Sosyal Güvenlik Mevzuatında Işe Giriş ve Işten Ayrılış Bildirgeleri

SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA İŞE GİRİŞ VE İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGELERİ

5510 sayılı Kanun’a göre yeni işe alınan işçilerin işe başlamadan en az bir gün önce SGK’ ya bildirilmeleri esas olmakla birlikte;

• İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde çalışacak işçiler için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
• SGK’ ya ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacak işçilerin işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde,
• Yabancı uyruklu işçilerin çalışma izin belgesindeki izin başlangıç tarihinden itibaren 30 gün içinde ya da çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izin tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde,
• Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde Kurum’a verildiği takdirde

yapılan bildirimler de süresinde yapılmış sayılmaktadır


A- İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMAMASI HALİNDE İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNİN İPTALİ


Ülkemizde sıkça rastlanan bir durum olan işçilerin işe başlamaları gereken günde işe gelmemesi halinde mevzuat gereğince işe başlamadan önce verilen işe giriş bildirgesi iptal edilmesi gerekmektedir Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’ne göre işe başlamadan önce işe giriş bildirgesi verilen, ancak işe başlaması gereken gün itibariyle işe gelmeyen kişinin iş bildirgesi işe başlaması gereken tarihi takip eden ilk iş günü içinde e-Sigorta kanalıyla iptal edilebilmektedir Bu sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde iptal işlemi resmi tatili takip eden ilk iş günü yapılacaktır Bildirgenin süresinde verilmemesi halinde ise işverenler tarafından SGK’ya konu hakkında dilekçe ekinde kanıtlayıcı belgeler sunularak işe giriş bildirgeleri iptal edilebilmektedir


Örnek-1: 01062017 Perşembe günü işe başlamak üzere işe alınan ve işe giriş bildirgesi 31052017 tarihinde SGK’ya gönderilen bir işçinin işe başlamaması halinde, işe giriş bildirgesi 02062017 Cuma günü internet üzerinden iptal edilebilecektir Aynı kişinin 02062017 Cuma günü işe başlaması gerektiği durumda ise işe giriş bildirgesi 03062017 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle 05062017 tarihinde e-Sigorta kanalıyla iptal edilebilecektir


B- NAKLEN VE HİZMET AKDİ SONA ERMEDEN AYNI İŞVERENE AİT BAŞKA BİR İŞYERİNDE ÇALIŞMAYA BAŞLAYAN İŞÇİ İÇİN DÜZENLENECEK İŞE GİRİŞ VE İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGELERİ


5510 sayılı Kanun’un 4 maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlerin, sigortalıları hizmet akdi sona ermeden kendilerine ait diğer bir işyerinde çalıştırmaları halinde işe giriş ve işten ayrılış bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmamaktadır
Konu hakkında SGK’nın 31052017 tarihindeki uygulama değişikliği duyurusuna göre;


e-Sigorta yoluyla verilen işe giriş bildirgelerinde “İstisnai Durum Bildirim Tablosu”nda “Naklen ve hizmet akdi ilişkisi sona ermeden aynı işverenin kurumun aynı ya da başka sigorta/İl Sigorta Müdürlüğü’nce tescil edilmiş diğer işyerinde çalışan sigortalı” seçeneği, işten ayrılış bildirgesinde ise işten ayrılış nedeni “16- Nakil”seçeneği işaretlenerek yapılan programlara, aynı işverenin diğer bir işyeri olup olmadığının tespiti açısından gerçek kişi işverenler için TC kimlik numarası, tüzel kişi işverenler için vergi kimlik numarası kontrolü konulmuştur


Buna göre, işverenler işyerinde çalıştırdıkları sigortalıları kendilerine ait diğer işyerlerinde, sigortalının hizmet akdi sona ermeden çalıştırmaya devam edecekler ise;


Öncelikle sigortalının işten ayrılış bildirgesini düzenlemeleri gerekmekte olup ayrılış nedeni “16-Nakil” ise, işten ayrılış menüsünde sigortalının “Nakil Gideceği İşyeri Sicil”alanına 26 haneli işyeri numarasını (“Mahiyet kodu” 1 hane, “İşkolu kodu” 4 hane, “Ünite kodu” 4 hane, “Sıra numarası” 7 hane, “İl kodu” 3 hane, “İlçe kodu” 2 hane ve “Kontrol numarası” 2 hane, “Aracı kodu” 3 hane) yazarak işten ayrılış bildirgesini vermeleri gerekmektedir


Sigortalının işten ayrılış bildirgesi düzenlendikten sonra nakil olarak gideceği işyerinden işe giriş bildirgesi verilecek olup işe giriş bildirgesinde “Naklen ve hizmet akdi ilişkisi sona ermeden aynı işverenin kurumun aynı ya da başka sigorta/İl Sigorta Müdürlüğü’nce tescil edilmiş diğer işyerinde çalışan sigortalı” seçeneği işaretledikten sonra “Nakil geldiği işyeri sicil” alanına 26 haneli işyeri numarasını yazarak işe giriş bildirgesini düzenlemeleri gerekmektedir


