HAMSUN (Knut Pedersen, Knut ), Norveçli Yazar

HAMSUN (Knut pedersen, Knut ), norveçli yazar



HAMSUN (Knut pedersen, Knut ), norveçli yazar (Garmostraeet, Lom yakınında, Gudbrandsdal, 1859 - Nörholm, Grimstad yakınında, 1952) Nordland'da, Hamaroy'da ona göz açtırmayan dindar bir amcanın baskısı altında geçirdiği zor bir çocukluktan sonra, 15 yaşında evden kaçtı; her türlü işe girip çıkarak Norveç'i baştan başa dolaştı; daha sonra iki kez Amerika'ya gitti ve orada yokluk içinde yaşadı, bu arada eline ne geçerse okudu

Avrupa'ya dönünce, Kopenhag'a yerleşti; belki de Strindberg, Ja-cobsen, Nietzsche ve Dostoyevskiy'den esinlenerek, yalnızca insan ruhunun en ince hareketleriyle ilgilendi, doğa duygusunu ve toplumun tüm baskılarından sıyrılmış insanın macera dolu yaşamını yüceltti ve her türlü natüralizmi reddetti

Bütün bunları, "Ruhun bilinçsiz yaşamı" adlı ünlü makalesinde ve başyapıtlarından biri olan, açlığın kendisinde yarattığı fizyolojik ve ruhsal sonuçlan sarsıcı, gerçekçi bir üslupla çözümlediği romanı Açlık'ta (Sult) [1890] anlattı Hamsun, ister balıkçı olsun ister köylü, hepsi de özgür, hepsi de kendine özgü ve alabildiğine canlı kahramanlarını inceleyişindeki derinlikle dikkati çeker Kısa zamanda üne kavuşunca, "ruhun nerdeyse algılanamayacak titreşimlerini [], düşünce ve duygunun boşluktaki devinimlerini, aklın ve gönlün sınır tanımayan yolculuklarını, sinirlerin tuhaf faaliyetini, kanın mırıltısını, kemiklerin duasını, ruhun tüm bilinçsiz yaşamını" anlatmaya karar verdi

Düğüm (Mysterier) [1982] adlı yapıtında bazen ağır, bazen daldan dala, bazen iyice lirik, ama her zaman canlı bir üslupla ve izlanda sagala-rından kopup gelen ve halk masallarıyla beslenmiş zengin bir geleneğin ürünü olan bir anlatı tekniğiyle, hayalci, değişken, karşılık görmeyen ama sevgi dolu, çelişkiler içindeki fantastik kahramanını yarattı Düğüm'ün Nagel'i, daha lirik bir çerçevede Victoria'da gelişecek olan Pariın Thomas Glahn'ı, "çiçeklerle ve kanla" çizilmiş unutulmaz kişilerdir ve Hamsun'ın başıboş kahramanı August'ü hazırlarlar

Fra det moderne Amerikas Aandsliv (Çağdaş Amerika'nın manevi yaşamı) [1889] ve ardından Redaktör Lynge (1893) ve Ny Jord (1893) adlı yapıtlarında karşı konulmaz bir yergi gücü gösteren Hamsun, gazeteciler, sanatçılar, sporcular, feministler ve teknokratları yerin dibine batırdı ve bir üçleme oluşturan Ved Rigets Port (1895), Livets Spil (1896) ve Aftenro-ede (1897) adlı dramatik yapıtlarında da bu tipleri konu aldı; bu üçlemenin yanı sıra, Munken Vendt (1902), tarihsel oyunu Dronning Tamara (1903) Hamsun'ın daha az yetenekli olduğu bu türdeki başlıca denemeleridir

Hamsun Svaermere (1904) adlı yapıtıyla romana döndü ve büyük üçlemesi Göçebe'yi yayımladı; Sonbahar yıldızları altında (Under Höststjaer-nen) [1906], Hüzünlü havalar (En Vand-rer spiller med sordin) [1906] ile Benoni (1908) ve Rosa (1908) ikilisinden sonra yazdığı Son mutluluk (Den Siste Glaede) [1912], Doğa sevgisinin, çalışmayla dolu ve sakin bir yaşamın ve çocukların verdiği coşkunun ardında, köklerinden kopmuş çağdaş toplumu kınayan, dolayısıyla eski günlere dönüşü savunan daha toplumsal bir bakış sezilir; Born av Tiden (1913) ve Segelfoss by (1915) ile daha da artan bu eğilim, felsefeyi ve din duygusunu doğaya yakın olmakta bulan basit köylüyü yücelten ve Hamsun'a 1920'de No-bel edebiyat ödülü'nü kazandıran romanı Dünya nimeti (Markens Gröde) [1917] ile doruk noktasına ulaştı Konerne vod Vandposten (1920) ve Den siste Kapitel' de (1923) yergi ağır basarken, Serserilik günleri'nde (Landstrykere) [1927], August (1930), Men Livet Lever (1933) ve bu dizinin sonuncusu olan Ringen Sluttet'te (1936), başıboş Hamsun kahramanının yeniden ortaya çıktığı görülür

Hamsun'ın son yılları, ülkesini Vikingler zamanındaki parlaklığına kavuşturacaklarına inandığı Naziler'le ve işbirlikçi Quis-ling'in başında bulunduğu Norveç yönetimiyle yaptığı gizli anlaşma yüzünden lekelenmiştir Hamsun yaşamöyküsünü anlattığı ve savunmasını yaptığı son yapıtında (Paa gjengrodde Stier) [1949] ise, büyük bir tutkuyla savunmaktan hiçbir zaman vazgeçmediği tek değeri, alt edilmez yaşamı yüceltiyordu