Köy (kethüdası,Türkiye'de Köyler,Anadolu'da Köyler)

Köy (kethüdası,Türkiye'de köyler,Anadolu'da köyler)



KÖY a (fars küy, mahalle'den)

1 ida huk Cami, okul, otlak, yaylak, baltalık gibi ortak mallan bulunan ve toplu ya da dağınık evlerde oturan insanların bağ, bahçe ve tarialarıyla birlikte meydana getirdikleri, nüfusu iki binden az yerleşim birimi (Bk ansikl böl)

—2 Köy halkı: Düğüne bütün köy gelmişti
—3 Köy düğünü, o yörenin geleneksel özelliklerine göre yapılan düğün

|| Köy odası - KÛYODASl

|| Köy yeri, köy: Köy yerinde herkes birbirini tanır

—Ed Köy edebiyatı, köy çevresini konu edinen, köy yaşayışını anlatan edebiyat (Bk ansikl böl)
|| Köy romanı, kırsal kesimde yaşanan gerçekleri konu edinen roman (Bk ansikl böl)

—Eğit Köy demirciliği ve marangozluğu gezici kursları, özellikle kent ve kasabaların uzağında bulunan köylerde yaşayanların, kendi araç ve gereçlerinin bakım ve onarımını gerçekleştirebilecek bilgi ve becerilerle donatılmasını amaçlayan gezici kurslar (ilkokulu tamamlamış köy çocukları ile 45 yaşını geçmemiş yetişkinlere açık olan bu kurslar çeşitli illerde etkinliklerini sürdürmektedir)

—Ekmekç Köy ekmeği -
—Kur tar Köy kethüdası, Osmanlı döneminde köylü ile devlet kurumları arasında aracı olan kimse (Köylerde vergi toplar, kaza meclisinde köyün, köylünün haklarını savunur ve düşüncelerini aktarırlardı Bu görevlilere daha sonra "muhtar" adı verildi)

—Psik ve Ruhbil Köy testi, yansıtmalı test (Bk ansikl böl)

—ida huk Köy, kamu idarelerinin en küçüğü ve yerel yönetim birimlerinin en es-kisidir Köy yönetimi, 18 mart 1924 tarih ve 442 sayılı yasaya dayanır Kırsal alandaki, nüfusu 150 ile 2 000 arasında olan yerleşim bölgelerine köy denir Bir kamu tüzel kişisi olan köyün yasaca belirlenmiş görev ve yetkileri vardu Köy idaresinin görevleri, yasada zorunlu ve İsteğe bağlı olarak ikiye ayrılmıştır Köyün zorunlu görevleri: köylülerin sağlık ve güvenliğine ilişkin görevlerle köyün okul, cami, yol ve ağaçlandırma gibi bayındırlık işleridir Köyün isteğe bağlı görevleri ise: köylülerin toplumsal ve iktisadi gelişmesini sağlayacak etkinliklerdir Köy tüzel kişiliğinin üç organı vardır: köy derneği, köy ihtiyar meclisi ve muhtar

Köy derneği, seçim hakkına sahip olan ve o bölgenin seçmen kütüğüne kayıtlı olan köylülerden oluşur Köy derneği, seçim dönemlerinde ihtiyar meclisi ile muhtarı seçer Köy derneğinin seçim dışındaki görevleri şunlardır: muhtarın ödeneğini saptamak; köyün isteğe bağlı işlerini zorunlu olanlar arasına sokmak; merkez idaresi tarafından atanmış bir köy imamı yoksa onu seçmek ve ödeneğini belirlemek Köy ihtiyar meclisi, köy derneği tarafından seçilen üyelerle öğretmen ve imamdan oluşan bir karar organıdır, ihtiyar meclisi muhtarın çağrısıyla haftada en az bir kez toplanır ve köyün işlerini görüşerek karara bağlar Muhtar, hem köy yerel yönetiminin hem de devletin merkez yönetiminin organı ve temsilcisidir Muhtarın köye ve devlete ilişkin olmak üzere iki tür görevi vardır

