ilişkilidir Gut tedavi edilmezse böbrek taşları oluşabilir

Gut hastalığının tanısı nasıl konur?

Çeşitli romatizmal hastalıklar gut atağını taklit edebildikleri için ve tedavi de gut hastalığına özgü olduğu için doğru tanı çok önemlidir Fizik muayene ve tıbbi öykü tanı için çok yararlıdır

Doktorunuz aşağıdaki araştırmaların yapımasını isteyebilir:

Kan testi Kandaki ürik asit miktarı ölçülür Ancak bu sonuç yanıltıcı olabilir Çünkü gut hastalarında ürik asit miktarı normal hatta düşük düzeylerde olabilir Aynı zamanda sağlıklı kişilerde özellikle de şişmanlarda yüksek düzeyler saptanabilir
Eklem sıvısının incelenmesi Eklem içindeki sinovyal sıvı doktorunuz tarafından bir enjektör yardımıyla çekilebilir ve mikroskop altında ürat kristallerinin olup olmadığı araştırılabilir Eğer bu kristaller saptanırsa gut tanısı doğrulanır Bu test özellikle gut hastalığı tipik olmayan şekilde başlarsa çok yararlıdır Örneğin gut hastalığı romatoid artrit gibi başka bir romatizmal hastalığı bazen taklit edebilir
Eklemlerin direkt grafisinin (röntgen) çekilmesi Doktorunuz isterse ekleminizin grafisi çekilebilir ancak genellikle sonuç normaldir ve tanıda yardımcı olmaz

Unutmayınız !
Tekrarlayan gut atakları ekleminize hasar verebilir ve artrite neden olabilir Modern tedavi yöntemleri artrit gelişimini engelleyebilir

Gut hastalığı nasıl tedavi edilir?


Diyet
İlaçlar: Kolşisin kortikosteroid steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar probenesid sülfinpirazon
Cerrahi (çok nadir)
Akut gut atakları antienflamatuvar analjezik ilaçlarla tedavi edilir Bu ilaçlar ağrıyı azaltır ve enflamasyonu geriletir Bu ilaçların gut hastalığında kısa süreli kullanılmaları yeterli olduğundan genellikle önemli yan etkilere neden olmazlar ve iyi tolere edilirler Ancak bazen hazımsızlık mide ağrısı bulantı döküntü baş ağrısı gelişebilir Astım hastaları da bu ilaçları kullanırken dikkatli olmalıdır Daha önce ülser geçiren kişiler mutlaka doktorlarını bu konuda uyarmalıdır; böylece doktorunuz zararlı olmayacak tedavi seçeneklerine yönelebilir Aspirin ve aspirin kapsayan ilaçlardan akut ataklar sırasında mutlaka kaçınılmalıdır

Akut atağın tedavisinde kullanılan bir diğer ilaç kolşisindir Kolşisin çok etkin olmakla beraber sıklıkla bulantı kusma ve ishal gelişimine neden olabilir Bu ilacın damar yoluyla kullanımı bu yan etkilerin görülümünü azaltır Doktorunuz eğer kolşisin vermeyi uygun görürse ağrınız geçinceye kadar ya da ishal gibi yan etkiler gelişinceye kadar 2 saatte bir ilacınızı almayı önerecektir

İlaçlarınızı atağın hemen başlangıcında almanız daha etkili olacaktır Bu nedenle doktorunuzun önereceği ilaçları evde bulundurmanız ve atak geliştiğinde doktorunuzu görünceye kadar bunları almanız yararlı olacaktır

Doktorunuzun önerilerine dikkatli ve tam olarak uymakla gut atağı çok hızlı ve başarılı olarak kontrol altına alınabilir Ayak başparmağı gibi ağrılı bir eklemin korunması gereklidir Kafes gibi bir yapının ayak üzerine yerleştirilmesi ve böylece eklemin battaniye yorgan gibi ağırlıklardan korunması yararlı olacaktır

Akut atak için önerilen ilaçların kan ürik asit düzeyleri üzerine etkisi yoktur Diğer bir deyişle bu ilaçlar yeni ataklar geçirmenizi ya da eklemlerde ürik asit birikimini engellemez Bu nedenle eğer ataklarınız sıklaşırsa tofüs/ böbrek taşı gelişirse ya da kan testlerinde ürik asit düzeyleri yüksek olarak saptanırsa doktorunuz kan ürik asit düzeylerini düşürecek ilaçlar önerebilir Bu yönde bir karar alınması atağınız olsun veya olmasın her gün ilaç almanızı gerektirir Bu amaçla önleyici tedavi olarak kullanılan çeşitli ilaçlar vardır Örnek olarak vücutta ürik asit oluşumunu bloke eden allopürinol ve böbreklerden ürik asit atılımını sağlıyan probenesid verilebilir İdrarınızdaki ürik asit miktarına bağlı olarak bu iki tip ilaç arasından seçim yapılır Doğru tedaviyle gut hastalığı hemen hemen tüm olgularda çok iyi kontrol altına alınabilir

