İşkence

İşkence


İŞKENCE a (fars işkene'den)

1 Bir kimseye çeşitli yöntemlerle uygulanan bedensel eziyet ya da çektirilen ruhsal acı: Bir kimseye bildiklerini işkenceyle söylet-meye çalışmak, işkence görmek (Bk ansikl böl)

2 Sıkıntı, endişe verici durum, şiddetli fiziksel ya da ruhsal acı: Bu bekleyiş gerçek bir işkence Bu diş ağrısı bir işkenceye dönüştü

3 işkence aleti, işkence yapmada kullanılan araç ya da aygıt

(Bir kimseye) işkence etmek, yapmak, ona maddi ve manevi acı çektirmek
işkence odası, işkence yapılan yer
işkenceye sokmak, bir kimseye maddi ve manevi acı ve sıkıntı vermek, zora sokmak



—Marangl, işlenecek parçaları tezgâha bağlamaya, geçme ve birleştirmede alıştırılacak parçaları sıkmaya, tutkallanan parçaları kuruyuncaya değin bir süre belirli basınç altında sabit tutmaya yarayan ağaçtan ya da çelikten yapılmış alet (Bk ansikl böl)

|| C işkence, C biçiminde dökme demir bir gövdeden oluşan ve sıkma işlemini kenardan uzak noktalarda yapma özelliği taşıyan, dolayısıyla daha çok tahta ve tablaları yüz yüze yapıştırmada kullanılan işkence

|| Çerçeve işkencesi, dört

köşede birer gönye başlığı taşıyan ve bu gönyeleri çelik çubuklar ve sıkma vidala-rıyla birbirine bağlayan işkence

|| Ray işkence, kalın masif tabla ya da doğramaları alıştırmada ve tutkallamada kullanılan,putrel gövdeli işkence

|| Vidalı ağaç işkence, sert ağaçtan iki pabucu ve iki sıkma vidası bulunan, ahşap, metal, plastik, kumaş vb gibi malzemeleri yapıştırmada kullanılan işkence

|| Vidalı demir işkence, tümüyle çelikten yapılan, çeşitli sıkma kalınlıklarına göre kolayca ayarlanabilen işkence

|| Vurma işkence, sıkma işlemi tokmakla vurularak yapılan İşkence

—Tar itirafta bulunmaları için sanık ve mahkûmlara yasalara uygun olarak yapılan eziyet

—Teknol C işkencesi, karşılıklı iki parçayı sıkmaya (vidalı bir düzenekle) ya da bir perçini ezmeye (hidrolik ya da sıkıştırılmış havalı bir krikoyla) yarayan C harfi biçiminde takım

—ansikl Yunanlılar bir kanıt bulmak ya da güvenliğin sağlanmasında yararlı olacak bir bilgi elde etmek için yapılan işkenceyi insan onuruna saldırı olarak kabul eder ve yalnızca kölelerle yabancılara uygularlardı Romalılar da aynı tutumu benimsediler; bununla birlikte, Roma yurttaşlarının sayısı artınca İşkence de yaygınlaştı, sanıklara olduğu kadar tanıklara ve suçlayanlara da uygulanmaya başladı

Erken Ortaçağda işkence sıkça uygulanmakla birlikte, Engizisyon yönteminin varlığını sürdürdüğü ispanya dışındaki Batı Avrupa hukuklarında ortadan kalktı Kilise, işkenceye karşıydı (papa Nicolaus I, 866da bulgar kralına: "işkence gören kişi, buna direnecek gücü bulamayıp da suçlu olmadığı halde suçu yüklenirse, onu yalancı itiraflara zorlayandan başka kim günaha girer?" demekten kaçınmamıştı); ama Kilise'nin kanıt kuramı, XIII yyda, Roma hukukunun canlanmasıyla itirafa büyük bir önem vermeye başladı; bu yüzden işkence, ceza uygulamasında yeniden başvurulan bir yöntem oldu 1252 tarihli papalık bildirisi, Engizisyon tarafından kovuşturulan mezhep sapkınlarına işkence yapılmasını meşrulaştırdı

XVII yy'da Cizvitler (Van Spee, Adam Tanner, Paul Laymann) Engizisyon'u tanımadıklarını ilan ettiler; protestan Grevius ve Bekker işkenceyi mahkûm etti; yargıçlar da işkenceyle mücadeleye giriştiler, Montaigne, Denemeler'inde bunun öncülüğünü yapmıştı Ama asıl XVIII yyda Beccaria, Montesquieu ve Voltaire'in bu kuruma indirdikleri darbeler işkencenin yasaklanmasına yol açtı (isveç'te 1734 ve 1772'de, Prusya'da 1740'ta, Toscana'da 1786'da ve Fransa'da 1789'da işkence usulüne son verildi)

Evrensel olarak mahkûm edilmesine karşın (1948 insan hakları evrensel bildirgesi' rıin V maddesi), işkence bugün hâlâ kimi ülkelerde uygulanmaktadır Uluslararası af örgütü gibi dernekler, işkenceyle mücadele etmektedirler 1984'te, Birleşmiş milletler insan hakları komisyonu, işkenceye ilişkin bir sözleşmeyi oybirliğiyle kabul etmiştir

Çoğu ülkelerde olduğu gibi, Türkiye'de işkence bir suçtur 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 17 maddesine göre kimseye işkence yapılamaz; kimse insan onuruyla bağdaşmayan bir cezaya ya da işleme tabi tutulamaz Türk ceza k'nun 243 maddesi, sanıklara suçlarını söyletmek için işkence yapanlara beş yıla kadar ağır hapis cezası verilmesini, ayrıca böyle bir suçu işleyenlerin memuriyetten geçici ya da sürekli olarak uzaklaştırılmalarını öngörür Türkiye, Birleşmiş milletler ve Avrupa konseyi'nin kabul ettiği, işkence yasağına ilişkin sözleşmeyi ocak 1988'de imza etmiştir (- işkence ile mücadele sözleşmesi)

—Marangl işkenceler doğramacıların, marangozların, ince marangozların ve tesviyecilerin en önemli aletlerinden biridir Genelde bir gövde, sabit bir başlık, devingen bir kol, sıkma pabucu, vida ve saptan oluşur, iki parçayı sıkmak için de-vingen kol kaydırılarak pabuç iş parçasına dayanacak biçimde sıkma uzunluğu ayarlanır; vida sıkıldıkça kol gövde üzerinde kaymadan parçanın pabuçlar arasında sıkışmasını sağlar Sanayide sıkma işlemleri için genellikle, hidrolik ya da pnömatik krikolarla donatılmış büyük boyutlu sıkma tezgâhları kullanılır