Yargı Kararları ışığında Tebligat Uygulamaları

Tebligat “hukuksal bir işlemin ilgili kimsenin bilgisine sunulması için yetkili makamın yasaya ve usule uygun bir biçimde yazı ile veya ilan yoluyla yaptığı belgeleme işlemi” şeklinde tanımlanabilir Tebliğ mazbatası,tebliğin ne zaman,nerede ve kime yapıldığını ispatlayan belgedir

“Tebligat,bilgilendirme yanında,belgelendirme özelliği ile bulunan bir usul işlemidir Bu nedenle tebligat ile ilgili 7201 sayılı tebligat kanunu ve tebligat tüzüğü hükümleri tamamen şeklidir Kanun ve tüzüğün amacı,tebliğin muhatabına ulaşması,konusu ile ilgili olarak kişilerin bilgilendirilmesi ve bu hususun belgeye bağlanmasıdır, hal böyle olunca kanun ve tüzük hükümlerinin en ufak ayrıntısına kadar uygulanması zorunludur (1HD 15091998 T E1998/6407 K1998/9124 )”1

“Tebligat, kendisine tebligat yapılacak kimsenin bilinen en son adresinde yapılacaktır(m10) Genel olarak adres, bir kişinin oturduğu veya çalıştığı yeri göstermeye yarayan bilgilerin tamamı olarak tarif edilebilir Adres kavramına, ikametgah,mesken,işyeri de girerBuna göre, kanun “adreste tebligat” ilkesini benimsemiştirBilinen en son adresin tespit edilmesi ise çeşitli şekillerde olabilir Örneğin, tebligatı alacak kişi memursa ve esnaf ise adreslerini mensubu oldukları teşkilatlardan,avukatların adreslerini barodan, Adliye Bakanlığından,askerse Askerlik şubesinden sorarak öğrenilebilir (TebTüzm13) (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 28052003 T E2003/1-388 K2003/372)”

“Tebligat kanunun 9maddesi adreslerin eksiz yazılmasını,10 maddesi tebligatın tebliğ yapılacak şahsa muhatabın bilinen en son adresine yapılmasını,23maddesinin 3fıkrası ise tebliğ mazbatasının alıcının adını,soyadını ve adresini ihtiva etmesini ön görmektedir Bu nedenle tebligat yapılacak şahsa bizzat hitap etmemesi sebebiyle aracı adı ile çıkarılan(yani “……eliyle ……” ibresi taşıyan) tebliğ evrakı usule uygun değildir (2HD 08022000 T E1999/13878 K2000/1378 )“

Muhatabın kendisine müracaatı veya rızası varsa adres dışında her yerde tebligat yapılabilir (m10/II) Bu istisna vekil,veli,vasi içinde geçerlidir Ancak muhatap adına tebligatı kabule yetkili olan kişiler açısından bu uygulanamaz Örneğin,avukatın sekreteri veya stajyerine büroda avukat adına tebligat yapılabilirse de (m17) bu kişilere kanunun açıkça öngördüğü durumlar (m37) dışında avukat bürosundan başka bir yerde tebligat yapılamaz Resmi tatil günlerinde ve gece vakti de tebligat yapılabilir(TebTüz m52-53)

“ Tebligat kanunun 10maddesi gereğince tebligat muhatabın bilinen en son adresine yapılır Bu itibarla davalının ev adresinin yazılmış olmasına rağmen iş adresinde tebligat yapılmış olmasında kanununa aykırı bir yön bulunmamaktadır (HGK 26111982 T E1982/4 K1982/921)”3

A)MUHATAP (TEBLİGAT YAPILAN) EVDE YOK ANCAK ADINA TEBLİGATI ALABİLECEK BAŞKALARI VARSA (Tebligat Kanunu madde16-Tebligat Tüzüğü madde22);

Tebligat yapılacak kişi adresinde bulunmazsa,kendisiyle aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerden birine tebligat yapılır (Madde metninde yer alan "birlikte oturan aile efradından" ibaresi 19032003 tarihinde 4829 sayılı kanun ile 'aynı konutta oturan kişilere" şeklinde değiştirilmiştir)

Evde bulunan kişinin dış görünüşe göre 18 yaşından küçük göstermemesi ve açık bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekirTebligat Tüzüğünün 32maddesine göre “…akıl hastalığı,akıl zayıflığı veya diğer bir hastalık,sağırlık,körlük ve dilsizlik gibi sebeplerden biri ile kendisiyle anlaşma imkanı olmayan kimse ehliyetsiz sayılır…” Eğer kişi 18 yaşından küçük veya ehliyetsiz ise ve evde ondan başka tebligatı alacak kimse yoksa sanki adreste kimse yokmuş gibi işlem yapılacaktır

