Sistografi - Ters Yönlü üretrografi

YONLIJ SİSTOGRAFİ

Ürografi (idrar yollan radyografisi) yapılırken idrar kesesine geçen kontrast madde, kesenin de radyolojik olarak görüntülenmesini sağlayabilir Kesenin daha ayrıntılı olarak görüntülenmesi için ters yönlü (retrograd) sistografi yapılır

Önceleri idrar kesesi hastalıklarına tanı koymak için başvurulan en önemli yöntem olan bu inceleme, soğuk ışık kaynaklı sistoskopi ile elyaf optiği en-doskopisi sistemlerinin ve bu yöntemlerin hastaya ağn vermeden uygulanabilmesini sağlayan anestezi tekniklerinin geliştirilmesiyle ikinci plana itilmiştir

Ters yönlü sistografi idrar kesesinden idrar borusuna kaçak olduğu durumlarda, divertiküllerde (cepleşme) ya da kesenin işlev bozukluklarında, işeme sırasında çekilen kese filmleri ve endoskopik incelemelerle kesin tanı konamayan durumlarda ayırıcı tanıyı sağlar ve cerrahi girişim gerekip gerekmediğini belirler
Bu yöntem özellikle keseden idrar borusuna kaçak olan durumlarda, divertiküllerde, işeme bozukluklarında, prostat hastalıklarında, kesedeki taş ve tümörlerde uygulanır Kesede idrar birikmesi sonucu oluşan ağır enfeksiyonlar ve gözle görülebilir hematüri varsa uygulanması sakıncalıdır

Günümüzde sistografi ve ürografi teknikleri kusursuz denecek kadar gelişmiştir
Kullanılan kontrast maddenin niteliğine göre şu tiplere ayrılırlar:

• Tere yönde opak – Ürografi için kullanılan kontrast madde 250 mi serum fizyolojik içinde sulandırılır Bu çözelti, önceden steril koşullarda idrar kesesinin içine yerleştirilen sonda aracılığıyla keseye şırınga edilir İşlem kese tümüyle gerginleşinceye kadar sürdürülür Bu uygulama, idrar kaçakları, idrar kesesinde-ki divertiküller ve kesenin işlevsel bozukluklarının saptanması için kullanılır

• Ters yönlü gazlı ya da havalı sistografi – Gaz halindeki kontrast maddeden 150-200 mi, gaz embolisine yol açmamak için yavaş yavaş ve dikkatle kesenin içine verilir
Bu uygulama, özellikle X ışınlarını geçirdiği için röntgen filminde görünmeyen taşlar ya da tümörlerin saptanması amacıyla kullanılır

• Ters yönlü çift kontrastlı – İyotlu kontrast madde ve hava kullanılır

İdrar kesesine sonda sokulup içindeki idrar boşaltıldıktan sonra, kesenin içi-
ne 30-40 mi yüksek ağdalılıkta iyotlu kontrast madde verilir Sondanın ağzı kapatıldıktan sonra hasta çeşitli yönlere hareket ettirilerek kesenin içini örten mukozanın tümüyle kontrast madde ile kaplanması sağlanır Daha sonra kontrast madde sonda aracılığıyla dışarı boşaltılır ve içeri 100-200 mi hava hızla verilerek idrar kesesi duvarlarında kalmış olan iyotlu kontrast maddenin mukoza kıvrımlarına iyice girmesi sağlanır Bu uygulama özellikle tümörlerin belirlenmesinde kullanılır

TERS YONLU ÜRETROGRAFİ

Boşaltım sisteminin son bölümü olan siyek de (üretra) ters yönlü radyolojik yöntemlerle incelenebilir Bu yöntem, özellikle erkek hastalarda siyek hastalıklarının tanınması için sıklıkla kullanılır

Gizli hematüri, proteinüri (idrarla protein kaybı) ve dizüriden (ağrılı idrar yapma) yakınan hastalara sıklıkla uygulanan ürografide kese ve siyek de gö-rüntülenebileceğinden, ters yönlü üret-rografinin ender olarak tek başına yapılması gerekir

Bu inceleme, Özellikle kese boynunun işlevsel ya da yapısal bozukluklarında, tümörler, darlıklar, kronik iltihaplar, travmalar, doğuştan gelen bozukluklar ve fistüllerin saptanmasında yararlıdır Buna karşılık, akut prostat ya da siyek enfeksiyonlarında ve kesede boşalma güçlüğü varsa uygulanması sakıncalıdır