Leopar (Panthera Pardus) Anadolu Parsı

Dağılım ve yaşam alanı :




Leoparların orijinal dağılımları çok geniş alanlardırAncak günümüzde yaşam alanları çok daralmış kimi yerde de yok olmuştur
Sina yarımadası, Arabistan, Filistin, Türkiye, Transkafkasya, Kafkaslardan güney Türkmenistana kadar, güneydoğu Özbekistan, güneybatı Tacikistan, İran’dan Belucistan’a Sind ve Keşmir, Nepal, Assam, Sri Lanka, güneybatı Burma(Myanmar) Malezya yarımadası, Java ve Taylant, Hindiçini, Çin,Tibet, Mançurya’dan Kore’ye, doğu Sibirya’nın 50° kuzey enlemine kadar olan alanlarda bulunmaktaydı
Ancak bazı bölgelerde ya nesli tükenmiş yada tükenmek üzeredir Sumatra ve Borneo adasında ise bulunmazlarAfrika’da da durum pek farklı sayılmazİnsan nüfusunun yoğunlaşması bir çok türde olduğu gibi leopar popülasyonunda da dramatik etkiler yapmıştırZanzibar leoparının (Tanzanya adası) nesli tükenmiştir Serengeti’de de aslan popülasyonu da leoparlar üzerinde olumsuz etki yapmaktadır
Leoparlar bulundukları bölgeye çok iyi uyum sağlarlarBu nedenle her çeşit ormanda, çalılık alanlarda çayırlık alanda, bozkırda, kayalık ve yarı çöl ortamda yaşayabilirler

Bataklık tropikal ormanlarda, engebeli kayalık dağlarda Kenya’nın karla kaplı dağlarında, hatta Klimanjaro’nun 5638 metre yüksekliklerinde görülmüştürHimalaya’larda ise 3000 metreden yukarda ise pek sık bulunmaz

Fiziksel özellikleri :


Leoparlar aslan, kaplan ve jaguar gibi büyük kedilerin içinde en küçük cüsseli olanıdır Erkek leoparın boyu yaşadığı bölgeye değişmekle birlikte ortalama 90 santim olan kuyruk dahil 2,40 metreye kadar olabilirAğırlığı 48 kiloya erişebilirDişiler erkeklerden %20-%40 kadar daha büyük olabilirDiğer büyük kedilere göre uzun gövdesine göre daha kısa bacaklara sahiptir


Büyük kedilerin içinde en iyi ağaca tırmanabilen türdürGeniş pençelerinde sivri ve keskin tırnakları, kısa ve toparlak kulakları, göz alıcı parlaklıkta kısa tüylü postu vardırPost rengi ve tüy uzunluğu yaşam alanına göre değişmekle beraber, parlak sarımsı kahverengiden koyu sarımsı pas rengine kadar farklılık gösterebilirÜstünde siyah benekler bulunurBir çok kişi leoparla jaguarı karıştırırlarJaguardan farlı olarak beneklerinin içlerinde siyahlık bulunmazÇene ve kafa yapılarıda jaguara göre daha küçüktürBoğazlarının altında siyah noktalardan oluşan kolye benzeri çizgi vardırAlt kısımları beyazdırGövdesisin üçte ikisi kadarda kuyrukları vardırPostlarının üstündeki siyah benekleri, yapraklar arasında daha kolay kamufle olarak sezdirmeden avına yak laşmasını sağlarPostunun üstündeki benekler, insanların parmak izi gibi her bireyde farklılık gösterir


Leoparlarda melanistik siyah renkli olanlara da rastlanırSiyah renkli olanlarına panter dendiğide olurBilim adamlarıda önceleri farklı bir tür olarak zannedilmelerine rağmen sonradan farklı bir tür olmadığı anlaşılmıştırSiyah renkli olan bireylerin postlarına bakıldığında belirsiz de olsa benekler görülebilirKardeş yavrulardan biri normal renkte olurken diğeri siyah olabilirSiyah bireylere Afrika’da rastlanmazken Hindistan ve uzak doğunun orman alanlarında yaşayan popülasyonlarda rastlanabilir


Çekingen ve ihtiyatlıdırDuyuları çok kuvvetlidirGizlenmekteki mahareti yüzünden leoparı bulmak aslan veya çitayı bulmaktan daha zordurLeopar, bulundukları yere çok iyi uyum sağlarlarBu nedenle Afrikanın sıcak bozkırlarından Hindistan ve Malezya yarım adasının yağmur ormanları ve Çinin karla kaplı soğuk dağlıklarına kadar olan ormanlarda, çalılıklarda, fundalıklarda, yarı çöl ortamda yada kayalık dağ yamaçlarında yaşayabilirlerGündüz tehlike sezdiğinde gece avlanmayı tercih ederGündüz öğle sıcağında sık otların veya bir ağacın dalında uyumayı tercih ederlerBu nedenle sabahın erken veya akşam saatlerinde aktif olurlarİnsanlara görünmemeyi tercih ederAğaca çıkmada çok ustadırlarCüssesine göre çok güçlü olduğu için yakaldığı geyik, domuz gibi avları bile ağaca çıkarabilirSesi güçlü bir homurtuya, gıcırtılı bir kükremeye benzer


Kaplan postu Jaguar postu


Kaplan ve jaguarların ayırt adici özelliklerinden biri postlarıdırKaplan postu üzerindeki lekelerin ortasında leke bulunmazken Jaguarların beneklerinin ortasında siyah lekeler bulunurAyrıca jaguarların kafa yapıları daha iri yapılıdır