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1-Muhatabın yerine, tebligatı alan kişinin “muhatap ile aynı çatı altında oturduğu” tebliğ mazbatasında belirtilmemiş ise yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 562000 T E2000/8695 K2000/9268 )

2-Muhatap (tebligatı alacak kişi) ile birlikte oturmayan kişiye yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 122000 T E2000/505 K2000/1334)

3-Aynı çatı altında kaldığı belirtilmeden” muhatabın abisine” şeklinde yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 24111992 T E1992/8081 K1992/14773 - 6HD 2481994 T E1994/7785 K1994/7974)

4-Herhangi bir isim yazılmadan sadece “birlikte oturan” kaydı ile yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 2591986 T E1986/15259 K1986/9549)

5-Apartman kapıcısı tebligat yapılacak yani apartmanda ikamet eden şahısla birlikte oturan kişilerden değildir Öyle ise davalı adına çıkarılan ihtar kararına ilişkin tebligatın davalının oturduğu apartman kapıcısına yapılması karşısında ihtar kararı geçerli tebliğ edilmiş sayılmaz (2HD 25031985 T E1985/1020 K1985/2792 )

6-Dava dilekçesi davalıya 29112001 tarihinde tebliğ edilmiş ise de,tebligat evrakı ablası Sevim’e verilmiştir Sevim’in aynı yerde oturduğu açıklanmamıştır Bu haliyle tebligat geçersizdir(2 HD 17042003T E2003/4561 K2003/5650)

7-“Muhatap bulunmadığından” veya benzeri bir ifade kullanılmadan aile efradına yapılan tebligat geçersizdir (16 HD 06072004 T E200/6029 K2004/9279)4

B) ADRESTE HİÇ KİMSE YOKSA (TebKm21-TebTüzm28 );

Kendisine tebligat yapılacak kimse veya muhatap adına tebligatı alabilecek-muhatapla birlikte aynı konutta oturan kişiler veya hizmetçiler veya daimi memur veya müstahdemlerinin vs-hiçbirisinin gösterilen adreste bulunmadığı takdirde, tebliğ memuru önce adreste bulunmama nedenlerini araştıracak, o adreste bulundukları halde tebligat yapılacağı sırada geçici olarak orada bulunmuyorlarsa 2lmaddeye göre işlem yapacaktır
Yapılan araştırmada,muhatabın adresten kesin olarak ayrıldığının ya da öldüğünün tespiti halinde ise evrak yeni adres tespiti için iade edilecektir

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1-Tebligat yasasının 20,21 ve özellikle tüzüğün 28maddesi uyarınca muhatap veya muhatap adına tebliğ yapılabilecek olanlardan her biri gösterilen adreste bulunmaz iseler tebliğ memurunun adreste bulunmama sebebini bilmesi muhtemel komşu, yönetici, kapıcı, muhtar,ihtiyar kurulu,zabıta amir ve memurlarından soruşturulup beyanlarını tebliğ tutanağına yazıp imzalatması, imzadan çekinmeler halinde ise bu durumu yazarak imzalaması gerekirTebligatın bu şekilde yapılması geçerlilik koşuludur Bu şekilde yapılmayan tebligat geçerli değildir (HGK 29121993 T 93/118 - HGK 1691991 T 712371-604 ve 778 – 876 – 19 HD 16052003 T E2002/3507 K2003/5176 -26012006 T E2005/10350 K2006/268)5

2-Muhatabın ne sebeple adreste bulunmadığı tebligat evrakına yazılmamıştır Bu hali ile tebligat geçersizdir (2HD 2212003 T E2002/14672 K 2003/768)

3-Tebligat belgesinde,adrese gidildi Adresin kapalı olması sebebiyle Tebkan21maddesine göre işlem yapılarak mahalle muhtarı Vedat imzasına tebliğ edildi 2 nolu örnek doldurularak muhatabın kapısına yapıştırıldı Komşusu jale haberdar edildi Şeklinde açıklama yapılmış, evrakın teslim edildiği muhtarın imzası alınmıştır
Adresinde bulunmayan kişilere tebligatın hangi şekilde yapılacağı, TebKan21ve TebTüz 28maddesinde açıklanmıştır Buna göre tebliğ memurunun, muhatabın adreste bulunamama nedenini bilmesi muhtemel kişilerden araştırarak, gerekli soruşturmanın yapıldığı tebliğ mazbatasında belirtilmesi gerekirBu kişilerden gerekli soruşturmanın yapılıp,yapılmadığı tebliğ evrakında belirtilmemiş ise tebliğ memurunun gerçekten muhatabın adresine gittiği fakat bulunmadığı belgelenmemiştir Tebliğ memuru tarafından yazılı beyan, onun mücerret (soyut) sözünden ibaret kalmış olup yapılan tebligat geçerli değildir (HGK 1842001 T E 2001/6- 386 K2001/389 )

