Sifiliz (Frengi) Hastalığı

Sifiliz (Frengi)


Sifiliz veya halk arasında bilinen ismiyle frengi, tarih boyunca çok iyi bilinen treponema pallidum adı verilen bir spiroketin yol açtığı, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır



Ana bulaşma yolu cinsel temastır Bakterinin bulaşması vajinal, anal veya oral seksle olabilir İnfekte kişiyle cinsel temas sonrası bulaşma riski yaklaşık 1/3’tür Gebelik sırasında anneden bebeğe plasenta yoluyla da bulaşabilir
Tuvaletlerden, kapı kollarından, yüzme havuzlarından, hamamlardan, saunalardan, giyim eşyaları ve ortak kullanılan yeme - içme araç ve gereçlerinden bulaşmaz



Belirti ve Bulguları
Kuşkulu cinsel temastan yaklaşık 3 hafta sonra (10 - 90 gün) genital bölgede şankır adı verilen sert, ağrısız ve tabanı temiz bir yara ortaya çıkar Bu yara tedavisiz olgularda bile 3 - 6 hafta içinde iyileşir


Bu yara tedavi edilmezse, sifilizin ikinci evresi başlar Bu evrenin en sık görülen bulgusu deri döküntüleridir Mukozalar, el ayası ve ayak tabanı da dahil olmak üzere tüm vücudu tutabilir Döküntülerin yanı sıra halsizlik, başağrıları, boğaz ağrısı, ateş, kas ağrıları, kilo kaybı, saç dökülmesi, yaygın lenf bezlerinde büyüme ve condyloma lata adı verilen, genital bölgede ortaya çıkan siğil benzeri lezyonlar görüleblir Bu evrede merkezi sinir sistemi, karaciğer, böbrek, göz, eklem ve kemikler de tutulabilir
Tedavisiz olgularda yıllar sonra gom adı verilen oluşumlar deri, kemik ve karaciğer başta olmak üzere tüm dokularda ortaya çıkabilir


Gebelik Sırasında Sifiliz Bebeğe Geçebilir mi?
Eğer anne sifiliz hastasıysa, gebelik sırasında bebeğe geçme riski yüzde 40’dır Doğumsal sifiliz bebekte ciddi sorunlara yol açabilir Sifilizli doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 10’u doğumdan sonra kaybedilir


Sifilizle HIV Enfeksiyonu Arasında Bir İlişki Var mı?
Sifilizli olanlarda HIV enfeksiyonu, olmayanlara göre 2 - 5 kat daha fazla görülür Bunun nedeni sifilize ait genital bölgedeki yaranın HIV’nün geçişini kolaylaştırmasıdır


Tedavi
Her dönemdeki sifiliz penisilinle kolay bir şekilde tedavi edilebilir
Bir kişi sifiliz geçirip tedavi edildikten sonra tekrar sifilize yakalanabilir mi?
Sifilize karşı oluşan koruyucu antikorlar zaman içinde kanda azalarak kaybolurlar Bu yüzden sifiliz tekrar bulaşabilir ve hastalık oluşabilir



Sifilize Karşı Nasıl Korunulur?
Sifilizden korunmak için yapılması gerekenler:
· Kuşkulu cinsel temastan uzak durmak
· Tek eşlilik - arkadaşlığı seçmek
· Kondom kullanmak
· Gebelerin sifiliz yönünden taranması



Teşhis
Tanı için, ilk olarak şankırın tabanından kazınarak alınan materyalin karanlık saha mikroskopisi yapılıp spiroketler görülmesi gerekir Bu şekilde tanı koyulabilir
Etkenin alınmasından kısa süre sonra kanda etkene karşı antikorlar belirmeye başlar Genellikle tanı bu antikorları saptayan testlerin yapılmasıyla koyulur Önce tarama testi olarak sifilize özgül olmayan VDRL veya RPR testleri yapılır Bu testlerin yapılması kolay, hızlı ve ucuzdur Tedavisiz sifiliz olgularının tümünde bu iki test pozitiftir Başarılı bir tedaviyi izleyerek kaybolduklarında, tedavi başarısını izlemek için de bu testlerden yararlanılır Eğer bu testler pozitifse, tanıyı doğrulamak için sifilize özgül testler (FTA-ABS, TPHA, ELISA testleri) yapılır Bu testler genellikle yaşam boyu pozitif olarak kalırlar



FRENGİ (Sifiliz)






Frengi nedir ? Frengi, Treponema pallidum adı verilen bir bakterinin (mikrop) neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır Tedavi edilmediği takdirde, bu bakteri zaman içerisinde vücuda yayılarak birçok organda hasara neden olur


Frenginin yaygınlığı nedir ?

