Güvenlik

GÜVENLİK

1 Bir kimsenin, bir şeyin özellikle fiziksel saldırı, kaza, soygun vb bir tehlikeyle, riskle karşı karşıya gelmediği gerçek, nesnel durum; emniyet: Hükümet, can ve mal güvenliğinden sorumludur Bir devlet adamının güvenliğini sağlamak Güvenlik içinde olmak Güvenlik önlemleri almak

—2 Güvenlik içinde, tehlikelerden uzakta olma: Artık güvenlikteyiz, tehlike geçti

—Ask Güvenlik kuvvetleri, bir ülkenin düzenini, huzurunu sağlamakla yükümlü polis ve jandarmanın, kimi zamanlarda da ordu birliklerinin genel adı || Bir nükleer silahın güvenliği, herhangi bir kaza sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeleri ortadan kaldırmak amacıyla nükleer silahlarda yapılan özel düzenleme (Bk ansikl böl) || Çevre güvenliği, ÇEVRE EMNİVETİ"nin eşanlamlısı

—Ask denize Sahil güvenlik filosu, limanları ve kıyıları savunmak için çeşitli tonaj ve yapıdaki gemilerden oluşan filo

|| Sa-hil güvenlik gemisi, kıyı ve liman savunması İçin özel olarak inşa edilmiş ve donatılmış, genellikle küçük tonajlı hızlı gemi (Eşanl SAHİL MUHAFAZA GEMİSİ)

—Aydınlt Güvenlik aydınlatması, olağan aydınlatma yetersiz kaldığında İnsanları boşaltmak, gereğinde güvenlik eylemlerini yürütmek ve yaralıları kurtarmak için başvurulan aydınlatma (Kimi hallerde, örneğin gösteri salonlarında güvenlik aydınlatması, bir panik aydınlatmasını da içerir Güvenlik aydınlatmasını, yardım aydın-latmasıyla karıştırmamak gerekir)

—Bilş Verilerin güvenli bir biçimde iletimine katkıda bulunan kuramların ve tekniklerin tümü

—Camc Güvenlik camı, kırılma durumunda ciddi kesiklere yol açmayan cam (Güvenlik camları, katmanlı cam ve su verilmiş cam olmak üzere ikiye ayrılır)

—Cez huk Genel güvenlik gözetimi, hapis cezasından sonra belirli yerde oturma zorunluluğunu gerektiren yasal önlem (Bk ansikl böl)

—Dağc Zor tırmanmalarda, en az riskle ilerlemeyi sağlayan yöntemlerin tümü (Bk ansikl böl) || Güvenliğe almak, düşüşü önleyici ip kullanarak tırmanışı ya da inişi güvenli kılmak

—Denize Güvenlik derinliği, bir geminin suya en fazla gömülme düzlemiyle en alt noktası arasında kalan derinlik; bu derinliğin altında, geminin su alıp almaması dikkate alınmaz ve gemi sızdırmaz olarak kabul edilmez (Bu derinlik, seyre elverişli her su yolu için ve her gemi tipi İçin özel bir yönetmelikle belirlenmiştir)

|| Güvenlik hattı, tüm tehlikelerden temizlenmiş ve görünür işaretlerle (deniz fenerleri, işaret şamandıraları) belirlenmiş su yolu (Güvenlik hatları, özellikle balıkçıların sığlıkları bulmasına yarar)

|| Güvenlik subayı, bir ticaret gemisinde, yangına karşı özel olarak eğitilmiş subay (Güvenlik subayına, güvenlik ya da yangın ekibini oluşturan iki usta gemici yardım eder)

—Elektrotekn Has güvenlik, çalışması, hiçbir koşulda alev alma tehlikesi doğurmayan bir elektrik aygıtının gösterdiği güvenlik (Patlayıcı atmosferlerde örneğin petrol rafinerilerinin, gaz halinde hidrokarbon bulunabilecek bölümlerinde kullanılan elektronik uzaktan kumanda ve uzaktan denetim donanımları patlama önleyici nitelik, yani has güvenlik taşımalıdır)