4-Tebligat parçasına haber verilen komşunun adı yazılmamış ve imzası alınmamış ise tebligat geçerli değildir (12HD 222002 T E2002/1682 K2002/2852 - 12HD 1152001 T E2001/7314 K2001/8257- 16HD 21102004 T E2004/6875 K2004/7139)6

5- Evrakının muhataplarından biri olan OK`nin aranan saatlerde adreste rastlanmadığından nereye gittiği en yakın komşusu GA`ya sorulduğu, nereye gittiğini bilmediğini söylediği, evrak mahalle muhtarı FA imzasına, 181995 tarihinde tebliğ edilmiş bulunduğu ve komşusu GA`ya haber verildiği, kapısına da 2 nolu ihbar yapıştırılmış bulunduğu gelen tebliğ mazbatasından anlaşılmaktadır

Diğer muhatap Melike… adına çıkarılan tebliğ mazbatasının incelenmesinden;Muhatabın adresi geçici kapalı olup, Çarşıya gittiği komşusundan öğrenilmesi nedeniyle tebligatın muhtara yapıldığı iki nolu haber kağıdının kapısına yapıştırıldığı komşusu Birsene haber verildiği belirtilmiş, Komşu imzadan imtina etti şeklinde bir açıklama yapılmakla yetinildiği ve tebliğ memurunca imzalandığı ve muhtara imzalatıldığı saptanmıştır

Muhatap veya adına tebliğ yapılabilecek olanlardan hiçbiri gösterilen adreste bulunmazsa, tebliğ memurunun öncelikle bunun nedenini, geçici mi yoksa temelli mi ayrıldığını bilmesi muhtemel komşu, yönetici, kapıcı, muhtar, ihtiyar kurulu veya meclisi üyeleri, zabıta amir veya memurlarından araştırarak bunların beyanlarını tebliğ tutanağına yazıp altını imzalattırması, imzadan çekinmeleri halinde de bu durumu yazarak imzalaması gerekir Burada Tüzüğün 28 maddesi, tebliğ memuruna ilgilinin neden adreste bulunmadığını "araştırma" görevi yüklemiştir Buna göre, tebliğ memuru araştırma yapmakla kalmayıp, bunu belgelendirmeye yönelik olarak yaptığı araştırmanın sonucunu tebliğ evrakına yazacak ve ilgilisine imzalatacaktır Muhatabın tebliğ adresinde ikamet etmekle birlikte kısa ya da uzun süreli ve geçici olarak adreste bulunmadığı sonra geleceğinin beyan ve bunun evraka yazılması halinde, ancak, muhtara tebliğ edilip, kapıya yapıştırılması ve komşunun durumdan haberdar edilmesi işlemlerine geçilebilecektir Bu araştırma yapılıp sonucu evraka geçirilmeden 21maddeye göre işlem yapılamayacağından yapılan tebligat geçerli değildir(HGK 13101965 T 2/793-360 - HGK 1691981 T 7/2371-604 - HGK 29121993 T 18/778-876 - HGK 8101997 T2/499-783 - HGK 02061999 T E1999/18-480 K1999/486 - HGK 22122004 T E2004/12-765 K 2004/730)

6- Borçluya ödeme emri, adresteki yerin kapalı olması nedeniyle Tebligat Kanunu 21 maddeye göre yapıldığı halde muhatabın adreste bulunmama nedenleri Tebligat Tüzüğünün 28 maddesi uyarınca ilgililerin imzalarını taşıyan tutanakla tespit edilmediğinden, sözü edilen tebligat işlemi usulsüzdür (12HD 01032002 T E2002/2862 K2002/4280)

7-Tebligatların, muhatabın evde olmaması nedeniyle muhtara tebliğ edilmiş olduğu anlaşılmaktadır Tebligat Kanununun 21 maddesi uyarınca, ihbarnamenin muhatabın binasının kapısına yapıştırılması ve keyfiyetin en yakın komşularından birine haber verilmesi gerekmektedir Bunlar yapılmadığından, tebligatın geçerli olduğu kabul edilemez (19HD 27091993 T E 1992/10550 K 1993/5905)

