İşaretleme

İşaretleme


İŞARETLEME a

1 Özel bir bilgi vermek amacıyla belli sıra içinde çeşitli işaretlerin kullanımı

—2 Demiryoluna, karayoluna, suyoluna, havaalanına ya da bir yapıya işaretler yerleştirme

—Bilgi edinilen işaretler kümesi (Eşanl SİNYALİZASYON) [Bk ansikl böl]

—Bayınd Taşıt yolu ile bordür, ada, ayırıcı, otokorkuluk gibi karayolu öğeleri üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, simge, yazı, yansıtıcı vb ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik düzeneği

—Ask havc Hava borbardımanından önce aydınlatma fişekleri ya da işaretleme bombalarıyla hedefi çerçeve içine alma harekâtı (Bu yöntemi ikinci Dünya sava-şı'nda Royal Air Force kullandı)

-işaretleme bombası, bir hedefi belirlemek için kullanılan bomba, (ilk kez ikinci Dünya savaşı'nda kullanılan bu teknik bombardıman uçaklarının yoğun saldırısından önce gözcü uçaklar tarafından aydınlatma bombaları atılarak uygulanıyordu)

—Bitki patol Yıkıma yol açan virüs ya da mikoplazma hastalıklarıyla mücadelede ve sağlık açısından yapılan ayıklama çalışmalarında uygulanan ve bir bitki topluluğunun, bir bitkinin ya da bitki parçasının sağlık durumunu belirlemeye yarayan yöntem (Bk ansikl böl)

—Camc Cam işaretleme, ticarete sunulacak bölümlerin çevresi tebeşirle çizilip, atılacak kusurlu bölümler belirlenerek büyük boyutlu ayna kesim işinin hazırlanması

—Deric Bir damga yardımıyla, bir dikiş için gerekli olan deliklerin yerini belirleme işlemi

—inş Bir cam parçası üzerine, kesilecek yerleri belirtmek için çizgiler çizme

—Ormanc Bir kesimde, kesilecek ağaçların, göğüs hizasında (1,30 m) kabuğu
çentilerek ya da boya sürülerek belirlenmesi (Ağacı kurutmak ya da öldürmek istenirse çepeçevre derin bir çentik yapılır; bu işleme ağaç boğma denir)

—Tekst işaretleme biçimi, kareli bir kartonu İşaretlemede kullanılan yöntem
-Kenar işaretleme, ölçme-katlama işleminden geçirilen bir kumaş parçasının top başı kenarına marka ve uzunluk yazma

—Ferz Biçilecek bir kumaş ya da giysinin bir araya getirilecek parçaları üzerine iplik ya da tebeşirle işaret nokfaları koyma işlemi

—Zootekn Hayvanların işaretlenmesi, bir hayvana, onu tanımak için, çeşitli yollarla ve çeşitli biçimlerde işaret konması (Bk ansikl böl)

—ANSİKL Bitki patol Bağcılıkta, gözlem altına alınan çotuklarda viroz olup olmadığını ortaya çıkarmak amacıyla işaretleme yapılır Yöntem, belli bir virüs enfeksiyonuna karşı özgül bir tepki gösteren bir asma çeşidinin sürgününe, incelenecek asma çeşidinin tomurcuklarını aşılamaya dayanır

—Dy Trenlerin ağırlığı, metal tekerleklerin çelik raylar üzerindeki zayıf aderansı ve makinistlerin her zaman "görerek" seyretmedikleri göz önüne alınırsa, çok düşük hızlar dışında (gardaki manevralar) gerekil frenleme uzaklığının çok kez görüş uzaklığından büyük olmasına yol açar; dolayısıyla durma ya da hız sınırlama gereken noktaları makinistlere önceden bildirmek zorunludur Bu yüzden hat boyunca durmayı ya da düşük hızla seyri bildiren her işaretten önce, bu işareti makiniste duyuran başka bir işaretin (ön işaret) yerleştirilmesi gerekir

Trenlerin birbirini belli aralıklarla izlemelerini sağlayan çağdaş işaretlemede üç bildirili (semafor, uyarı, serbest hat) ışıklı otomatik blok (IOB) ya da yüksek hızla seyredilen trafiği yoğun hatlarda dört bildirili işaret (semafor, uyarı, yanıp sönen sarı ışık, serbest hat) kullanılır