Unutmayınız!
Önleyici tedavi yaşam boyu sürer
Bol sıvı almalısınız
Önleyici tedaviler yapılırken atak gelişirse atak tedavisini ayrıca yapınız

Diyet
Diyetin eskiden çok daha önemli olduğuna inanılıyordu; ancak etkili tedavilerin bulunmasından sonra bir çok gut hastası istediklerini yemeye ve içmeye başlamışlardır Bazı yiyeceklerde hücre konsantrasyonu fazla olduğundan ve ürik asit de hücre yıkımı ile oluştuğundan karaciğer böbrek gibi sakatatların tüketilmemesi uygun olur Protein kapsayan yiyecekler (özellikle et) aşırıya kaçmadan yenmelidir; bu yiyeceklerin belli miktarlarda tüketilmesi zaten sadece gut hastaları için değil herkes için yararlıdır Eğer kilo fazlalığınız varsa kilo vermeniz sadece kandaki ürat seviyesinin düşürülmesinde değil kalbiniz için de yararlı olacaktır Ancak çok sıkı diyet ve açlık da atakları tetikleyebilir

Alkol
Aşırı miktarda alkollü içecek alınması gut hastalığının nedeni değildir; ancak bir atağı tetikleyebilir Hangi içeceklerin içilmesi hangilerinin içilmemesi gerektiği üzerine çeşitli söylentiler vardır; bunları ciddiye almayınız Ancak bazen hastalar belli tipte bir alkollü içeceğin ataklarını başlattığını belirtirler Bu durumda hastanın o tipte içeceği içmemesi önerilir

BAZI SORULAR ve YANITLARI

Kadınlar gut hastalığına yakalanır mı?

Gut hastalığı açısından çoğunlukla 40 yaş üstündeki erkekler risk altındadır; ancak her yaşta etkilenim söz konusu olabilir Çok nadiren menapoz sonrasındaki yaşlı kadınlarda gut hastalığı gelişebilir Özellikle de tansiyon yüksekliği ya da kalp hastalığı tedavisinde önerilebilen diüretik ilaçları kullanan kadınlarda görülebilir Bu ilaçlar ürik asidin vücutta depolanmasına neden olur Genç kadınlarda gut hastalığı gelişimi çok nadirdir ve bu durumda özel incelemeler gerektirir

Gut ciddi eklem hastalığına neden olur mu?

Sadece tedavinin yapılmaması durumunda olabilir Başlangıçta ataklar akuttur eklem normal durumuna döner Ancak ürik asidin depolanması deformite ve özürlülük durumuna neden olabilir İyi olan tarafı bu durumun uygun tedaviyle önlenebilir olmasıdır

Ürik asit eklemlerden başka yerlerde depolanır mı?

Diğer bölgelerde cilt altında örneğin kulak üzerinde ve ellerde depolanabilir Ayrıca iç organlarımızda özellikle böbreklerde depolanabilir Bu nedenle gutlu bir hastayı değerlendirirken böbrek testlerine bakılması gerekmektedir Bunun için idrar örneği vermeniz de gerekebilir

Ürik asit düzeyini düşüren ilaçların uzun süreli alınması zararlı olabilir mi?

Bu ilaçlar oldukça güvenilirdir Bazen ciltte döküntü ya da mide yanması nedeniyle bu ilaçların kesilmesi gerekebilir Ancak bunun dışında hiçbir yan etki olmaksızın sürekli alınabilir

Eklem hastalığına neden olabilen ürik asidden başka kristal tipleri var mıdır?

Özel tipte bir kalsiyum kristali de eklemler içinde ürik asit gibi depolanabilir Guta benzer akut ataklar gelişebilir; ancak bu durumda ayak başparmağından ziyade diz eklemi etkilenir

Gut sıklığı ülkeden ülaaae değişir mi?

Yüksek ürik asit düzeyine sahip bazı ırklar (örneğin Pasifik ülkeleri) bulunmaktadır; bu kişiler doğal olarak gut hastalığına daha fazla yatkındır Gut hastalığına yakalanma oranları aynı ülkede bile değişik zamanlarda farklı olabilir Örneğin İkinci Dünya Savaşı nedeniyle açlığın kol gezdiği ve yaşam koşullarının çok zor olduğu dönemlerde Avrupa ülkelerinde görülümü çok azalmıştır