8-Apartman yöneticisine yapılan tebligat, muhatap ile birlikte oturmadığından geçersizdir( 2HD 10052002 T E2002/3161 K 2002/6237)

C) MUHATAP EVDE ANCAK TEBLİGATI ALMIYORSA (İMZADAN İMTİNA EDİYORSA);

Muhatap ve onun yerine tebliğ yapılacak kimseler o adreste bulundukları halde tebliğin yapılacağı zaman orada mevcut değillerse veya bu şahıslar adreste mevcutlar ancak evrakı almak istemezlerse yani tebellüğden imtina ederlerse tebliğ memuru,tebliğ olunacak evrakı,o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azalarından birine imza karşılığında teslim eder
Tebliğ memuru,teslim alan muhtarın/azanın adresini yazdıktan sonra gösterilen adrese ait kapıya yapıştırırEğer adreste kimse yoksa ayrıca durumdan haberdar etmesi için en yakın komşularından birine,varsa yönetici veya kapıcısına söyler(muhatap evde ancak evrakı almıyorsa ayrıca komşuya bilgi vermek gerekmez)İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih tebliğ tarihi sayılacağından,tebliğ memuru tebliğ mazbatasına kapıya yapıştırma tarihini mutlaka yazması gerekir (TebKm21)

1- “İhbarnamenin kapıya yapıştırılmayıp komşuya bırakılması tebligatı geçersiz kılar (Danıştay 7D 1561993T E1993/2585 K1993/1279)

2-Tebliğ evrakı kime verilmiş ise onunla tebliğ memurunun imzasını ihtiva etmesi lazımdır (TebKm23/8) kanunla gösterilen şekil geçerlilik koşulu olup hakim görevi gereği bu koşulun gerçekleşip gerçekleşmediğini resen gözetmek zorundadır(HGK 29121993 T E 1993/18–778 K1993/876)7

19032003 tarihinde yapılan değişiklik ile "Muhtar,İhtiyar heyeti azaları, zabıta amir ve memurları 21maddeye göre kendilerine verilen evrakı almaya mecburdurlarTebligatı alan bu kişiler evrakı 3 ay saklamak zorundadır(TebTüz m31)

D) MUHATAP(TEBLİGAT YAPILAN), TÜZEL KİŞİ İSE (TebKm12,13, TebTüzm 17,18);

Tüzel kişiler; özel hukuk tüzel kişileri ve kamu hukuku tüzel kişileri olarak ikiye ayrılır Özel hukuk tüzel kişileri; dernekler,vakıflar,ticaret şirketleri,sendikalar, kooperatifleridir Tebligat, özel hukuk tüzel kişinin yetkili temsilcisine yapılır Özel hukuk tüzel kişilerinde, kimlerin yetkili temsilci olduğu, o tüzel kişiliğin ana tüzüğünde imza sirkülerinden anlaşılır

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1- Tüzel kişilere tebligat yetkili temsilcilerine, bunlar birden fazla ise yalnız birine yapılır Tebliğ yapılacak bu kişiler herhangi bir sebeple mutat iş saatlerinde iş yerinde bulunmadıkları veya o sırada evrakı bizzat alamayacakları bir halde oldukları takdirde tebliğ orada hazır bulunan memur veya müstahdemlerinden birisine yapılır Yetkili kişilerin bulunmadığı tebliğ mazbatasına yazılmadığından yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 18112003 T E2003/23298 K 2003/22884)

2-Tüzel kişilerde tebliğ işleminin yetkili kişiye yapılması gerekir Tebliğ sırasında yetkili kişinin bulunmaması durumunda bu hususun tebliğ belgesine yazılması koşuluyla tebligat işlemi tüzel kişinin personeline yapılabilir(12HD 29032004 T E2004/1748 K2004/7348)

3-Şirketi,derneği vs tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin bulunmadığı veya tebliğ evrakını alacak durumda olmadıkları tebliğ mazbatasına yazılmadan doğrudan doğruya tüzel kişinin “daimi işçisine” sekreterine, muhasebecisine, müdürüne” memur ve müstahdemine, evrak memuruna yapılan tebligat geçerli değildir Tüzüğün 18maddesinin son fıkrasına göre tebligatı alacak kişilerin bulunmadığının tebliğ mazbatasına yazılması zorunludur(12HD 2952003 T E2003/9828 K2003/12294 - 12HD 28101994 T E 1994/13529 K1994/13189 - 6HD 2612004 T E2004/256 K 2004/317 - 6HD 2632004 T E2004/101 K 2004/269)