( -->> MUHTAR) Köyün güvenlik işlerini köy korucuları sağlar Köy korucusu, muhtarın emrinde olan silahlı bir kolluk kuvvetidir Köy tüzel kişiliğinin taşınır ve taşınmaz mallan vardır Yasaya göre köyün malları ikiye ayrılır: orta malları ve öteki mallar Köyün orta malları halkın yararlanmasına ayrılmış,kamu mallarıdır Öteki mallar ise, özel mâllardan sayılır Köy idaresinin gelirleri şunlardan oluşur: özel mallarının kira ve satış bedelleri, salma parası, para cezaları vb

Türkiye'de köyler, yönetsel bölünmenin en alt basamağını oluşturur Köy kanunu' na göre, nüfusu 2 000'den az olan yerleşmeler köy kapsamına girer, il ve ilçe merkezleri nüfusları bu rakamın altında da olsa köy sayılmaz; buna karşın yönetsel bakımdan il ya da ilçe sayılmayan yerleşme birimleri, nüfusları 2 000'i geçse de köy sayılır Türkiye'de kırsal yerleşmeler çok sayıda parçalanmış ve nüfusça küçük birimlerden oluşur Köylerin coğrafi dağılımına bakılırsa nüfusça küçük yerleşimlerin, ülkenin D, G-D bölgelerinde, iç Anadolu'nun dağlık ve ormanlık K kesimlerinde ve Karadeniz bölgesinin özellikle D ve orta kesimlerinde yoğunlaştığı görülür Nüfusça büyük yerleşimlere ise, daha çok başta Ege ve Marmara bölgeleri olmak üzere iç Anadolu, Çukurova, Çarşamba ve Bafra ovaları gibi tarımsal üretimin yoğun olduğu yörelerde rastlanmaktadır Yönetsel ölçüte göre köy tanımı, sosyal gerçekliği kavramada yetersiz kalmaktadır 1980'de nüfusu 5 000'i aşan ve köylü nüfusun % 13'ünü barındıran 191 yerleşim, köy sayılmaktadır Bunların önemli bölümü istanbul, İzmir gibi büyük kentler çevresinde oluşmuş yerleşmelerdi

Bugün istanbul'un kentsel bütünü içinde kalmış Ümraniye, Küçükçekımece, Güngören, Alibeyköy, Bayrampaşa, Kâğıthane, Sefaköy; izmir çevresindeki Balçova, Gül-tepe, Gaziemir, Yeşilyurt, Narlıdere, Bü-yükçiğli; istanbul-izmit yolu üzerindeki Yarımca gibi nüfusları çoğu İlçe merkezinden daha fazla olan yerler, köy statüsündedir Gerçekte bu yerleşimler, çevrelerinde bulundukları büyük kentlere göç eden nüfusun barındığı gecekondu mahalleleridir Çoğu, 15-20 yıl öncesinde birer küçük yerleşmeyken hızlı kentleşme sonucu büyümüş ve birer "uydu kent"e dönüşmüştür

Türkiye'de köyler, ekonomisi tarıma dayanan, geniş aile ve bireysel ilişkilerin yaygın olduğu ve işbölümünün gelişmediği yerleşme birimleridir Türkiye'deki köylerin bir bölümünde bugün de geleneksel yöntemlerle tahıl tarımı yapılmakta, kendi kendine yeterli bir yaşam sürdürülmektedir Bu nedenle çoğunluğu türdeş yapıdadır Bununla birlikte tarımsal üretimin ve ekonomik koşulların yetersiz olduğu yörelerden kente ve yakın zamana değin yoğun bir biçimde süren başka ülkelere göç olgusu, ülkenin toplumsal yapısını etkileyecek boyutlardadır

Anadolu'da köyler, yerleşme düzeni bakımından temelde iki gruba ayrılır: toplu ve dağınık köyler Toplu köyler daha çok Ege, Marmara ve iç Anadolu bölgelerinde, dağınık olanlar ise Karadeniz, Akdeniz ve D Anadolu'nun bazı yörelerinde yoğunlaşmıştır Toplu köy yerleşimi genelde bir merkez çevresinde, çember biçiminde kümelenmiş evlerden oluşur Merkezde cami, köy ağılı, kahve vb tüm köyün ortaklaşa kullandığı birimler yer alır Evler dar bir alanda ve sıkışık düzende yerleşmiştir Bu sıkışık konut gruplarını dar ve dolambaçlı yollar birbirinden ayırır Köyün çevresinde ise tarla, çayır ve meralar bulunur Dağınık köy yerleşiminde ise konutlar birbirine uzaktır Evler tüm köy alanına dağılmıştır ve genellikle küçük tarım alanlarının ortasındadır