Avlanma ve yiyecekleri :


Leoparlar fırsatçı avcılardırAvını gördüğünde her pençesini itinayla atar ve yere sinerek ilerlerAvı şüphelendinde tekrar hareketsiz kalırUygun anı bulduğunda süratle sıçrayarak avının boğazından yakalar ve boğarBazan ağaçta bekleyerek avının üzerine atladığıda olur
Çok güçlü ayak kasları vardırBüyük kedilerin içinde ağaca en iyi tırmanan leoparlardırAvını yakaladığında aslan ve benekli sırtlan gibi diğer yırtıcılardan korumak için ağaca çıkartarak ağaçta yerAfrika’da yaşayan leoparlarda gözlemlenen olay şöyle gelişmiştir;Leopar, yakaladığı avını yiyen çitayı korkutarak avını ondan çalar ancak tam o sırada bir aslan, leşi almak için leoparı kovalamaya başlarLeoparda leşi kaptığı gibi derhal ağaca çıkartırAslanda peşinden ağaca çıkarFakat leopar hafifliğinin de avantajını kullanarak leşi ağacın daha uç kısmına taşırAslan ise çaresiz leşi leopara bırakarak ağaçtan iner
Zengin av menülerinin arasına gübre böceğinden tutunda yaşam bölgesinde bulabileceği yaban domuzları, yaban keçileri, ceylanlar, antiloplar, geyikler, yaban koyunları, kemirgenler, çakallar, sürüngenler, ikiyaşamlılar, kuşlar, hatta balıklar bile girer


Bazı leoparların tek bir avdan hoşlandığı farkedilmiştirBunlardan biri ceylanla besleniyor, bir diğeri domuz avlamak için her gece 3 kilometre öteye gidiyor ve yattığı yerin yakınındaki av hayvanlarına dokunmuyorduBazı Uzakdoğu leoparları ise özellikle balıktan hoşlandığı biliniyorBalıklar su yüzüne çıkıncaya kadar bekliyor, sonrada onları yakalıyorduBaşka bir leoparın ise kurbağa yakaladığı söylenmiştir Bazı leoparların çiftlik yakınlarında yaşamalarına rağmen çiftlik hayvanlarına saldırmadığı da bilinmektedirAncak bazan çiftlik hayvanlarına saldırdığıda olurİnsanlara ise nadiren saldırırGenellikle insandan uzak durmayı tercih eder


Üreme ve sosyal davranışlar :


Leoparlar, tek başlarına yaşar ve avlanırlar Erkekler yaklaşık 6-63 kilometrekarelik bir alanı dişilerde 6-13 kilometrelik bir alanı hakimiyeti altına alabilirlerLeoparlar hakimiyetindeki toprakları belirtmek için ıdrarları ile çalı ve ağaçlara koku bırakırlar Bu koku aynı zamanda dişi leoparların üreme durumunuda belli ederKızışmış olan dişinin kokusunu alan erkek leopar dişiyi takip ederErkekler toprak hakimiyeti veya çiftleşme sezonunda rakipleri ile zaman zaman ölümcül kavgalar yapabilirler


Belirli bir çiftleşme sezonu yokturAncak tropikal iklime sahip bölgelerde yılboyunca, kurak ve karasal iklime sahip bozkır alanlarda mevsimsel olabilirGebelik 90-112 gün sürerDişi, bir defada 1-6 arası değişmekle birlikte genellikle 2-3 yavru doğurur Yavrular doğduklarında 400- 700 gr ağırlığındadırYavrular doğduklarında gözleri kapalıdır ve 7-10 günlük iken gözleri açılırAnne leopar,yavrularını yalayarak hem aile bağları güçlendirir hem de yavrunun kan dolaşımını düzenlerBunun başka bir yararı daha vardırAnnenin tükürüğü güneş ışınları ile birleştiğinde D vitaminine dönüşür ve deri tarafından emilirYavrular erginliğine ulaşana kadar yaklaşık 18-24 ay boyunca anneleri ile beraber kalırlarAncak yavrulardan bazıları aslan ve sırtlan gibi diğer yırtıcıların saldırısı veya değişik nedenlerden öldüklerinden bu şansı bulamazlarİki yıl sonra annelerinin yanından ayrılarak kendilerine avlanabilecekleri yeni hakimiyet alanları belirlerlerDişiler 33 aylıkken erkeklerde 24-36 aylıkken üremem olgunluğuna ulaşırEsaret altında 23 yıl yaşadıkları bilinmektedir


Tür üzerindeki tehlikeler:


Çok güzel bir posta sahip olması avlanmasındaki en büyük etkendirYaşam alanlarının daraltılması, avlayacağı türlerin azalması tür üzerindeki en büyük baskılardırAyrıca popülasyonun az sayıda olduğu yerlerde gen değişiminin olmaması tür için olumsuz şarlar oluşturmaktadır

Alttürleri :


Farklı alanlarda yaşayan alttürler birbirlerinden bazı farklılıklar gösterirAnadolu leoparı (P p tulliana) avlanmış örneklerine bakıldığında en iri alttürlerden biri sayılabilirSomali leoparı (P p nanopardus) Somali ve Etyopya’da yaşar ve en küçük alttürdürOrtalama olarak 25-30 kg kadar olurArap leoparı ise ikinci küçük leopardırAmur ve Java leoparları (Panthera p orientalis) ise koyu renkli, uzun kürklü ve daha geniş siyah benekleri ile en sıradışı olan alttürlerdir
Leoparların alttürleri geniş alanlarda dağılım gösterirler