Ankara Tavşanı (Angora Tavşanı)

Ankara Tavşanı (Angora Tavşanı)





Dünyada Avustralya`dan Fransa`ya kadar birçok ülkede yetiştirilen ve sayıları milyonlarla ifade edilen Ankara Tavşanı anayurdundaki birkaç çiftlikte bine yakın bulunuyor

Ankara Tavşanı tarihi belgelere göre 1723 yılında Anadolu`da tamamen yok olmuştur Almanya`da yaşayan gurbetçi bir vatandaş tarafından yeniden anayurduna getirilen Ankara Tavşanı kayseri`de bir çiftlikte yetiştirilmeye başlanmıştır Ankara`da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı`na ait bir enstitüde de yetiştirilen Ankara Tavşanının sayısı sadece 500-1000 arasındadır Tesadüfen bulunulan bu ırkı anayurdunda yaygınlaştırma çalışmaları devam etmektedir
Çok değerli olan Ankara Tavşanı anayurduna kolay uyum sağlamıştır

Ankara Tavşanı bir batında 4 ile 14 arasında yavru doğurur 40 santimetreye kadar ulaşan yünü iki-üç aylıkken kırkılmaya başlar ve her hayvan yılda ortalama 1 kilo yün verir Hafif ve yüksek ısı tutan özellikle angora kazak üretimi ve elektromanyetik etkisi nedeniyle romatizma hastalan için üretilen giyeceklerde kullanılan Ankara Tavşanının yünü altın değerindedir

Ankara Tavşanından elde edilen Angora yünü koyun yününe göre sekiz kat fazla ısı vermekte ve alerjiye de yol açmamaktadır Ankara Tavşanının yününden yapılan korse dizlik iç çamaşırı fizik tedavi ve nevraljide kullanılan termal giysilerin dolaşım bozukluğu ve romatizma başta olmak üzere bir çok hastalığa iyi gelmektedir


Ankara Tavşanın öncelikli verimi yünü (Angora)’dür İkinci derecede et üçüncü derecede kürk/deri dördüncü derecedeki verimi gübre ve mezbaha artıklarıdır Ankara Tavşanın öncelikli verimi yünü (Angora)’dür İkinci derecede et üçüncü derecede kürk/deri dördüncü derecedeki verimi gübre ve mezbaha artıklarıdır

YÜN

Ankara Tavşanı yününe “Angora” denmektedirAnkara Tavşanı yününden iplik elde edilen tek tavşan varyantıdır Ağırlıklı olarak tekstil sanayiinde kullanılır Pazar durumu ve sanayicinin talepleri doğrultusunda yılda 4-5 kırkım yapılır Lif uzunluğu temizlik ve keçeleşme durumuna göre sınıflandırılır

Birinci sınıf yünler Kamgarn ikinci kalite yünler strayhgarn üçüncü kalite (kırpıntı) yünler de pamuk işleme tesislerinde iplik olarak işlenebilmektedir Angora saf olarak işlenebildiği gibi ağırlıklı olarak %10-40 oranında diğer elyaflarla (kuzu yünü ipek sentetik vs) karıştırılarak kullanılır Angora elyafı medulalı olduğu için oldukça hafif ve yüksek ısı tutma özelliği olan bir yündür Angora yünü olağanüstü bir kayganlık kapasitesine sahiptir Bu özellikleri nedeniyle gerek saf gerekse diğer elyaflarla karıştırılarak iplik haline getirilebilirYine bu özelliğinden dolayı iç ve dış giysilerin (kumaş fötr şapka kazak battaniyeeldivenbere ve kayak kıyafetlerinin içinde elyaf olarak) üretiminde kullanılır Ayrıca ses dalgalarını çok iyi geçirdiği için havacılık alanında aranan bir üründür Bunun yanında Ankara Tavşanı yününden kuvvetli elektromagnetik etkisi dolayısıyla bu yünden hazırlanmış kumaşların romatizmalı hastalar için son derece yararlı olduğu bilinmektedir