Köy tiplerinin en önemli belirleyicisi topograflk yapı ve temel ekonomik üretimdir Tarıma elverişli, düzlük alanlardaki köylerin çoğunluğu toplu yerleşmedir, iç Anadolu'nun yaygın biçimde tahıl tarımı yapılan bölgelerinde dağınık köy yerleşmelerine hemen hemen hiç rastlanmaz Dağınık yerleşmeler ise daha çok engebeli, dağlık, tarım alanları küçük ve parçalanmış, yaygın olarak bahçecilik yapılan yörelerde yoğunlaşmıştır Örneğin D Karadeniz'de toplu köy tipine rastlanmaz

Orman varlığı oldukça sınırlı olan Türkiye'de köylerin önemli bir bölümü ormanla ilişkilidir ve orman köyü sayısının giderek arttığı görülmektedir Bu artışın temel nedeni, 1950'lerde kırsal alanda başlayan topraksızlaşma ve makineleşmedir Bunun yanında nüfus artışı da bu süreci hızlandırmıştır Bu durum bir yandan orman varlığının azalmasına, öte yandan buralara yerleşen nüfus açısından kimi temel sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır Nitekim orman köylerinin dik ve engebeli, sert iklim koşullarının egemen olduğu yörelerde kurulması ve çoğunlukla dağınık ve seyrek bir doku göstermesi, köye yönelik sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin buralara ulaşmasını güçleştirmektedir Öte yandan yapılan araştırmalar, orman köylerinde hayvancılığın başta gelen ekonomik uğraş olduğunu, ormancılığın ikinci planda geldiğini ortaya koymuştur; bu da ormancılık ekonomisinin gelişmesini engellemektedir Bu köyleri kalkındırmaya ve ekonomisini geliştirmeye yönelik çabalar bugüne değin yetersiz kalmıştır

1980'den sonra köylere altyapı hizmetlerinin götürülmesine, tarımsal üretimin yetersiz olduğu yörelerde iş olanaklarının yaratılmasına, eğitim ve yerleşmeye yönelik temel gereksinimlerin karşılanmasına hız verilmiştir Kimi zaman vatandaşların gönüllü katkısından da yararlanılarak sürdürülen bu çalışmalar, köylerin toplumsal yapısında kimi değişikler yaratacak bir nitelik taşımaktadır

1985 nüfus sayımına göre, Türkiye'de bulunan 35 151 köyde 23 798 701 kişi yaşamaktadır Köy nüfusunun genel nüfus İçindeki payı, 1927-1950 yılları arasında % 75,8'den ancak % 75'e düşmüştür 1948'de Marshall programının uygulanmaya konulmasına koşut olarak başlayan tarımda makineleşme ile, Türkiye'de kırsal alandan kentlere doğru büyük ölçüde göç başlamış, köy nüfusunun genel nüfus içindeki payı, zamanla gerileyerek 1960'ta % 68,1'e, 1970'te % 61,5'e, 1980'de % 56,1'e, 1985'te % 47'ye inmiştir

Toplam köy nüfusunun bölgelere göre dağılımında % 24,3 payla iç Anadolu bölgesi başta gelmekte, onu Karadeniz kıyıları (°/o 19,1), Doğu Anadolu (°/o 16,5), Marmara ve Ege kıyıları (% 14,9), Akdeniz kıyısı (% 8,9), Batı Anadolu (% 8,3), Güneydoğu Anadolu (% 4,7) ve Trakya (% 3,3) bölgeleri izlemektedir Bölgelerin toplam nüfusu içinde köy nüfuslarının payı ise: Karadeniz kıyı bölgesinde % 68,2, Doğu Anadolu'da % 62,5, Batı Anadolu'da % 55,9 iken Akdeniz kıyısı, iç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde % 45 ile % 47 arasında değişmekte, Marmara ve Ege kıyılarında % 36'ya, Trakya bölgesinde % 15'e düşmektedir (1985)