Büyük Yunanistan-Sömürgeleşme Tarihi-Yunanlılar ve Komşuları-Batı Hellenizmi

Büyük Yunanistan-Sömürgeleşme tarihi-Yunanlılar ve komşuları-Batı hellenizmi

BÜYÜK YUNANİSTAN Coğ Yunanlıların birçok site kurduğu ve genellikle Yunan Sicilyası’nın da eklendiği Güney İtalya’nın kıyı bölgeleri

• Sömürgeleşme tarihi

Kıtlığa, toplumsal ve siyasal karışıklıklara neden olan toprak yetersizliğinin zorladığı Yunanlılar, iO VIII yy’dan başlayarak denize açıldılar, batıya doğru ilerleyerek Güney İtalya’daki (buraya Büyük Yunanistan dedilerçünkü her şey daha geniş, daha güzel görünüyordu) ve Sicilya’daki verimli topraklara yerleştiler İÖ 735’te Naksos, 728’de Megara Hyblaia, 740!a doğr Cumae 734’te Siracusa ve Zankle, 720’de Rhe-gion kuruldu Euboia (Khalkıs) kökenli ilk göçmenleri Korinthoslular, sonra da Sybaris, Kroton, Taranto’yu kuran Pelo-ponisoslular izledi- Yunanistan’ın tüm bölgeleri yavaş yavaş Batı’da temsil edilmeye başlandı Sömürgeler de siteler kurdular: Cumae’den Parthenope, Kroton’dan da Kalaureia doğdu; İÖ 510’daKrotonlular’ın yakıp yıktığı Sybaris kentinin halkı, İÖ 446’da, Atinalılar’ın yardımıyla Thurioi’yi kurdu; Perikles buranın bir pan-hellen sitesi olmasını istedi: Miletoslu Hip-podamos kentin planını çizdi, Protagoras anayasasını kaleme aldı Halikarnassoslu Herodotos, Thurioi’nin yurttaşı olmaktan onur duyduğunu söyledi (iO 443)

• Yunanlılar ve komşuları

Göçmenlerin (bunları anakentin seçtiği bir oikiste getiriyordu) yerleşmesi kimi zaman sorun yarattı: yerli halktan italikler göçmenlerin gelmesine karşı çıkmadılar, hatta hellenleşmeye razı oldular Buna karşılık, Sikullar ve Sicanuslar zaman zaman şiddetli tepkiler gösterdiler, Siracusa ve Gela gibi siteleri, gerçek bir askeri karakol ağı kurarak, kendilerini savunmak zorunda bıraktılar Büyük devletler de yunanlı göçmenlerin varlığını hoş karşılamadılar

Batı Sicilya’ya yerleşmiş olan Kartacalılar, geleneksel ticaret yol\anhı korumak istediklerinden, yüzyıllar boyunca Yunanlılar ile savaştılar İÖ 480’de Himera’da Siracu-salı Gelon’a yenildiler, İÖ 409’da Selinus’u yakıp yıktılar İÖ 310’da, Agathok-les Afrika’ya çıkabildi, ancak Kartaca tehlikesi, Roma kesin bir zafer (İÖ 146) ka-zanıncaya kadar sürdü, İtalya’da, Yunanlılar Etrüskler ile karşı karşıya geldiler; Alalia savaşı’nı (İÖ 535) kazanmalarına karşın, gene de Korsika’yı boşaltmak zorunda kaldılar (İÖ 545’te Persler’in Phokaia’yı yakıp yıkmalarından sonra, Korsika’ ya, Küçük Asya’dan gelen çok sayıda Yunanlı yerleşmişti); ancak, düşmanlarının gücü giderek azaldı: İÖ 524’te Cumaeli Aristodemos ezici bir zafer kazandı;

İÖ 474’te, Cumae önlerinde, etrüsk donanması yok edildi Roma’nın Etrüsk impa-ratorluğu’nu yıkmasından sonra, İÖ 303’te Taranto ile bir antlaşma yapılmasına rağmen (bu antlaşma ile Roma, güneye doğru ilerlemesini durdurmayı taahhüt etti), yunan kentleri kendilerini artık güvenlik içinde bulmayarak Epeiros kralı Pyrrhos’tan yardım istediler; Pyrrhos, filleriyle birlikte İtalya’ya geçti; Roma bu duruma sert bir biçimde karşı çıktı: İÖ 272’de Taranto’yu, daha sonra da tüm İtalya ve Sicilya’yı aldı (214-212: Siracusa’nın Marcellus tarafından fethi) Büyük Yunanistan’daki Yunanlılar, bütün İtalyan lar gibi Roma vatandaşlığına geçtiler; Sicilya’dakiler ise taşralı olarak, kaldılar ve bazı valilerin sertliği yüzünden (özellikle Verres), kimi zaman zor anlar yaşadılar


• Batı hellenizmi

Büyük Yunanistan topraklarının çok verimli olması nedeniyle, Sicilya, imparatorluk dönemine kadar Roma’nın tahıl ambarı olarak kaldı Kentlerin aşırı zenginliği, kamu yapılarının çokluğunu,süslemelerin çeşitliliğini ve mimarinin görkemliliğini (örneğin Selinus’taki dev boyutlu tapınaklar)açıklar; Sybarisliler’in zenginliği ve inceiiği dillere destandı, varlıklı Siracusalılar Ölympia’da gösterişli at ve arabalarıyla dikkati çekerler, filozoflar o yörede yaşamaktan zevk duyarlardı: Pythagoras Kroton’da yaşadı; Arkhytas Taranto’da itibar gördü; Platon ise Siracusa’da ideal devlet modelini uygulayabileceğini sandı İç ve dış savaşlara rağmen, her yıl binlerce yunanlı Batı’ya yerleşti (İÖ IV başında, Timotheos Siracusa’ya 60 000 göçmen getirdi)

Siyasal alanda, klasik yunan siteleri otokrasinin hortlamasına karşı kendilerini koruyabildikleri halde, Büyük Yunanistan’da tİranların çokluğu dikkati çeker Gelon, ortağı Akragaslı Theron ile birlikte büyük Siracusa İmparatorluğu’nu yönetiyordu; kendisini tiran olarak kabul eden gösteriş meraklısı ve aydın Büyük Dionysios (İÖ İktidarı devralan oğlu ise bu hegemonyayı sürdüremedi Üstünlüğü ele geçirme sırası, Arkhytas döneminde, Taranto’ya geldi Geleceklerini güvence altına alma isteği ve dış tehditlerin yol açtığı kaygı nedeniyle yurttaşları, sorumluluklarını kendileri yüklenmektense kendilerini koruyacak birine devretmeyi yeğlediler 405-366) imparatorluğu daha da geliştirmeyi başardı