—Ger day Tasarımcının öngördüğü iç-kuvvetlere bir yapının dayanma özelliği (Bk ansikl böl)

—Hidr pnöm Güvenlik levhası, bir akışkanın basıncını önceden belirlenmiş bir değerde sınırlamaya yarayan ve basınç aşıldığında ayarlı bir öğenin yırtılması sonucu çalışan düzenek (Eşanl YIRTILMA LEVHASI)

—Huk Kamu güvenliği -
—Kâğ san Güvenlik kâğıdı, sahtekârlığı ya da sahtekârlık girişimini ortaya çıkaracak özelliklerle donatılmış kâğıt (Eşanl EMNİYET KÂĞIDI)

—Mad oc Güvenlik topuğu, yüzeydeki donanımlara zarar vermemek için kararlı kalması gereken arazi hacmi (Güvenlik topuğu cevher topuğu ile yüzey arasında kalan araziyi içerir; işletme derinleştikçe güvenlik topuğu etki açısına göre genişler)

—Nük müh Nükleer güvenlik, radyoaktif maddeleri üreten, dönüştüren, kullanan ya da depolayan kuruluşlarda İyonlaştırıcı ışımaların doğurduğu tehlikelere karşı kişi ve doğal çevreyi koruma

—Bu korumayı sağlayan önlemlerin tümü (Bk ansikl böl)

—Teknol Çalınmaya karşı koruyucu işlev

gören her tür aygıt, sistem ya da mekanizma: Güvenlik asma kilidi || Güvenlik alarmı, otomobillerde çalınmaya karşı önlem olarak kullanılan mekanizma

—ANSİKL Ask Nükleer silah güvenliği Mekanikten, elektrikten ve ısıdan kaynaklanan tehlikelere karşı tüm önlemler alınmıştır Bunun için, duyarlılığı çok düşük kimyasal patlayıcılardan yararlanılmıştır Ayrıca, elektrik ve mekanik düzenlerin kullanılmasında, bir kazadan ya da hatalı çalıştırmadan kaynaklanabilecek bütün tehlikelerin elde geldiğince ortadan kaldırılması amaçlanmıştır Güvenlik araştırmalarında, yanlış ya da kasıtlı olarak hatalı kullanım olasılığı ile ortaya çıkabilecek her türlü eksiklik göz önünde bulundurulmalıdır Kasıtlı kullanımı önlemenin bir yolu da olağandışı müdahalelerde, nükleer silahı etklsizleştiren ve bozan sistemleri devreye sokmaktır

• Türkiye'de nükleer güvenlik Türkiye'de nükleer güvenlik çalışmalarını Atom enerjisi kurumu yürütür 9 temmuz 1982 tarih ve 2690 sayılı yasayla kurulan bu kurumun nükleer güvenlik çalışmalarıyla ilgili uzmanlık daireleri, Nükleer güvenlik dairesi ve Radyasyon sağlığı ve güvenliği da-iresi'dir

Nükleer güvenlik dairesi'nin yasaca belirlenen görevleri şunlardır:

1 nükleer güvenlikle ilgili çalışmalar yapmak;

2 nükleer donanımların yer seçimi, inşaat, sistem mühendisliği vb konularda hizmet vermek;

3 radyasyondan korunmak, nükleer madde güvenliği ve denetimini gerçekleştirmek;

4 çevre güvenliğini sağlamak Radyasyon sağlığı ve güvenliği da: iresi de, lisanslama, radyasyondan korunma mevzuatı ve İlkelerinin saptanması, radyoaktif maddelerin taşınma ve depolanması, radyasyon çıkaran aygıtların ve sistemlerin denetimi ve yasada öngörülen öteki hizmetleri yerine getirir

