Abgar Efsanesi

Abgar Efsânesi’ne göre V Abgar Ukkama ilk Hıristiyan kraldır Hz İsa’nın tebliğinden hemen sonra Hıristiyanlığı kabul etmiş ve kendi halkına da benimsetmiştir Bu konu ile ilgili efsane şöyledir:

“Edessa kralı V Abgar Ukkama, o sıralar cüzzam hastalığına yakalanmış ve bundan dolayı oldukça ızdırap çekiyordu Kral, Hz İsa’nın hastaları iyileştirdiğini duymuştu Ancak çok hasta olduğundan dolayı bizzat Kudüs’e gidemiyordu Hannan adındaki bir elçisini, ona inandığını ve yeni dinini öğrenmek istediğini belirten bir mektupla onu davet edip yanına gelmesi için Hz İsa’ya gönderdi Bu elçi aynı zamanda becerikli bir ressam idi Hannan, Hz İsa’ya getirdiği mektubu sunduktan sonra yüzünün resmini yapmayı dener, ancak başarılı olamaz Bunu sezen Hz İsa, yüzünü yıkar ve kendisine uzatılan bir mendille yüzünü silip Hannan’a verir Hz İsa’nın yüzünün aynısı mendile çıkmıştır Hannan bir mektupla birlikte mendili de alarak Edessa’ya döner
Hz İsa, Edessa kralı V Abgar Ukkama’ya gönderdiği mektupta şöyle demiştir:
“Ne mutlu sana Abgar ve Edessa adındaki kentine! Ne mutlu, beni görmeden bana inanmış olan sana! Çünkü sana devamlı sağlık bahşedilecektir Senin yanına gelmem hususunda bana yazdıklarına gelince, bilesin ki, görevlendirilmiş olduğum herşeyi burada tamamlamak ve bu işi bitirdikten sonra beni göndermiş olana, Baba’ya dönmem gereklidir Sana ızdıraplarını (hastalıklarını) iyileştirmek, sana ve seninle beraber olanlara ebedi yaşam ve barış bahşetmek, ayrıca senin kentine dünyanın sonuna kadar düşmanlar tarafından boyun eğdirilmemeyi sağlamak üzere havarilerimden birisini, Thomas da denilen Adday’ı göndereceğim Amin Efendimiz İsa’nın mektubu”
Edessa kralı V Abgar, Hz İsa’nın yüzü görünen kutsal mendili (Hagion Mandylion) yüzüne sürerek sağlığına kavuşmuş ve daha sonra bu mendili bir tahtaya gerdirerek, kentin giriş kapısında bir niş içine koydurmuştur Bu kutsal mendil, yüzyıllarca Hıristiyan sanatında, Ortaçağ’ın Bizans-İslâm ilişkilerinde önemli ve büyük bir rol oynamıştır Ayrıca bu mektubun nüshaları çoğaltılarak muska şeklinde Urfa’ya gelen ziyaretçilere verilmiştir Kutsal sayılan mendil, uzun süre saklanır İslam dini yöreye egemen olunca, kutsal mendil müslümanların eline geçer Bizanslılarla yapılan bir savaşta, Müslümanların bir kısmı esir düşer Bizanslılar, esirlerin geri verilmesi için kutsal mendilin kendilerine teslim edilmesini şart koşarlar Sonunda kutsal mendil verilir ve esirler de geri alınır

Mendilin düşürüldüğü kuyu, Hıristiyanlarca kutsal sayılır Mendilin düşürüldüğü günün her yıldönümünde, geceden oraya gidilir, adaklar adanır, törenler yapılır Kuyu başına yalın ayak gitme gereğine inanılır Bu yıldönümü, inanışa göre Paskalya Yortusu’nun 20 günüdür

Efsaneye göre, günümüzde İbrahim Peygamber’i ateşe fırlatan mancınıklar olarak bilinen sütunlar, aslında bu kuyu ve mendilin anısına dikilmiş anıtlardır Birinin altına bitmeyen altın, diğerinin altına ise bitmeyen su hazinesi yerleştirilmiştir Biri yıkılırsa Urfa suya, diğeri yıkılırsa altına boğulacaktır

Abgar Efsanesi,Hıristiyanlığın ilk zamanlarında İsa"nın Osroene kralı VAbgar Ukkama ile mektuplaştığına ilişkin yaygın efsane,Osroene"nin başkenti,Suriye Platosunun kuzeyinde bir Mezopotamya kenti olan Edassa"ydı(Urfa)Efsaneye göre,İsa"nın mucizelerini duymuş olan cüzamlı kral,yazdığı mektupta onun dinini kabul ettiğini bildirmiş ve kendisini tedavi etmesini istemiştibuna karşılık olarak da,İsa"ya zülumden kurtulmak üzere Osroene"ye iltica etmesini öneriyorduİsa,bu mektuba verdiği yanıtta,kralı imanından ötürü övmüş,yaşamını adadığı görevin,kendisini Edessa gitmekten alıkoymasından duyduğu üzüntüyü belirtmiş ve Göğe Yükselişi"nden sonra bir havarisinin Edessa"ya gidip kralı tedavi edeceği vaadinde bulunmuştu

Bu efsanenin daha gelişmiş bir biçimine Edessa"daki ilkel Hıristiyanlık üzerine bir Süryani belgesi olan Addai Doktrini"nde rastlanmaktadır4yüzyıl başlarında düzenlendiği sanılan mektupların düzmece olduğu,,5yüzyıldan sonra kabul edilmiştirAncak,mektupların Süryaniceden Yunancaya,Ermeniceye,Latinceye ve Arapçaya çevrilmiş olması efsanenin ne denli yaygın olduğunun bir göstergesidir

Kaynak ;AnaBritannica cilt 23 frmsinsinet için derlenmiştir