Frengi en sık rastlanılan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biridir 1995 yılı Dünya Sağlık Teşkilatı tahminlerine göre her yıl yaklaşık 12 milyon kişi hastalığa yakalanmaktadır Hastalık en sık Güney ve Güneydoğu Asya'da görülmektedir Son yıllarda Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ortaya çıkan Bağımsızlıklarını Yeni Kazanmış Devletler'de de hastalığın giderek arttığı bildirilmektedir


Frenginin ilk belirtileri ne zaman ortaya çıkar ?

Hastalık; penis, vajina, anüs (makat) ya da ağız yolu ile bulaşır Mikrobun sağlam kişiye bulaşmasından sonra ilk belirtiler 10 gün ile 3 ay içerisinde ortaya çıkar Hastalıkta bir veya daha fazla sayıda, üstü açık, bir santimetre boyutlarında , sert, ağrısız "şankır" adı verilen yaralar oluşur Bu yaralar, genelde bakterinin ilk bulaştığı cinsel organlar etrafında oluşur Mikrop daha sonra kan yolu ile bütün vücuda yayılır Kasık ve boyun lenf bezleri şişebilir
Frengi şankırı ne zaman ortadan kalkar ?
İster tedavi edilsin ister edilmesin frengi şankırı birkaç hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur Tedavi görmeden yaraların iyileşmesi hastalığın iyileşmesi anlamına gelmez Bu devrede tedavi edilmeyen hastalarda hastalık ilerler
Frengi, şankır döneminde tedavi edilmez ise ne olur ?
Hastalık şankır döneminde tedavi edilmez ise, yaraların ortaya çıkışından itibaren 3-6 hafta içerisinde, ellerde, ayaklarda ve vücudun diğer kısımlarında kırmızılıklar (döküntüler) oluşur Bu kırmızılıkların olduğu bölgelerde de bakteri bulunmaktadır Bakteri, fiziksel temas sonucu, bu bölgelerdeki yara, sıyrık gibi kısımlardan sağlam kişiye bulaşabilir Döküntüler genellikle birkaç hafta ya da ay sonra kendiliğinden ortadan kalkar Döküntüleri ile birlikte; hafif ateş, yorgunluk, baş ağrısı, boğaz ağrısı gibi belirtiler de bulunabilir Tedavi edilmeyen vakalarda dahi, bu belitiler kendiliğinden kaybolabilir Frenginin ikinci dönemi olarak bilinen bu dönem 1-2 yıl devam edebilir
Frengi kan nakli ile de geçer mi?
Hastalık mikrobu kanda da bulunduğundan kan donörlerinde frengi testi yapılır Test sonucu hastalık bulunduğu anlaşılırsa kan başkalarına verilmez Kontrolsüz kan nakli ile hastalık sağlam kişiye bulaşabilir
Frengi tanısı basit midir ?
Frenginin ilk belirtileri diğer bazı hastalıklarda da bulunabilir Bu nedenle hastalık tanısı sadece hekim tarafından konulabilir Hekim yaralardan alacağı örnekte mikroskop altında bakteriyi görebilir Bunun yanında tanı koymaya yardımcı kan testleri de vardır Ancak, ilk 3 ay testlerin yalancı negatif sonuç (mikrobu taşıdığı halde negatif sonuç çıkması) verebileceği de akılda tutulmalıdır
Frenginin tedavisi var mıdır?
Frengi genellikle penisilin tedavisi ile kolayca iyileşir Penisilin dozu ve uygulama şekli hekim tarafından belirleneceğinden, cinsel organları etrafında frengi şankırı olanlar kendi kendilerine ilaç kullanmamalıdır Tedavinin başlangıcından genellikle 24 saat sonra bulaştırıcılık kaybolur

• Hekim önerisi olmadan ilaç kullanmayınız ! Cinsel yolla bulaşan hastalık belirtilerinden kuşkulandığınızda hekime başvurunuz
  Cinsel eşinizin de muayene ve gerekirse tedavisini yaptırınız
  Daha önce frengi geçirmiş, ya da o anda şankır belirtileri olan bir kişi iseniz kan bağışında bulunmayınız Sağlık personelini bu konuda uyarınız

Frengiden nasıl korunulur ?

• Cinsel ilişkide kondom kullanınız
• Cinsel eş sayısının artmasının, hastalık bulaşma riskini de arttırdığını unutmayınız
• Hastalık belirtisi olmadan da bulaşma olabileceğini unutmayınız
• Alkol ve uyuşturucunun doğru ve sağlıklı düşünmeyi engelleyerek, cinsel ilişki sırasında olumsuz davranışlara neden olabileceğini belleğinizden çıkarmayınız
• Size nakledilecek kanda gerekli testlerin yapılıp yapılmadığını sorunuz
• Hamile iseniz, doğum öncesi dönemde düzenli sağlık kotrollerinizi yaptırınız