YÜNÜN ALINMA YÖNTEMLERİ

İlk kırkım yaşı yaklaşık üç aydır Ancak bu süre kışın daha da geç olabilir İlk kırkımda elde edilen yünün kalitesi düşüktür İkinci kırkım zamanında elde edilen yünün kalitesi arzu edilen düzeydedir Ankara tavşanlarında yün verimi 18 – 36 aylık tavşanlarda en üst seviyeye ulaşır Dört yaşından sonra yün verimi düşmektedir

Ankara tavşanlarında her üç ayda bir yani yılda dört kez kırkım yapılmaktadır Yetişkin bir Ankara tavşanından yılda ortalama 1000 g kadar yün alınabilmektedir

Ankara tavşanlarında dişilerde ki yün verimi erkeklerden % 15 – 20 oranında daha fazladır ve en yüksek kalitede yün dişilerden elde edilir Cinsiyetler arasındaki yün verimi farkı erkeklerin kısırlaştırılmasıyla azaltılabilir Kastre edilen erkek tavşanlarda yün verimi % 10 – 12 oranında artmaktadır Kastrasyonun diğer bir avantajı da hayvanın davranışlarını değiştirmesidir Böyle hayvanlar sessiz sakin bir hal alırlar ki bu da grup halinde barındırılmayı mümkün kılar Ancak kastrasyon yün kalitesini etkilemez gebelik ve laktasyon dönemleri yün verimini 1/3 oranında düşürür

Yazın elde edilen yünler sonbahar ve kışın elde edilenlere göre üç kat daha düşüktür Yün verimi Haziran ayında en düşük Aralık ayında en yüksektir Kışın alınan yünün uzunluğu yazın alınandan daha uzundur Yüksek sıcaklıklarda (30 C) yünün miktarı ve kalitesi düşer 5 C gibi düşük sıcaklıklarda ise yün verimi artmaktadır ancak yem tüketimi de bununla birlikte yükselmektedir Ayrıca canlı ağırlıkla yün verimi arasında pozitif bir ilişki vardır Ağırlık arttıkça yün verimi artar Canlı ağırlığı 4 kg’dan büyük olanlarda yün verimi en yüksektir Ayrıca yün miktarı kırkım sayısının artırılmasıyla yükseltilebilir

Ankara tavşanlarında yavrular yedi haftalık olunca taranmaya alıştırılırlar ve haftada bir kez tarakla dikkatlice taranırlar Tarama yün kalitesini artırır Tarağın kemikten olması tercih edilir Tarama için yumuşak tel bir fırça da kullanılabilir Yavrular altı aylık olunca yünün kalitesi istenilen ölçüye ulaşır Bu zamana kadar da yavrular taranmaya alışmış olurlar Ancak yapılan seleksiyon çalışmalarıyla Fransız Ankara tavşanlarını taramadan da kaliteli yün elde etmek mümkündür Ancak İngiliz Ankara tavşanları tımara ve taranmaya ihtiyaç duyarlar

Yün makas elektrikli veya el kırkım aletleriyle yapılan kırkımla veya yolma yöntemiyle elde edilir Ancak kırkım tekniği ile yün elde etmek fazla acı vermemesi dolayısıyla daha az stresli olması soğuğa karşı daha iyi bir koruma sağl

Özellikle 20 oC’den daha düşük sıcaklıklarda, kırkımdan sonraki ilk hafta bir şok dönemi ve daha sonra yem tüketiminde ani bir yükselme görülür Kırkım şoku ve stresi ile birlikte yem tüketimi iki katı artar Bu durum metabolizmayı zorlar ve kan dolaşımında bozukluklara neden olur Pastörella gibi kronik hastalıklar akut hale geçer ve sonuç olarak ölümler meydana gelir

Ankara tavşanlarında görülen ölümlerin % 50 veya daha fazlası kırkımdan sonraki ilk haftada ortaya çıkmaktadır Bu nedenle, tavşanlıklarda kırkım öncesi 15 oC, kırkım sonrası 25 oC‘lik optimum sıcaklıklar sağlanmalıdır

Yününün Kalitesirilir 1A kalite yün 6 cm’den uzun temiz parlak yumuşak ve dümdüz (ok gibi) yündür 1B kalite yün 6 cm’den uzun temiz parlak yumuşak ve dalgalı yündür İkinci kalite yün 3-6 cm arasında temiz parlak ve yumuşak yündür Üçüncü kalite yün keçeleşmiş yündür Dördüncü kalite yün kirli yündür ve bu yün satılmaz Bir tavşandan bir kırkımda dört kalite yün de elde edilmektedir