Bu şekilde sigortalının işverene ait başka bir işyerine nakli sebebiyle düzenlenen işten ayrılış bildirgesi ve işe giriş bildirgelerinde işverenin gerçek kişi olması halinde TC kimlik numarası, tüzel kişi olması halinde vergi kimlik numarasının uyuşmaması durumunda, işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri nakil olarak değerlendirilmeyerek, işe giriş bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanacaktır


Sigortalı nakli yapılabilmesi için işverenin aynı anda en az iki işyerinin bulunması ve bu işyerlerinin 5510 sayılı Kanun kapsamında aktif ve sigortalı çalıştırılan işyerleri olması, sigortalının nakil olabilmesi için de işe giriş bildirgesinde işten ayrılış tarihinin verildiği günü takip eden tarihin yazılmış olması gerekmektedir


C- KİMLİK BİLDİRME KANUNU KAPSAMINDA SİGORTALILARIN İŞE BAŞLAMA VE AYRILIŞ BİLDİRİMLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER


1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu’na göre otel, motel, han, pansiyon, bekar odaları, günübirlik kiralanan evler, kamp, kamping, tatil köyü ve benzeri her türlü, özel veya resmi konaklama yerleri ile özel sağlık müesseseleri, dinlenme ve huzur evleri, dini ve hayır kurumlarının sosyal tesislerinin işleticilerin; müesseselerinde sürekli veya geçici olarak çalıştırdıkları kimseleri ve bunların ayrılışlarını, örneğine uygun kimlik bildirme belgesi doldurarak, 24 saat içinde bağlı oldukları en yakın kolluk örgütüne bildirmekle yükümlü olduğu,


Yukarıda belirtilen tesislerin dışında kalan her çeşit ticaret ve sanat amacı güden iş yerlerinde çalışanlar ve buralarda her türlü barındırmalar için iş yerlerinin sorumlu işleticisi tarafından örneğine uygun kimlik belgesi doldurularak üç gün içinde genel kolluk örgütüne verilmesinin zorunlu olduğu,
Aynı Kanun’un Ek 2 maddesinde ise bu Kanun’un 4 ve 6 maddeleri gereğince verilen sürekli veya geçici olarak çalışanlara ait kimlik bilgileri, genel kolluk kuvvetlerince ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İl Müdürlükleri veya Merkez Müdürlüklerine bildirileceği belirtilmiştir




SGK, kolluk kuvvetlerince yapılan bu bildirimlerde çalışmaya başladığı belirtilen kişilerin sigortalı olarak bildirilip bildirilmediğini, bildirilmiş ise çalışmaya başladıkları tarihte bir eksiklik olup olmadığını kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında kontrol etmektedir Sigortasız çalıştırıldığı veya sigortası sonradan yapıldığı anlaşılan kişilerle ilgili olarak bu kişileri çalıştıranlara idari para cezası uygulamakta, prim teşviklerinden yararlanmalarına bir ay (üç yıl içinde tekrarı halinde bir yıl) süreyle yasaklamakta, prim borcu tahakkuk ettirmekte ve gerekirse denetime sevk etmektedir


Konu hakkında uygulamanın bahsedildiği 2015/25 sayılı Genelge’ye göre çalışanların kolluk kuvvetlerine bildiriminin yapıldığı “Çalışanlara Ait Kimlik Bildirme Belgesi (Form-2)”nin işverence onaylandığı tarihin sigortalının işe başlama tarihi olarak kabul edileceği açıklanmıştır Dolayısıyla yeni işe alınan işçi için düzenlenen Form 2’nin işverence onaylandığı tarih ile SGK’ya işe giriş bildirgesiyle beyan edilen işe başlama tarihi aynı ise SGK’ya yapılan bildirimler doğru olarak kabul edilmiştir


Ancak 28042017 tarih ve 2017/19 sayılı Genelgeyle Form-2’nin onaylandığı tarihten sonraki 10 gün içinde yapılan bildirimler de doğru olarak kabul edilmiştir Böylece işverence onaylandığı tarihi takip eden gün ile yasal süresinde olmak şartıyla Kuruma verilmiş işe giriş bildirgesinde belirtilen işe başlama tarihi arasında 10 gün veya daha az bir sürenin bulunması halinde, işe giriş bildirgesinde yer alan işe başlama tarihi esas alınarak işlemler yürütülecektir


Örnek-2: İşvereni tarafından kimlik bildirme formunda 01062017 tarihi itibariyle çalışmaya başladığı beyan edilen ve 02062017 tarihinde Form-2 belgesi onaylanarak kolluk kuvvetlerine ibraz edilen işçiye ait işe giriş bildirgesinde işe başlama tarihi 12062017 günü olarak beyan edilerek SGK’ya yasal süresi içinde verildiği takdirde, SGK tarafından işçinin işe başlama bildirimi doğru olarak kabul edilecektir




Genelge’ye göre işten ayrılış bildirimleri için de uygulama aynı şekilde olacak yasal süresinde olmak şartıyla Kuruma verilmiş işten ayrılış bildirgesinde belirtilen işten ayrılış tarihi ile kimlik bildirme formu 2’nin işverence onaylandığı tarihten önceki gün arasında 10 gün veya daha az bir sürenin bulunması halinde işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten ayrılış tarihi esas alınarak işlemler yürütülecektir Süleyman Uzunoğlu Yaklaşım / Temmuz 2017 / Sayı: 295