Ada Yayı ,adalar Zinciri.

ADA YAYI

Ada yayı,yoğun yanardağ etkinliklerine,depremlere ve dağoluşum süreçlerine sahne olan uzun ve yay gibi bükülmüş okyanus adaları zinciriBu tür jeolojik oluşumların başlıca örnekleri arasında Aleut-Alaska yayı ile Kuril -Kamçatka yayı sayılabilir

Ada yayı,çoğu kez,birbirine koşut olarak birer yay çizen iki ada dizisinden oluşurBu ikili yayın içte kalan dizisi etkin yanardağlardan,dıştaki dizisi ise yanardağ etkinliği göstermeyen adalardan oluşurTek bir ada dizisinden oluşan yaylarda,adaların çoğu etkin yanardağlardır

Tipik bir ada yayının içbükey yanında ya bir kara kütlesi ya da bir bölümü kapanmış çok sığ bir deniz bulunurYayın dışbükey yanında hemen her zaman uzun ve dar bir okyanus çukuru vardırMariana ve Tonga çukurlarında olduğu gibi,okyanusların en derin noktaları bu çöküntü alanlarına rastlar

Ada yayının bulunduğu bölgelerde sık sık,çok şiddetli depremler olurBu depremler,yeryüzünün başka bölgelerinde kaybedilen yüzeysel depremlerden farklı olarak ,çok derin merkezli sismik olaylardırve deprem merkezi yayın tabanından 600 km kadar derinde olabilirGenellikle yayın dışbükey yanına doğru depremlerin merkezi de giderek derinleşir

Ada yayının hemen hemen bütün örnekleri,Büyük Okyanus Havzasının batı bölümünde yer alırYalnızca Doğu ve Batı Hint Okyanusundaki ada yayları ile Atlas Okyanusunun güneyindeki Scotia yayı bu bölgenin dışındadırBenimsenmiş bir kurama göre,ada yayı,iki litosfer (taşküre) levhasının birbirine yaklaştığı yerlerde oluşurÇarpışan bu iki levhadan daha ağır olan okyanus kabuğu aşağı doğru bükülürve daha hafif olan karasal kabuğun altındaki yarı ergimiş alt mantonun içine girerBir ada yayı,üstte kalan levhadan yükselen bazalt ve andezitlerden oluşurBazaltların yarı ve ergimiş mantodan andezitlerin ise altta kalan levhanın kısmen ergimesinden ve levhanın yüzeyinde toplanan çökellerden kaynaklandığı sanılmaktadır

Kaynak;AnaBritannica cilt 1 den frmsinsinetiçin düzenlenmiştir