Elde edilen yün birkaç gün havalandırılır ve kalitesine göre sınıflandırılırlar Yün nemsiz ve güvesiz bir ortamda uzun yıllar saklanabilmektedir İplik fabrikalarına satılmak amacıyla yün en az 300 – 400 kg’lık sıkıştırılmış balyalar halinde saklanır

ANGORA YÜNÜNÜN PİYASASI

Angora tavşanı yününden yapılan ürünler ;diğer yapağılara göre 7-8 kat daha fazla ısı tutma kapasitesine sahiptir Kullanımı rahat yumuşak antialerjik thermaregülatör etkisiyle vücut ısısının korunmasını sağlar Ürünler; romatizma arthrit siyatik eklem ve kas ağrılarında carpal turnel sendromu soğuk şişliği dolaşım bozuklukları ve böbrek rahatsızlıklarında tedaviye destek amacıya önerilmektedir Ayrıca ani ısı değişikliklerinden vücudun etkilenmesini engellemekte ve kan dolaşımını artırarak termal etki sağlamaktadır

Tavşan yününü işleyen başlıca ülkeler İtalya Japonya Almanya Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri’dir Tavşan yünü uzun yıllar kolaylıkla muhafaza edilebildiğinden fiyatlarda uluslararası spekülasyonlara sıkça rastlanmaktadır Modaya göre tüketim miktarına ve yün kalitesine bağlı olarak fiyatlarda dalgalanmalar olmaktadır

Tekstil endüstrisi için kıymetli bir elyaf olan Ankara Tavşanı yünü ihtiyacı şu anda dış alımla karşılanmaktadır Her yıl önemli miktarlarda tavşan yünü dışalımı yapılmakta ve bunun için önemli miktarlarda döviz dış ülkelere ödenmektedir Ancak Türkiye’de satın alınan yün çoğunlukla ikinci kalite yündür Fan¤¤¤i iplik yapımı için Ankara tavşanı yünü işleyen tekstil firmaları 300- 400 kg’ın altında yün satın almamaktadırlar Tavşan yünü bu firmalara sıkıştırılmış balyalar halinde gelmektedir Ülkemizde tavşan yünü işleyen belli iplik fabrikaları olmasına karşın tavşan yününden yapılmış ipliği kullanan birçok tekstil firması mevcuttur Ayrıca ülkemizde kurulmuş olan Angora Tavşanı Üreticileri Birlikleri de yün alımı yapmaktadır Dış Ticaret Müsteşarlığından alınan verilere göre 2000 yılındaki Angora ithalatı 38419 kg olup karşılığında 98030\$ döviz ödenmiştir Dünyada Angora Yünü üretiminin %90 kadarını Çin yapmaktadır Ankara Tavşanı yününün fiyatı modaya bağlı olarak yün borsasında belirlenmektedir İnternet aracılığı ile İngiltere yün borsasında birinci kalite yünün 30-40 ikinci kalite yün 15-20 Dolar/Kg’dan fiyatlandırıldığı görülmektedir Angora yün fiyatları çok dalgalı bir seyir halindedir

Angora yünü iplik haline getirilirse 15 ila 26 $ dolardan fiyatlandırılmaktadır Ürün haline getirilirse çok daha yüksek fiyatlardan alıcı bulmaktadır

ET

Eti yenen hayvanlar içinde selülozca zengin olan ve kolay sindirilemeyen yemleri en iyi değerlendiren hayvan tavşandır Protein bakımından zengin olan etinin yağ kolesterol ve kalori oranı çok düşüktür 100 gram dana ve koyun etinde kolestrol oranı 71 miligram tavuk etinde 98 miligram olmasına karşın tavşan etinde 65 miligramdır Ayrıca tavşan eti oldukça lezzetli bir ettir Özellikle Ankara tavşanı kafeste yetiştirildiği için eti diğer tavşanlara göre daha yumuşaktır Çabuk piştiği ve hazmı kolay olduğu için özellikle yaşlılara damar sertliği olan hastalara tavsiye edilmektedir Şişmanlatmadığı için de diyet yemeği olarak tüketilmektedir Türkiye’de hemen hiçbir yerde tavşan etinin satılmaması sevilmediğinden değil üretiminin yok denecek kadar az olması ve pek bilinmemesindendir Halihazırdaki çiftlik sayısının artması ve özellikle paket halinde marketlerde satılması ülkemizde büyük bir pazar açacaktır Sığır etine alternatif olarak sunulan deve kuşu etinin fiyatının çok yüksek olması tavşan etine rakip olmasını imkansız kılmaktadır