—Cez huk Asıl ceza çekildikten sonra uygulanan bu önlemin süresi, genellikle bir yıl ile üç yıl arasında değişir Mahkûm bu süre içinde zabıtanın gözetimi altındadır Önlemin uygulanacağı kişi, gözetim süresince oturacağı yeri, asıl cezayı çektiği yerin zabıta amirine bildirir Bu bildirimin, asıl cezanın tamamlandığı günden başlayarak 15 gün İçinde yapılması gerekir

Mahkûm gözetim süresince bazı yasaklara ve koşullara uymakla yükümlüdür:

1 belli zamanlarda zabıta makamına giderek yoklama defterini yazdırır;

2 silah taşıyamaz;

3 yurtdışına çıkamaz;

4 geçimi için yaptığı işin gereği yakın yerleşim yerlerine gidip gelmek zorunda kalırsa, zabıtadan izin almak ve gittiği yerlerin zabıta makamlarına yoklama yaptırmak zorundadır

Türk cez k'nun 173/3 maddesi, devlet aleyhine işlenen suçlarla ilgili olarak verilecek ağır hapis cezalarına, ceza süresinin üçte birinden az ve ceza süresini geçmemek üzere, genel güvenlik gözetimi altında bulundurma önleminin uygulanabileceğini öngörür Genel düzenlemeden farklı olarak, bu maddeye dayanılarak verilecek genel güvenlik gözetimi altında bulundurma önleminde, mahkûmun oturacağı yer; mahkûmiyet kararında gösterilir Oturacağı yerin mahkûmiyet kararında gösterilmiş olması, bu önlemin sürgün cezası İle karıştırılmasına neden olmuştur Sürgün cezasının kaldırılmasından sonra tartışma önem kazanmış ve sorun 1431966 gün, 1/2 sayılı içtihadı birleştirme kararı İle çözüme bağlanmıştır Bu kararda, 173 maddeye dayanılarak verilen, bir yerde ikametle genel güvenlik gözetimi altında bulundurmanın, sürgün cezası olmadığı, bir güvenlik önlemi niteliği taşıdığı, kabul edilmiştir Son olarak 1541987 gün, 3352 sayılı "Emniyeti umumiye nezareti altında bulundurma Ceza ve tedbirlerinin yürürlükten kaldırılması hakkında kanun"la, genel güvenlik gözetimiy-le ilgili tüm hükümler yürürlükten kaldırılmıştır Adı geçen yasa, 24 nisan 1987 günlü, 19440 sayılı Resmi gazete'de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir


—Dağc Rehber ya da zincir birincisi, zor bir tırmanışı gerçekleştirdikten sonra ardından gelenin İpini çekmeden tutarak güvenliğe alır Aynı şekilde zincir birincisi tırmanırken ikinci sıradaki tırmanıcı, olası bir düşüşü önleyebilmek için hazır bekler Güvenliğin sağlanması için, dağcıların iyi mola platformlarına gereksinimleri vardır Bu koşul yerine getirilmezse, çelik sikkeler İle güvenlik daha iyi sağlanır

Dağcı, duruş halindeyken ipini ya da halkayı bir kaya burnuna ya da sikkeye geçirerek kendini güvenliğe alabilir: buna öz-güvenlik denir

—Ger day Bir yapının sınır koşullardaki güvenliği şu ilkeyle belirlenir: yükler yönetmeliklerle saptanmış birden büyük bir katsayıyla çarpılır ve değeri yükseltilmiş bu yükler göz önüne alınarak, sözkonusu katsayıdan kaynaklanan en elverişsiz içkuv-vetler hesaplanır Ayrıca, yapıyı oluşturan gereçlerin dayanımının azaldığı varsayılır; bu nedenle gereç dayanımı yönetmeliklerle belirlenen birden büyük bir katsayıya bölünür Mekanik nitelikleri bu yolla düşürülmüş gereçlerin, değeri yükseltilmiş yüklerden kaynaklanan içkuvvetleri dengeleyebileceğini güvence altına almak gerekir

