Yarım Gün Yıllık İzin Kullanma Hakkımız Var Mı? / Vedat İlki

Yarım Gün Yıllık İzin Kullanma Hakkımız Var Mı? / Vedat İlki

Çalışanlar yoğun bir yılın yorgunluğunu atmak için yıllık izin haklarını kullanmak isteyeceklerdir


Yıllık izin hakkı Anayasa'da tanımlanmıştır


50 maddesinde, “Dinlenmek çalışanların hakkıdır Ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir” hükmüne yer vermiştir


Yıllık ücretli izin 4857 sayılı İş Kanunda ele alınmıştırKonuyla ilgili düzenlemeler 53 ile 60 maddeleri arasında sıralanmıştır


Konusu İnsan Kaynakları olanlara yol göstermesi için 4857/60Maddesinde yönetmelik işaret edilmiştir
Yıllık ücretli izinlerin, yürütülen işlerin niteliğine göre yıl boyunca hangi dönemlerde kullanılacağı, izinlerin ne suretle ve kimler tarafından verileceği veya sıraya bağlı tutulacağı, yıllık izninin faydalı olması için işveren tarafından alınması gereken tedbirler ve izinlerin kullanılması konusuna ilişkin usuller ve işverence tutulması zorunlu kayıtların şekli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle gösterilir


Yıllık İzin Nasıl Hak Edilir:


İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir


Yıllık İzin Süreleri:


İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz


Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir


İşçi İşverene Yazılı Müracaat Eder:


İşçi hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir İşçi yıllık izin isteminde, adını soyadını, varsa sicil numarasını, iznini hangi tarihler arasında kullanmak istediğini ve ücretsiz yol izni isteyip istemediğini yazar
4857/56Maddesinde Yıllık İzin Bölünme Esasları Tanımlanmıştır:
Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez Bu iznin belirtilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur Ancak, izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez İzin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz İznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır


İŞÇİ YARIM GÜN YILLIK İZİN İŞVERENDEN TALEP EDEBİLİR Mİ?


4857/56Maddesine dayanarak işçinin işveren ile nalaşarak yıllık iznini bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir


Kanun koyucu, yıllık ücretli izin ile işçinin dinlendirilmesini amaçlamakla birlikte tarafların anlaşması ile iznin üçe bölünebileceğini kabul etmiştir


İznin bölünerek kullanılabilmesi için tarafların anlaşması, izinin en fazla 3’e bölünebilmesi ve bir bölümünün 10 gün olması zorunluluğu getirilmiştir
Oysa öğretiyi incelediğimizde hem kanunda hem de yönetmelikte iznin en fazla 3'e bölünerek kullanılması esası hedef alınmıştır


Karşılıklı olarak tarafların anlaşmaları halinde bu konuda işçilere yarım gün yıllık ücretli izin verilebilinir


Uygulamada genelde Bayram arifelerinde 1/2 gün çalışmayarak tam gün İzin kullanılması 1/2 gün içinde Yıllık İizn Kullanımından mahsuplaşma olduğunu görebiliriz


Örneğin:A(AŞ) çalışanı Ayşe Hanım 14 gün Yıllık izin hakkı var iken işveren ile anlaşarak 10 gün+3,5 gün+0,5 gün de Dini yada Milli Bayram arifesinde kullanmak üzere anlaşabilir
Fakat uygulamada bazı şirket çalışanlarının mazeret izni olmadığı için Yıllık İzinleri işleri gereği 1/2 gün kullanmaları da bu uygulamanın ruhuna aykırılık teşkil eder


İdari Para Cezası Var mı?


Yıllık ücretli izni yasaya aykırı olarak bölünen her işçi için 220 TLİPC vardır


Değerlendirme:


Çalışanların yıllık ücretli izin süresince dinlenerek hem bedeni hem de ruhi sağlıklarının korunması amaç edinilmiştirO nedenle yıllık iznin bölünmeden sürekli bir şekilde kullandırılması kanun olarak kabul edilmiştirUygulama da belli şartlarla yıllık iznin bölünebilmesine imkân verilmiştir 4857 sayılı Kanun’da yapılan yasal düzenleme ile yıllık iznin bölünmesi konusunda işçi ve işveren tarafının anlaşması ile ,en fazla üçe bölünebilmesi, bir bölümünün 10 gün olması zorunluluğu getirilirken iznin geriye kalan kısmının nasıl kullanılacağı hakkında bir sınırlamaya gidilmemiştir O halde işçilere yarım gün yıllık ücretli izin hakkı 3'e bölünme esasına sadık kalındığında bir sorun çıkmaz diye düşünüyorum
Şayet işverenler Cumhuriyet Bayramı arifesi,dini bayram arifelerinde işçilerine 1/2 izin vererek daha sonra bunları yıllık izinden mahsup ederse işçi ile anlaşmadan bunu uygulamaya alırsa İdari izin olurİşçi bu konuda 1/2 izin kesintisinin yıllık izinden yapılmasını kabul etmediğinde Bölge Müdürlüğü nezdinde yapılan inceleme ile işveren İPC ile muhatap olur
Kaynak: Alitezelcom