4-… Ltd Şirketine gönderilen ödeme emri ( sekreter MÇ ) imzasına tebliğ edilmiştir Tebligat Tüzüğü'nün 18 maddesinde yetkili kişilerin bulunmadığının tebliğ mazbatasında gösterilmesi zorunludur Böyle bir tespit yapılmadan sekretere yapılan tebligat geçerli değildir(HGK 2261988 T 1988/12-266 - 12HD 18112003 T E2003/23298 K2003/22884 T- 12HD 04042002 TE2002/5834 K 2002/6924)

5-Anonim Şirket adına çıkarılan tebligat “aynı adreste birlikte oturan……imzasına” şeklinde yapılamaz (12HD 761999 T E1999/7023 K1999/7696)

6-Şirkete yapılan tebligatın,birlikte sakin yeğeni,şerhiyle yapıldığı görülmüştürOysa bu şekilde tebligat ancak gerçek kişilere yapılacak tebligatlarda söz konusu olabilir,bu nedenle yapılan tebligat geçersizdir(Danıştay 7D 761995 T E1995/2355 K1995/1338)

7-Tüzel kişiler adına ve adı geçen …AŞ şirketine Ticaret Sicilinde yazılı adreslerini gönderilen tebligatların 7201 sayılı Kanunun 21 maddesine göre yapılmış olması halinde tebliğ memurunun Tüzüğün 28 maddesindeki koşulları araştırması gerekli değildir Zira, muhatabın adreste bulunmaması halinde, bunun nedeninin araştırılması ve dağıtım (mesai) saatinden sonra adrese dönüp-dönmeyeceğinin tespit edilmesi gerçek kişiler yönünden zorunlu olup,Tüzel kişilerin sıfatı ve niteliği itibariyle böyle bir araştırmanın yapılmamış olması tebligatın usulsüzlüğü sonucunu doğurmazYapılan tebligat geçerlidir (12HD 27022003 T E 2003/1152 K 2003/3764)

8-Tebligat kanununda faks çekmek suretiyle tebligat yapılacağı hakkında herhangi bir hüküm bulunmamaktadırBu nedenle Faks çekmek suretiyle yapılan tebligat geçerli değildir( HGK 11042001 T E2001/21-359 K2001/361)8

9-Tüzel kişiye, “muhatabın kendisine” şeklinde tebligat yapılamaz(12HD E2002/6020 K2002/6884)9

10-Çeşme otelcilik AŞ Hükmi şahıs olup ,şirkete tebliğ işleminde tebligat yapılan kişinin yetkili kişi olduğu belirtilmeden ve şirket yetkilisinin bulunamadığı hususu tebligata yazılmadan Yücel Kaplan adına yapılan tebliğ işlemi usulsüzdür(12HD 29032004 T E2004/1748 K2004/7348)10

11- 7201 Sayılı Tebligat Kanununun 12 maddesine göre, hükmi şahıslara tebligat salahiyetli mümessillerine, bunlar birden ziyade ise yalnız birine yapılır 1580 Sayılı Belediye Kanunu'nun 100 maddesine göre belediyeyi Belediye başkanı temsil eder O halde İcra Dairesinde belediye personel müdürü M O imzasına yapılan ödeme emri tebliğ işlemi anılan yasa hükümlerine aykırı olduğundan usulsüzdür( 12HD 1320005 T E2005/974 K 2005/3955 )

E) MUHATAP, MESLEK ve SANAT ERBABI İSE (TebKm17 Tüzm23);

Belli bir yerde devamlı olarak meslek ve sanatını yapanlar o yerde bulunmadıkları takdirde tebliğ, aynı yerdeki daimi memur veya işçilerinden birine yapılırMeslek adresine yapılan tebligat, muhatabın rızası olmadan, kendisine evinde tebliğ edilemezMuhatap, meslek veya sanatını evinde yapıyorsa tebligat yanında çalışanlardan birine,bunlarda bulunmazsa aynı konutta birlikte oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1-Borçlunun işyerinde “daimi işçisi……”imzasına yapılan tebligat TebK17maddesine uygundur ve geçerlidir( 12HD 1832003 T E2003/3141 K2003/5609)

2-Tebligat kanunun 17maddesi uyarınca tebligat yapılabilmesi için “işyerinin muhataba ait olması” ve tebligat yapılan kişinin de daimi memur veya müstahdem konumunda bulunması gerekir (12HD 1562000 T E2000/9121 K2000/9960)

