Fermi (Enrico), Italyan Fizikçi

Fermi (Enrico), italyan fizikçi

(Roma 1901 - Chltago 1954) Öğrenimini Pisa Öğretmen okulu'nda yaptı ve 1922'de X ışınlarının kırılması üzerindeki teziyle doktor unvanını aldı Daha sonra Göttingen' de Max Born'un yanında kaldı, Floransa' da profesör oldu 1926'da Roma Üniversitesi teorik fizik kürsüsü profesörlüğüne getirildi, 1938 Nobel fizik ödülü'nü aldı 1938 aralığında ABD'ye geçti ve Columbia Üniversitesi'ne, daha sonra 1945'te de Chicago Üniversitesi ne profesör oldu Başlıca yapıtları; i raggi Rœntgen (Röntgen ışınları) [1922], Introduzione alla fisi-ca atomica (Atom fiziğine giriş) [1928], Fi-sica (Fizik) [1929], Nuclear Physics (Nükleer fizik) [1950], Elementary Particles (Temel parçacıklar) [1951], E Fermi iyi bir kuramcı ve aynı zamanda deneyci olarak çağımızın en büyük fizikçilerinden biridir Temel fiziğin bütün alanlarına katkıda bulunmuştur ve sayılamayacak kadar çok fizik terimine adını vermiştir (Fermi düzeyi, Fermi çekirdek modeli, Fermi-Dirac istatistiği, Thomas -Fermi atom modeli, Fermi altın kuralı, Fermi zayıf etkileşim kuramı vb) En önemli katkıları arasında, öncelikle 1927 yılında ortaya koyduğu Fermi-Dirac istatistiğini sayabiliriz Bu istatistik Pauli dışlama ilkesine uygun kuvantonların istatistiksel durumunu inceleme olanağı sağlar (bugün bu istatistiğe uyan parçacıklara fermion denir), 1932'de, Fermi, 0 radyoaktifliğini de açıklayan zayıf etkileşim alanlarının ilk kuantum kuramını ortaya koydu Bu kuram hâlâ bugünkü yaklaşımımızın temelini oluşturur 30'lu yılların sonunda Fermi, yavaş nötronların yardımıyla nükleer tepkimeler fiziğini geliştirdi Bu çalışmalar sayesinde, nötron, temel nükleer incelemelerle parçalanma teknikleri için en önemli araçlardan biri durumuna geldi Dolayısıyla Fermi'nin, ikinci Dünya savaşı sırasında, nükleer silahların üretilmesiyle sonuçlanan Manhattan (Los Alamos) projesinde büyük rol oynamış olması şaşırtıcı değildir 1942 yılında Chicago'da gerçekleştirilen uranyumlu ve grafitli "atom pili" Fermi'nin imzasını taşır Savaştan sonra nötronlar üzerine çalışmalarını sürdürdü ve çekirdek ya da parçacık fiziğinin kurucularından biri oldu Özellikle pion ile nükleon çarpışmaları üzerine ilk incelemeleri yürüttü ve ilk hadron çınlamalarını buldu Yapıtı, anıtsal içeriğinin yanı sıra, yalın ve sezgi dolu üslubuyla da ünlüdür Fermi nitel kuramın ustalarındandı Günümüz fiziğini yalnızca dehasıyla değil, aynı zamanda bilimsel kalıtının üretkenliğiyle de bütün çağdaşlarından fazla etkiledi Bir eşi daha bulunamayacak bir idareci olarak çok sayıda fizikçi yetiştirdi