İç Anadolu Bölgesi'nin Doğal Yapısı

İç Anadolu Bölgesi'nin Doğal Yapısı



Doğal Yapı

İç Anadolu Bölgesi'nin yüzey biçimi, çevreden ortaya doğru giderek alçalan yapısıyla yayvan bir çanağı andırır Bu geniş bölgeyi coğrafi bakımdan Konya bölümü, Yukarı Sakarya bölümü, Orta Kızılırmak bölümü ve Yukarı Kızılırmak bölümü olarak dörde ayırarak inceleyebiliriz

Bütünüyle kapalı ve geniş bir havza olan Konya bölümünü belirleyen başlıca yüzey şekilleri Cihanbeyli ve Obruk yaylaları ile Konya Ovası'dır Burada ayrıca, sönmüş birer yanardağ olan Karacadağ ve Karadağ gibi tek tek bazı dağlar da yükselir Türkiye'nin tahıl ambarı olarak nitelenen Konya Ovası, Konya kenti yakınından Ereğli kentinin kuzeydoğusuna kadar uzanır Ovanın kuzey kesiminde, rüzgâr aşındırması sonucunda oluşan kumullar Karapınar çevresine yarı çöl görünümü vermiştir

Bölgenin Yukarı Sakarya bölümünün yüzey şekillerini Türkmen Dağı, Sivrihisar Dağı ve kuzey sınırında Sündiken Dağları ile bunların arasındaki Eskişehir ve Yukarı Sakarya ovaları oluşturur Ankara'nın doğusunda yer alan İdris Dağı ile Elma Dağı da bu bölümün başlıca yükseltileridir Başlıca yüksek düzlükler ise Haymana Yaylası ile Yazılıkaya Yaylası'nın doğu kesimidir

Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan ve içine Kızılırmak yayını alan Orta Kızılırmak bölümünün güneyinde Kayseri ile Karaman arasında Erciyas, Melendiz ve Hasan dağları bir dizi oluşturarak yükselir Erciyas Dağı'nın 3917 metreye yükselen doruğu İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek noktasıdır Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasına sokulmuş olan Yukarı Kızılırmak bölümü bölgenin en dağlık yeridir Burada dağ sıraları güneybatı kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel uzanır Bu bölümdeki başlıca yükseltiler Akdağlar, Tecer, Çamhbel ve Hınzır dağlandır

İÇ Anadolu Bölgesi'nden kaynaklanan suların çoğu Kızılırmak ve Sakarya ırmakları aracılığıyla Karadeniz'e akar Çekerek Irmağı'nın suları da Yeşilırmak'a katılarak Karadeniz'e ulaşır Uzunyayla yöresinden kaynaklanan sular Zamantı Irmağı'nın bölge sınırlan dışında katıldığı Seyhan Irmağı aracılığıyla Akdeniz'e ulaşır Bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan Çaltı ve Tohma suları ise Fırat Irmağı aracılığıyla Basra Körfezi'ne dökülür Bu akarsulardan bazılan, eski jeolojik çağlarda yerkabuğunun oluşması sırasında kırılarak çöken alanlarda akmaktadır İç Anadolu Bölgesi'nin yüksek kesimlerinden kaynaklanan bazı küçük akarsular ise denize ulaşamaz ve kapalı havzalara yönelir Bölgenin alçak yörelerinde bulunan bu kapalı havzaların en çukur kesimlerinde akarsular ya bir göl ya da bir bataklık oluşturur Bu akarsuların en önemlileri Çumra yöresi ile Konya Ovası'nın batı kesiminin sulanmasında yararlanılan Çarşamba Çayı'dır

İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü ile Tuzla, Seyfe, Çavuşçu ve Akşehir gölleri yer alır Eber Gölü'nün doğu kesimi bölge sınırları içindedir İç Anadolu Bölgesi'nde tanm yapılan toprakları sulama ve enerji üretimi amacıyla kurulan birçok barajın ardında suların birikmesiyle oluşan bazı yapay göller de vardır Bunların en önemlisi Hirfanlı baraj gölüdür