3-İşyerinde isim yazılmadan sadece “birlikte çalışan” kaydıyla yapılan tebligatlar geçerli değildir (12HD 1451997 T E1997/5108 K1997/5605 - 12HD 1841994 T E1994/4277 K1994/4827)

4-İşyerinde; borçlunun, daimi memur ve müstahdemleri dışındaki, iş ortağına, arkadaşına,birlikte oğluna,babasına yapılan tebligatlar geçerli değildir (12HD 23121996 T E1996/15679 K1996/16073 – 12HD 2541988 T E1988/8077 K1988/5476)

5-İşyerinde, yeğene, kardeşe yapılan tebligat geçerli değildir(12HD 2541988 T E1988/8077 K1988/ 5476 - 12HD 2191987 T E1987/5276 K1987/9096)

6-İşyeri olarak kiraya verilen yerde yapılan tebligatta, tebliğ yapılan kişinin muhatabın daimi memuru veya müstahdemi olduğuna ilişkin bir açıklama bulunmadığından yapılan tebligat geçerli değildir (6HD 532002 T E2002/357 K2002/1384)

7- Kiralanan işyeri olarak kiraya verilmiştir dava dilekçesi davalının işyeri adresine çıkartılmış tebligat oğlu Can Y imzasına tebliğ edilmiştir Tebligatta tebliğ yapılan kişinin davalının daimi memura veya müstahdemi olduğuna ilişkin bir açıklama yoktur Bu durumda yapılan tebligat geçerli değildir (6HD 05032002 T E2002/357 K2002/1384)

8-Tebligat Yasası'nın 17 maddesi uyarınca muhatap aranmadan doğrudan doğruya daimi işçisine tebliğ edildiğinden, yapılan tebligat geçerli değildir (17HD 12072004 T E 2004/4446 K 2004/8892)

F) MUHATAP, OTEL, HASTANE, FABRİKA, OKUL, RESMİ VEYA ÖZEL DAİRE VE KURULUŞLAR GİBİ İÇİNE SERBESTÇE GİRİLEMEYEN VEYA ARANANIN KOLAYCA BULUNMASI MÜMKÜN OLMAYAN BİR YERDE BULUNUYORSA(TebKm18 TebTüzm24)

Tebligatın yapılmasını o yeri yöneten veya muhatabın bulunduğu kısım amiri sağlar Eğer bunlarda muhatabı bulamazlarsa veya muhatap imzadan imtina ederse tebligat o yeri yönetene veya muhatabın bulunduğu kısım amirine (müdürüne) yapılır Amir ve yöneticide imzadan imtina ederse 21maddeye göre işlem yapılır

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1-Otel adresinde, muhatap adına – tebligat sırasında muhatabın otelde bulunup bulunmadığı, kendisine tebligat yapılan kişinin o yeri idare eden veya oranın amiri olup olmadığı belirtilmeden – resepsiyon görevlisine yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 2652003 T E2003/ 9089 K2003/12031)

2-Fabrikada tebliğin yapılmasını o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısım amirinin sağlaması gerektiğinden, doğrudan doğruya fabrika sekreterine tebligat yapılamaz (12HD 9121999 T E1999/15868 K1999/16057)

3-Hastanede tebligatın yapılmasını, o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amiri sağlayacaktır Doğrudan doğruya “nöbetçi hemşire” imzasına tebligat yapılamaz (12HD 26111999 T E1999/14176 K1999/15130)

4-Öğretmen olan muhatap adına çıkarılan tebligatın yapılabilmesini o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amiri sağlayacaktır “Birlikte sakin öğretmen……” İmzasına şeklinde yapılan tebligat geçerli değildir (12HD 871997 T E1997/9364 K1997/10110)

5- G İlköğretim Okulu adresine gönderilen ödeme emrinin birlikte çalışan okul müdürüne tebliğ edilmesi Tebligat Kanunun 18 ve tüzüğün 24 maddesine uygun olduğundan geçerlidir( 7HD 07022002 T E2001/11053 K2002/875)
6- Davetiye, davalının …Telefon Başmüdürlüğünde rehber memuru olduğu belirtilerek işyeri adresine tebliğe çıkarılmıştır Muhatabın dağıtım saatlerinde bulunmaması sebebiyle tebliğ evrakı muhtarlığa teslim edilmek, keyfiyeti bildiren ihtarname adresini kapısına asılmak ve durumun kendisine haber verilmek üzere en yakın komşusu olarak Cemil isimli kişiye haber bırakılmak suretiyle tebligat yapılmıştır
Tebliğ yapılacak kişinin içine serbestçe girilemeyen resmi bir kurumda bulunması durumunda, davalının o kurumda çalışıp çalışmadığı, çalışıyor ise orda bulunup bulunmadığı vs hususlar ilgili idare veya kısım amiri tarafından belirlenmeden yapılmış olan tebligat geçerli değildir (14HD 06112001 T E 2001/7339 K2001/7602)