—Nük müh Nükleer güvenlik

• ilkeler ve yöntemler Her şeyden önce, iyonlaştırıcı ışımaların doz* eşdeğerleri için kabul edilebilir sınırları saptamak gerekir Bu sınırlar, ışınımdan korumanın temel standartlarını oluşturur ve ışınımla karşılaşacak aşağıdaki kesimlere göre farklar gösterir: doğrudan ışımayla karşılaşan ve girişi denetim altına alınan tesis bölgesinde (denetimli bölge) çalışacak personel; dolaylı olarak ışıma altındaki işlerde ve denetimli bölgelerin dışında çalışan personel; çevre halkı Öte yandan bu sınırlar, organizmanın bütünü ve vücudun çeşitli organları için de farklıdır Organizmanın tümü için, yıllık doz eşdeğerlik sınırları şunlardır: donanımın denetimli bölge personeli için 0,05 sievert; denetimsiz bölge personeli için 0,015 sievert; doğal çevre halkı İçin 0,005 sievert

Kabul edilebilir doz eşdeğeri sınırları, dünyaca ünlü uzmanlardan oluşan Uluslararası radyolojik korunma komisyonu' nun tavsiyelerine göre saptanmıştır Uluslararası büyük örgütlerin yeniden ele aldıkları bu tavsiyeler, bütün ulusal yönetmeliklerin temelini oluşturur Yönetmelikler, ışımaların dış organlara ya da iç organlara etki etmesine göre, temel standartların uygulanma koşullarını belirler; ışımaların iç organlara etkisi, genellikle rad-yonükleldlerin, solunum ya da sindirim organlarına geçmesinden kaynaklanır

Güvenliğin sağlanmasından sonraki aşamada, her nükleer kuruluşa bağlı tehlikeler belirlenir, çalışanlara ve halka uygulanabilen standartlara uyulmasını sağlayacak, hayvansal ve bitkisel çevrenin

bütünlüğünü güvence altına alacak yollar saptanır Korunma yolları, kısmen donanımın ayırtedici özelliklerinden, kısmen kuruluşun çalışma yöntemlerinden kaynaklanan bir öğeler kümesinden oluşur Bu kavramları belirlemek için, bir nükleer santral örnek alınacak ve santralda en yeğin ışıma kaynaklarını oluşturan reaktör kalbindeki nükleer tepkimeler ve yakıt içinde biriken radyoaktif parçalanma ürünleri incelenecek Nötron ışımasının, soğutma akışkanında bulunan kimi elementlere etkisi, etkinleştirme ürünleri denilen başka kaynakların doğmasına yol açar

Kalbi çevreleyen gereçler, bu kaynağın doğrudan ışımasını durdurur ve bir korunma duvarları sistemi, radyoaktif ürün serpintisini önler Bir nükleer santralda en az üç koruma duvarı vardır: yakıtı içeren metal kılıf; reaktör soğutma devresinin çelik gömleği; reaktörü koruyan yapının sızdırmaz çeperi ve bu yapıyı yalıtan vanalar Normal çalışmada, sözkonusu üç koruma duvarı işlevlerini yerine getirir Bununla birlikte, ilk İki duvarın sızdırmazlığı tam olmayabilir ve çevre alanlarda belli bir etkinlik bellrebillr; bu tür yerlerde, atmosferin süzülmesi gerekir Öte yandan, etkin devrelerde, örneğin, reaktör soğutma akışkanını anlaştırma devrelerinde radyoaktif artıklar birikebilir