Kabinlerdeki işaretleme sisteminde bildiriler makiniste hat boyunca yerleştirilmiş işaretlerle değil, kodlanmış akım biçiminde raylarla iletilir; trenin önünde yer alan algılayıcılar bu bildirileri doğrudan gösterge tablosuna aktarır Bu sistem yüksek hız (200 km/sa'in üstünde) yapan trenlerde kullanılır

—Havc Tüm havaalanlarında radyoileti-şim araçları olmayan havataşıtları için gereken işaretli bir alan vardır Bu işaretler iniş doğrultusunu ve pistin solunda ya da sağında, zorunlu yaklaşma yörüngesinin yönünü gösterir Her pist girişinde pist yönünü gösteren dereceli manyetik işaretleme bulunur Birbirine koşut iki pist ise L (left, sol) ya da R (right, sağ) harfleriyle gösterilir Pistler gece trafiği için eylemsiz ya da ışıklı biykınlarla donatılır

—Zootekn Hayvanları tanımak, birbirlerinden kolayca ayırt edebilmek, kayıtları doğru tutabilmek ve yetiştirme işlerini emniyetle yürütebilmek için çeşitli şekillerde işaretleme yapılır Bazı işaretler grupları, bazılany-sa bireyleri birbirinden ayırt etmeye yarar Memleketimizde, özellikle töy hayvanlarında grupları ayırmak için işaretleme yapılır Ortak meralarda yayılan hayvanlar bir kişinin değil, köyde oturan bütün ailelerin mallarıdır Her köylü köy sürüsüne kattığı hayvanlarını komşularınınkilerden ayırt edebilmek çin bir işaret kullanır; bu işaret çoğunlukla kulaklar bıçakla kesilerek, özel bir aletle çentilerek ya da delinerek yapılır Köylüler buna nişan ya da en der
Başlıca iki işaretleme sistemi vardır: birinci sistem durma işaretinden (kare ya da semafor) ve bunu uzaktan bildiren bir uyarı işaretinden oluşur; ikinci sistemde ise iki işaretli bir çift yerleştirilir; bu çiftte bir ön işaret (yavaşlama 30, yavaşlama 60 ya da sınır hız gösterge tablosu [SHGT]) ve ihbar işareti (anımsatma 30, anımsatma 60 ya da anımsatma SHGT) yer alır

işletmeciliği ileri olan yerlerde özellikle et sığırı üretiminde işaretleme, kızgın demirle sığırların vücudunda, boynuzsu kısımlara ya da deriye sıcak damga (dağlama) uygulanarak yapılır Sığırlarda ve atlarda kez-zaplı damga da kullanılabilir Kezzaba batırılmış demir damga deriye bastırılır ve orada biten kıllar renksiz olur, böylece bir işaret oluşur Koyunlarda yün üstüne, yün kalitesini bozmayacak nitelikte boyalı bir maddeyle işaretleme yapılır Hayvanlarda kişilere özgü işaretleme, özellikle damızlık işletmelerde numaralama biçiminde uygulanır Numaralamada, yine dağlamadan yararlanılabilir Vücudun rahatlıkla görülebilecek ve zararı az olacak herhangi bir yerini (but, sağrı, göğüste kaburgalar üstü, boyun), deriye kızgın demir numara basılarak işaretleme sığırcılıkta ve atçılıkta geniş uygulama alanı bulmuştur 10-15 m uzaklıktan belli olabilen bu dağlama işi ıstırap vericidir, deriyi zedeleme ve kalitesini düşürme sakıncaları vardır Bir zamanlar atlarda tırnaklara, sığırlarda boynuzlara, bunların acı duyurmayacak uç taraflarına, kızgın numaratörtü demirle numara vurulması işlemi çok yaygındı Numaralama işinde diğer bir yol da genellikle, üzerinde kolayca okunabilen işaret ve numara bulunan metal ya da plastik plaka ya da düğmekopçaların kulaklara özel kıskaçla takılmasıdır Ancak bunların oraya buraya, çalıya, çırpıya takılınca kulağı yırtarak ya da başka bir nedenle düşmesi olasılığı vardır Ayrıca boyuna kolye olarak ya da boynuzlar arasına sağlam ince bir zincirle takılan numaralı plakalar da kullanılır
En iyi ve en güvenli (yani düşmez, çıkmaz, silinmez) işaretleme, sığır ve koyunda kulaklara, atlarda (son yıllarda) üst dudağın iç tarafına uygulanan dövmedir (tetovir)