Şu anda piyasada çok bilinen ve aranan bir et türü olmamakla birlikte turistik merkezlerde büyük rağbet görmektedir İnsanlarımız etini bilmemesine rağmen şimdi bile talep edilen miktar karşılanamamaktadır

GÜBRE

Azot fosforik asit ve potasyum oranı yüksek olan tavşan gübresi özellikle çiçek ve sebze yetiştiriciliği için çok uygundur Tavşanlar dengeli yemlerle beslenip ızgaralı kafeslerde barındırılırlarsa günde 250-400 gram gübre ve 05-08 litre idrar alınabilir Böyle bir gübre diğer çiftlik gübrelerine göre daha zengin içerdiği yüksek nitrojen miktarı çok yüksektir Çimen ya da diğer bitkileri yakmaz toprakla karışması kolaydır Gübre ya taze veya çesitli islemlerden geçirilerek özelligini kaybetmeyip uzun süre kullanilabilen bir ürün haline getirilip satisa sunulabilir

Tavşan gübresinden çiçeklerin seze bahçelerinin çimenlerin çit bitkisi ve ağaçların gübrelenmesinde yararlanılır Tarla bitkilerinde 4000 m²’lik alana 2-5 ton meyve bahçelerinde 3-4 ton sebze bahçelerinde ise 1 m²’lik alana yaklaşık olarak 9- 10 kggübre kullanılır Sebzeliklere ve ağaç sıraları arasına senede bir kez gübre verilmektense bir kaç kez gübrelemek daha yararlıdır Tavşan gübresinin bileşimi yedirilen yemin kalitesine kullanılan yataklığın miktarına ve kapsadığı nem miktarına göre değişmektedir Pelet yemlerle veya selektörden geçirilmiş dane yemlerle beslenen tavşanların gübrelerinde yabani ot tohumu bulunmamaktadır Eğer gübre açık havada yığın halinde bırakılırsa değerinden çok kaybeder Bunu önlemek için aşağıda belirtilen şekilde saklanmalıdır: 10-30 cmkalınlığında kesilmiş ot yapraklar küçük ağaç budama artıkları gibi maddeler serilerek üzerine 10-30 cm yükseklikte tavşan gübresi yayılır Hastalıklı sebzeler katılmamalıdır Bunun üzerine az miktarda su serpilir Eğer gübrede bir kızışma görülürse bir dirgenle karıştırılır bir miktar daha su katılır Nitrojen kaybını önlemek ve kokuların kontrolü için en üste 8-10 cm toprak serpilir Gübrenin değerini artırmak için bu karışıma az miktarda fosfat veya alçıtaşı ilave edilmelidir Bazı yakın bölgelerde az miktarda tavşan gübresini tüketecek pazar varsa beton üzerinde kurutulduktan sonra kırmasıyla parçalanıp çuvallanarak satılabilir

DERİ

Tavşan derisinin ayakkabı terlik oyuncak eldiven şapka ve güderi yapımında kullanılmaktadır Ayrıca iyi yolunmuş tavşan derilerinden tutkal yapımında da yararlanılmaktadır Tavşan derisi değeri düşük olsa da kürk olarak kullanılabilir Ancak Ankara tavşanı postu kürkçülükte kullanılmamaktadır

Tavşan kanından yem ve ilaç sanayinde beyninden ve bazı dokularından ilaç hazırlanmasında yararlanılır Ayrıca tavşan kuyruğu ve arka bacağının nazara ve şansa iyi geldiği düşüncesiyle hediyelik eşya yapımında kullanılır Yünü alınmış deriler çanta çizme ayakkabı ve deri giysilerin astarı olarak kullanılmaktadır Ayrıca tavşan derisi yem sanayisi için de hammadde olabilmektedir