7-Tebligat yasasının 18 ve tüzüğün 24 maddesine göre, tebliğ yapılacak şahıs pansiyon, okul, fabrika gibi içine serbestçe girilemeyen veya arananın kolayca bulunması mümkün olmayan bir yerde bulunuyorsa, tebliğ o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amirine yapılırBunların dışında birine tebligat yapılamaz Bu nedenle kapı nöbetçisi Mustafa'ya yapılan tebligat geçerli değildir (2HD 30111992 T E 1992/11999 K 1992/12094)

8-İş yerinde birlikte mesai arkadaşına yapılan tebligat usulsüzdür(12HD 04041991 T E1991/11474 K1991/4428)

G)VEKİLE TEBLİGAT (TebKm11);

Tebligat kanunun 11maddesine göre “vekil vasıtasıyla takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır” (2HD 05052003 T E2003/5695 K2003/6625)
Tebligat avukatın iş yeri adresine çıkarılmalıdır Baro avukatın iş yeri adresi değildir (HGK 6021972 T E1972/2 -776 K1972/99) Vekil yerine asile tebligat yapıldığında tebligat geçerli değildir (HGK 272003 T E 2003/12-442 K 2003/445 - HGK 10121997 T E1997/8-854 K1997/1056 )

“Vekille kendini savunan sanığa,ancak vekile bildirim tebligat olanağı bulunmadığı takdirde bildirim yapılabilir “(Ceza Genel Kurulu 06111989-1989/8-268-1989/338)11

Dava vekil vasıtasıyla takip ediliyorsa usul işlemlerinin tebliği asile değil vekile (buradaki vekil kavramı müdafi yi de kapsar) yapılır Vekil varken asil adına çıkarılan tebliğ geçersiz olup, tebliğe bağlanan hukuki sonuçları doğurmazVekile yapılan tebligat asile yapılmış sayılır İstisnası mutlak asile yapılması öngörülen tebligatlardır (yemin isticvap gibi) vekile yapılacak tebligat vekilin adresine çıkarılmalıdır ‘………barosu avukatlarından’ şeklinde adres yazılı tebligat evrakı TebKm9hükmüne aykırı olduğu için bu şekilde yapılan tebligat hükümsüz olur Tebligat kanunun 11mdsine göre tebligat yapılabilmesi için vekilin vekaletnamesinin bulunması şartına bağlıdır Bu sebeple vekaleti olmayan avukata yapılacak olan tebligatın geçersizliği sonucuna kolaylıkla varılır

Eğer bir kimsenin birden fazla vekili (Avukatı) varsa,tebligatın bu vekillerden birine yapılmış olması yeterlidir Tümüne tebliğ zorunluluğu yokturEğer tebliğ birden fazla vekile yapılmışsa,ilk yapılan tebliğ esas alınır ve işlemesi gereken süre bu tarihten itibaren işlemeye başlarYoksa diğer vekillere daha sonraki tarihte yapılan tebliğ ile yeni bir süre işlemeye başlamaz( 2HD 23092003 T E2003/8205 K2003/11923) Aksine düşünce, süre geçmesi nedeniyle diğer taraf yararına doğmuş hakları zedelemeye yol açar(1HD 08031994 T E1994/7364 K1994/2972)12Bu durum birden fazla vekilin aynı zaman dilimi içinde görevli olmaları halinde uygulanırEğer birden fazla vekil değişik tarihlerde görev yapması söz konusu ise tebligat zamanında görevli vekile yapılması gerekir

“Bir kimsenin umumi vekil olması müvekkilin talimatı olmadan bütün davaları takip etme zorunluluğunu ona yüklemez İcra takibine maruz kalan borçlu vekil marifetiyle takibe itiraz etmiş olsa dahi, itiraz üzerine duran icra takibine devam için alacaklının açtığı itirazın iptali davası bakımından borçlunun itiraz aşamasında tayin ettiği avukatın itirazın iptali davası için de yetkili olup olmadığı davanın açıldığı sırada belli olmadığından, itirazın iptali davası dilekçesinin vekile değil asile tebliği gerekir Somut olayda dava dosyasına vekaletname ibraz etmeyen, itirazın iptali davasını takip konusunda yetkilendirildiği belli olmayan, icra dosyasına itiraz dilekçesi veren avukata yapılan tebligatla taraf teşkili usulen sağlanmamıştır “(15HD 2112004 T E2004/2041 K2004/5550)

