Botai Kültürü

Botai kültürü, Bakır Çağı’a âit MÖ 3500 sularında Kuzey Kazakistan’da oluşmuş bir kültürdür Târihte bilinen ilk at evcilleştiren kültür, Botai kültürüdür
Bu kültürün insanları büyük yerleşim birimlerinde yaşarlar ve ağırlığı atçılıkta olan çok yönlü ticâretle meşgul olurlardı Yaygın olan diğer uğraşlar avcılık ve balıkçılığın yanında kemik, tahta ve taş işlerini kapsayan zanaatlardı Seramikler genelde geometrik şekilde sivri bir ucu batırarak, tarayan ya da bir sicim şeklindeki süslemelerle süslenirdi
Bir kap parçasında bulunan stilize edilmiş çizim, bu kültürün tekerleği Neolitik çağ’ın sonlarına doğru bulduklarını göstermektedir O zamânın halkı bir sürüme göre Hint-Avrupalı olup bir başkasına görde Türk dillerinin öncüsü bir dil konuşurlardı


Yaşama şekilleri


Bakır devrinde bir step ekonomisi kültür tipi oluşarak ufak değişikliklerle binlerle yıl devâm etmiştir At yetiştiricilerinin bulunduğu bölgedeki tabiat farklıydı: Stepler, ağaçlı stepler, tepe ve vâdîler İnsanların hayatlarını idâme ettirebilmeleri genelde ekonomik etkinliklerini mevsimlere göre düzenlemelerine bağlıydı


Botai gibi iskânlar kışı geçirmek içindi Baharda insanların büyük bölümü, erken erimekte olan sudan kurtulan ve dolayısıyla çabuk yeşeren güneydoğu yönündeki kumlu topraklara doğru harekete geçerlerdi Orada kısa zaman için konutlar yapar, avlanır ve kışlıkları sağlarlardı Bu dönemde etnik kaynaşmalar ve evlilikler olurdu Yerleşme yerleri, herbirinin sürülerini kontrol edebilmek için geniş bir yaşama alanına ihtiyâcı olduğundan birbirlerinden 150-200 km uzakta bulunurdu


Botai yerleşim yeri


Botai yerleşim yeri (takrîben 3700-3100) 1980′de Kazak arkeolog Viktor Seibert tarafından keşfedilip o târihten beri sistematik olarak araştırıldı Burayı bir kereye mahsus bir yer yapan özelliği, bugüne kadar bilinen at evcilleştiren en eski yer olarak bilinmesidir


Yerleşim bulgu yeri 15 hektar büyüklüğünde bir düzlük üzerinde bulunup İman-Burluk ırmağının kıyısında bulunmaktadır Birçok sayıda konutun zeminde oluşturduğu çukurlar yüzeyde seçik bir şekilde görülmektedir Arkeolojik kazılarla bugüne kadar bu anıt bölgede 10000 m²’den daha büyük bir bölge açıldı, 100 cıvârında konut, yaklaşık 300000 artefakt ve %99,9′u atlara âit olan yüzbinlerce hayvan kemiği ortaya çıkarıldı

4 binyılın sonunda step iklîmi daha nemli oldu ve daha zengin bir bitki örtüsü yetişti Paleografların ve toprak bilimcilerin verdiği bilgilere göre ot, burada 2 m’ye kadar büyük olurdu O zamanlar orada milyonlarca at yaşardı