Kısacası, donanımın çalışması, ortamdan uzaklaştırılması gereken, gaz, sıvı ve katı radyoaktif artıkların oluşumuna yol açar Dolayısıyla gaz ve sıvı atıkları dışarıya atmak ve katı artıkları boşaltmak zorunludur Nitekim, her nükleer donanım, gaz ve sıvı atıkları işleyerek, etkinliklerini yönetmeliğe uyacak biçimde kabul edilebilir maksimum düzeye düşürecek bir işleme sistemiyle donatılır Ayrıca, santralda katı artıklar için, sızdırmaz koşullandırma atölyesi yer alır Atıkların ve çevrenin etkinliği, sistemli olarak denetlenir Kuruluşta çalışanları korumak için fiziksel yollarla (koruma ekranları, özel giysiler), iş düzenlemelerine başvurulur, etkin bölgelere uyarı işaretleri yerleştirilir, kapalı alanlardaki etkinlik gözetim altında tutulur, ışınlama ve kirlenme kişisel olarak denetlenir

Güvenlik önlemlerine yalnız donanım normal çalışırken değil, önceden kestirl-lebilen bütün koşullarda uymak gerekir Öte yandan koruma önlemleri, en bozuk çalışma koşullarını karşılayacak biçimde tasarlanmış birçok evre uyarınca örgütlenir ve donanımın derinliğine korunması denilen ilkelere göre düzenlenir Koruma yollarının ilk evresi, bozucu iç ve dış etkenlere rağmen, donanımı tasarımcının tanımladığı şekilde normal çalışma halinde tutmayı amaçlar

Örneğin bir nükleer santralda, şebekenin istediği güçte ortaya çıkan ani değişim bir çalışma bozukluğuna yol açabilir; koruma sisteminin bu bozukluğu sınırlaması ve gidermesi gerekir Korumada ikinci evre, alınan önlemlere rağmen birinci evrede amaca ulaşılamazsa devreye girer Bu aşamada donanımın kimi birleşenleri olağandışı koşullarla karşılaşır ve zarara uğrama tehlikesi doğabilir

Öte yandan, ikinci evre özellikle koruma duvarlarında doğabilecek zararları gidermeye ve donanımı normal duruma getirmeye yarayan düzeltici çalışmalar'ı da içerir Bir nükleer santralda düzeltici çalışmaların başında, kalbe hızla güvenlik çubuklarim yerleştirmek ve böylece reaktörü acil olarak durdurmak yer alır Düzeltici çalışmalara rağmen, olağan koşullar sağlanamamışsa, üçüncü koruma evresi devreye girer Radyoaktif ürünlerin çevreye yayılma tehlikesi doğmuşsa, bir kaza sözkonusudur Bu koşulda koruma girişimleri, öncelikle radyoaktif artıkların oluşturduğu tehlikeyi sınırlamayı ve toplum için kabul edilebilir dozları aşmasını önlemeyi amaçlayan kurtarma çaiışmala-rinı içerir Bu halde ilk hedef reaktörü soğutmak ve tehlike taşımayan bir duruma getirmektir Doğrudan toplumu ilgilendiren önlemler, her nükleer kuruluşta önceden belirlenir

Koruma çalışmalarına katılan bütün sistemler, her koşulda, bileşenlerinden birinin devre dışı kalması halinde bile görevlerini yerine getirebilmelidir Dolayısıyla bir ekip fazlalık'ı öngörülür yani, belli bir işlevi sağlamak için, paralel birçok (2, 3 ya da 4) ekip zinciri kullanılır

—Teknol Otomobillerde güvenlik alarmları genellikle "kontak" anahtarıyla birlikte çalışır ve direksiyonu kilitler Kimi Avrupa ülkelerinde güvenlik alarmının takılması zorunlu hale gelmesinden önce, birçok aygıt önerildi ve bazısı günümüzde hâlâ kullanılır Bu aygıtlar, ya kapıları, ya vites kolunu ya da (¿intak anahtarını kilitler; ayrıca kontağı kapamadıkça direksiyon simidinin dönmesini önleyen türler de vardır
Bisikletlerde ise kılıflı bir kablo tekerleğin dönmesini engeller