Robert Owen (İngiliz Sosyalist)

Robert Owen (İngiliz Sosyalist)


OWEN (Robert), ingiliz insansever ve sosyalist (Newtown, Powys yönetim bölümü, 1771 - ay y 1858) Manchester'de bir iplik fabrikasının üretim müdürlüğünü yaptı, sonra kendi hesabına çalışmaya başladı Glasgowlu bir iplik fabrikatörünün kızıyla evlendikten sonra, 1799'da New Lanark'ta (iskoçya) büyük bir işletme satın aldı ve 1824'e kadar yönetti Bu arada büyük bir servet yaparak bunun önemli bir bölümünü işçilerinin durumunu düzeltmekte kullandı A New View of Society, or Essays on the Principle of the Formation of Human Character (Toplumun yeni bir görünümü ya da insan kişiliğinin oluşum ilkesi üzerine denemeler) [1813-14] ve Report to the County of Lanark (Lanark eyaletine şikâyet mektubu) [1815-1821] adlı yapıtlarında düşüncelerini açıkladı İlerleme ve mutluluğa inanıyordu Kimilerinin (patronlar) zenginliğine ve kimilerinin de (işçiler) yoksulluğuna yol açan kapitalist rejimi eleştiriyor, bir iş yasası hazırlaması gereken devletin (1819'da onun etkisiyle çocukların çalışmasını sınırlandıran bir yasa kabul edildi) ve insansever patronların çabasıyla, işletme yaşamını değişikliğe uğratmak istiyordu Sonra yavaş yavaş karşılıklı işbirliği ve mal ortaklığına dayanan bir sistem geliştirmeye başladı

Bunun üzerine, "ortaklaşa çalışma köyleri" kurmayı tasarladı 400-600 hektar arasındaki mülkler üzerinde kurulan ve sayıları 500 - 2 000 arasında değişen ' 'erkek, kadın ve çocukların bilimsel birlikleri" olan bu köylerde işbölümü kaldırılacak, ücret olmayacak, kârlar tüm köy nüfusu arasında bölüşülecek, eğitim temel bir yer tutacaktı 1824'te ABD'ye gitti ve servetinin büyük bir bölümünü harcayarak komünist New Harmony (indiana) kolonisini kurdu Ancak 1825'te kolonlar arasında anlaşmazlık ve çekişmeler baş gösterdi, bu durum da 1826'da bölünmelere yol açtı Birkaç yıl daha süren deneyi 16'sı ABD'de ve 7'si Büyük Britanya'da olmak üzere, başka deneyler de izledi 1829'da New Harmony'nin başarısızlığa uğraması üzerine Owen, Büyük Britanya'ya geri döndü

Hiçbir zaman yılgınlığa kapılmadan, etkin bir biçimde sendika ve kooperatif hareketine katıldı 1832'de bir emek değişim borsası (National Equitable Labour Exchange) [Ulusal nitelikte dürüst bir iş ve işçi bulma kurumu] kurdu Üreticiler bu borsada, piyasa iktisadını ortadan kaldırmak amacıyla, kendi yapılmış ürünlerini mübadele ediyorlardı Sistem daha 1833' te başarısızlığa uğradı Ancak ingiliz işçi hareketi bu sırada tam bir gelişme içindeydi ve grevler birbirini izliyordu Owen, sendikaların eylemleri arasında bir eşgüdüm kurulmasını önerdi 1834'te Grand National Consolidated Trades Union kuruldu ve kısa bir sürede 500 000 işçiyi bir araya getirdi Bu hareketin amacı, zora başvurmadan, yalnızca grev yoluyla, derin toplumsal dönüşümler sağlamaktı Ancak birkaç ay içinde hareket, hükümet ve patronlar tarafından bastırıldı

Toplumun ancak inandırma ve eğitimle değişebileceğine inanan Owen, bunun üzerine "mantıklı kafalar"a seslendi, Hampshire'deki Queenwood'da, yeni bir ortaklaşa çalışma köyü kurdu Book of the New Moral World (Yeni ahlak dünyasının kitabı) da [1836-1844] adlı yapıtını da o sırada yayımladı Ölümünden bir yıl önce, Life of Robert Owen Written by himself 'ı (Kendi kalemiyle Robert Owen'in yaşamı) [1857] yayımlattı Daha yaşadığı günlerde düşünceleri (owencilik ya da sosyalizm), işçiler arasında ve bazı burjuva katmanlarda derin bir etki yarattı Owen, ingiliz sendikacılığına ve çartizmin "ruhsal güç" eğilimine büyük bir atılım kazandırdı