HUMK m68 göre tutanağa kaydedildiği veya mahkemeye ulaştığı günden itibaren azledilen vekile tebligat çıkartılmaz Aynı şekilde ; vekile tebligatta da tebligat kanunundaki ilkeler geçerlidir (Özellikle m17) bu nedenle örneğin avukata yapılacak tebligat onun yerine komşusu olan diğer avukata tebligat yapılması halinde geçersizdir(3HD 19091994 T E1994/10735 K 1994/11486)13

Avukatlık Kanununun 2 maddesinin son cümlesinde yer alan "Derdest davalarda müzekkereler duruşma günü beklenmeksizin mahkemeden alınabilir" düzenlemesi ile 56 maddenin 4 fıkrasındaki "Avukatlar, vekaletname aldıkları işlerde, ilgili yargı mercii aracılığı ile ve bu yargı merciinin tebligat konusunda bir kararı olmaksızın, diğer tarafa adli kağıt ve belge tebliğ edebilirler Tebliğ edilen kağıt ve belgelerin birer nüshası, gerekli harç, vergi ve resim ödenmek şartıyla, ilgili yargı merciinin dosyasına konur" Hükmü ile avukatlara tanınan hak ve yetkilerin kullanılabilmesi için 7201 sayılı Tebligat Kanununun 1 maddesine ”1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlara tanınan tebligat yapabilme hakkı ile müzekkereleri elden takip etme yetkisi saklıdır” gibi bir fıkranın eklenmesi gerekmektedir

H) USÜLÜNE AYKIRI YAPILAN (GEÇERSİZ) TEBLİGATIN HÜKMÜ (TebKm32);

Tebliğ usulüne aykırı yapılmış olsa bile, muhatabı tebligatı öğrenmiş ise geçerli sayılır Muhatabın beyan ettiği tarih,tebliğ tarihidirMuhatap,usulsüz tebligatı öğrenmemiş ise tebligat yapılmamış sayılır (TebTüzm51)

Konuya ilişkin Yargıtay kararları;

1-Geçersiz tebligatlarda, kişinin beyanında geçen tarihin tebliğ tarihi olarak kabul edilmesi gerekir (6HD 772003 T E2003/5114 K2003/52 - 12HD 23122004 T E2004/22874 K 2004/26655 - HGK 561991 T E1991/12-258 K 1991/344 – HGK 19032003 TE 2003/6-169 K 2003/183)

“Tebligatın usulüne uygun olmaması halinde muhatabın takipten haberdar olduğu tarih tebliğ tarihi olarak kabul edilmelidir” (12HD 3052005 T E 2005/7751 K 2005/11569)14

2-Usulsüz (geçersiz) tebligat halinde, muhatabın belirttiği tebligatı öğrenme tarihinin aksi ancak yazılı belge ile kanıtlanabilirTanıkla ispat edilemez(12HD 4102002 T E2002/18340 K2002/20022 - HGK 2021969 T 1967/172-107 - 2HD 25092003T E 2003/14652 K2003/18453 -12HD 01122000 T E2000/18136 K2000/18872)

3-Tebligat Kanunu ve Tebligat Tüzüğü tebliğ belgesindeki işlemin aksinin iddia edilmesi halinde bunun tahkik şeklini ve yöntemini göstermemiştir O halde hakim, her somut olayın özelliğini, cereyan şeklini, gerçekleşen maddi olguları en ufak ayrıntılarına kadar göz önünde bulundurup iddiayı tahkik etmelidir Dairemizin süregelen yerleşmiş uygulaması, Hukuk Genel Kurulunun 741982 tarih, ve 1377-337 sayılı kararında öngörülen yukarıdaki ilkeye uygun biçimde devam etmektedir Somut olayda, şikayetçi, tebligat parçasında yazılı olan ve bizzat kendisine tebligat yapıldığını gösteren imzanın "sahte" olduğunu ileri sürdüğüne göre, bu iddianın yukarıda belirtilen ilkeye uygun olarak her türlü delille kanıtlanması mümkün olmakla, şikayetçinin örnek imzaları alınıp yöntemince inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir (12 HD 3102005 T E 2005/14736 K 2005/18774)