Huzur Hakkı

“HUZUR HAKKI”


Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin şirket yönetim kurulu üyelerine bir takım yükümlülük ve sorumluluk yüklediği, buna karşılık mali nitelikte haklar tanıdığı, bu hakların huzur hakkı, ücret, temettü ikramiyesi şeklinde olabileceği belirtilmiştir işte bu noktada şirket yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı tanınan ilgili Türk Ticaret Kanunu'nun 333 maddesi aynen şu şekildedir:

V - MECLİS AZALARININ HUKUKİ DURUMU
1 HUZUR HAKKI

MADDE 333 - Aksine esas mukavelede hüküm olmadığı takdirde idare meclisi azalarına her toplantı günü için bir ücret verilir Ücret miktarı esas mukavelede tayin edilmemişse umumi heyetçe tayin olunur
Huzur hakkı şirket yönetim kurulu üyelerine toplantı başına verilen ücrettir Eski tabir ile "hakk-ı huzur" huzurda (toplantıda) bulunmanın ücretidir
* Aslında kanun maddesinde görüldüğü üzere huzur hakkı yönetim kurulu üyelerine aksi kararlaştırılmamışsa (ödenmemesi kararlaştırılmamışsa) ödenmesi gereklidir , huzur hakkı ödenmemesine dair ana sözleşmede bir hüküm yoksa yönetim kurulu üyeleri şirketten genel kurul karar alsın yada almasın huzur hakkı talep edebilirler ve şirketin huzur hakkını ödemesi gereklidir(İlgili Yargıtay Kararı-Yarg 11HD4/7/1985 gün ve E1985/3927 , K 4229)
* Ödenecek huzur hakkı miktarını kanunda belirtildiği üzere ana sözleşmede belirtilmemişse genel kurul belirler ve huzur hakkı tutarının alt ada üst sınırı yoktur ancak işletmedeki ücret skalasına göre yüksek olması kar dağıtımı olarak sayılabilir dikkat edilmesi gereken diğer husus ise huzur hakkı toplantı başına verilir Toplantıya katılanlara farklı huzur hakkı verilmesi doğru değildir Huzur hakkı her ortak için aynı olmalıdır
* Söz konusu kanun maddesi Anonim şirketler için düzenlenmiş olup Limited Şirketler için herhangi bir düzenleme yoktur ve aslında bakıldığında limited şirketlerde uygulanmaması gereklidir ancak bu konuda engelleyici bir hükümde olmadığından limited şirketlerde de uygulandığı gözükmektedir dikkat edilmesi gereken konu işlevi bakımından Anonim Şirketlerdeki YK üyelerine benzeyen müdür sıfatına sahip limited şirket ortaklarına huzur hakkının ödenmesine yönelik şirket ana sözleşmesinde bir düzenleme yapılmasında herhangi bir engelin olmadığı sonucuna varılabilir ancak kanun maddesine göre müdür olmayan ortaklara huzur hakkı ödenmemesi gereklidir hatta bu konuda verilen müktezada limited şirketlerde sadece ortak olan müdürlere huzur hakkı ödenebileceği müdür olmayan ortaklara huzur hakkı ödenemeyeceği belirtilmiştir (İlgili Mükteza- Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı, 14042003 tarih ve B074DEFOI611;GVK:190-03-21 sayılı özelge)
* Genel kurul kararlarında ana sözleşme değişikliği, sermaye artırımı, yetki ve sorumluluk tayini gibi kararların geçerliliği tescile bağlıdır Huzur hakkı kararı eğer ileride bir itiraz olmayacak ise tescil gerektirmez
* Huzur hakkı bir ücret gibi vergilendirilir Huzur hakkı bir iş akdine bağlı işçi işveren ilişkisi olmaksızın ödendiğinden sigorta primine tabi değildir Gelir vergisi ve damga vergisine tabidir Huzur hakkı için ayrı bordro düzenlenmelidir
* Huzur hakkında uygulanacak gelir vergisi ücret gibi artan oranlıdır ve ödenecek net huzur hakkı tutarı önce brütleştirilir ve brüt huzur hakkı üzerinden gelir vergisi ile damga vergisi sonraki ayın muhtasar beyannamesinde 012 diğer ücretler kısmında beyan edilerek tahakkuk ettirilmesi gereklidir
ÖRNEK: A LtdŞti şirket müdürüne genel kurulca aylık net 10000,00 Tl huzur hakkı ödeneceği kararı alınmıştır
Net Huzur Hakkı : 10000,00 Tl
Gelir Vergisi Oranı : Yüzde 15 (Artan Oranlıdır)
Damga Vergisi Oranı : Binde 6,6
Brüt Tutar : 11856,77 Tl
Gelir Vergisi : 11856,77*0,15 = 1778,51 Tl
Damga Vergisi : 11856,77*0,0066 = 78,26 Tl

NOT: Huzur hakkı ödemeleri ücret sınıfına girdiğinden dolayı asgari geçim indirimine tabidir

* Türkiye genelinde iş kanununa tabi en az 10 işçi bulunan işverenler, istihdam ettikleri her bir çalışanın maaşını bankalar kanalıyla ödeyecek fakat huzur hakkı iş kanununa tabi ödenen bir ücret olmadığından banka yoluyla ödenme zorunluluğuna tabi değildir

TC

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı

(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

Sayı : B071GİB4061601/2008/GVK-40-10
Konu :

……………………………………………

　

İlgi: 04062008 evrak kayıt tarihli dilekçeniz


İlgide kayıtlı dilekçenizde, …… Vergi Dairesi Müdürlüğünün ………… vergi numaralı mükellefi olduğunuz belirtilerek, şirket ortağınız ve aynı zamanda şirket müdürü olan kişiye şirketten bağlayacağınız maaşın kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü istenilmiştir
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesinde, “ Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez…” hükmüne yer verilmiştir
Aynı Kanunun, 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında ise; yaptıkları ödemelerden tevkifat yapmak mecburiyetinde olanlar sayılmış ve aynı fıkranın 1 numaralı bendinde de; hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61’inci maddede yazılı olup, ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç) 103 ve 104’üncü maddelere göre tevkifat yapılması gerektiği hüküm altına alınmıştır
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde kurumlar vergisine tabi kurumlar sayılmış olup, aynı Kanunun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, Kanunun birinci maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde ise Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır
Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinde safi kazancın tespitinde indirilecek giderler bentler halinde sayılmış olup, anılan maddenin (1) numaralı bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hüküm altına alınmıştır
Yine, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 11’inci maddesinin birinci fıkrasının c bendinde kurum kazancının tespitinde transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançların indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır
Aynı Kanunun 13’üncü maddesinde ise ; “(1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir
(2) İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır
(3) Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kâğıtlar olarak saklanması zorunludur…,” hükmü yer almış olup, aynı maddenin 4’üncü fıkrasında ise, kurumların, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedellerini, söz konusu maddede belirtilen yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit edeceği hükme bağlanmıştır
18112007 tarih ve 26704 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No’lu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğinde konu ile ilgili açıklamalara yer verilmiştir
Bu hüküm ve açıklamalara göre kurumların kendi ortakları ilişkili kişiler arasında sayıldığından, şirket ortağı ve aynı zamanda da şirket müdürü olan kişiye emsaline uygun olarak ödeyeceğiniz ücretin, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinin (1) numaralı bendine göre kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır
Ancak, şirketiniz tarafından anılan kişiye emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak ücret ödenmesi halinde Kurumlar Vergisi Kanununun transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtılması hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı ve emsaline göre fazla ödenen tutarın kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılmayacağı tabiidir
Bilgi edinilmesini rica ederim