Yabancıların Türkiye’de çalışma Izinleri ve Işlemlerinde Büyük Değişiklikler Geliyor-2

Yabancıların Türkiye’de çalışma izinleri ve işlemlerinde büyük değişiklikler geliyor-2

Yazar: İsa Karakaş | 20 Şubat,2015 tarihinde | Yabancılar Rehberi kategorisinde yazıldı

Çalışma izni başvurusu: Çalışma izni başvuruları yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçilikleri veya Başkonsolosluklarına yapılacak ve Bakanlığa iletilecek
Geçerli ikamet iznine sahip yabancıların çalışma izni başvuruları yurtiçinde doğrudan Bakanlığa yapılabilecek
Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılacak Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilecek
Çalışma izni başvurusu yabancı istihdam politikasına göre değerlendirilecek
Bakanlık, Yabancı İstihdam Politikası Danışma Kurulu kararları doğrultusunda çalışm izni başvurusunun değerlendirilmesinde ve çalışma izni puanlama sisteminin oluşturulmasında kullanılacak kriterleri belirleyecek
Usulüne uygun olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla 30 gün içinde tamamlanacak


Ön izin


Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunluluğu getiriliyor
Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Milli Eğitim Bakanlığı, bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkili olacak
Yabancı uyruklu öğretim elemanlarına çalışma izni, Yükseköğretim Kurulu’nun ön iznine istinaden Bakanlıkça verilecek
Yabancı İstihdamı Kanunu Tasarısı’na göre, yabancı istihdam politikasına uygun olmayan, sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan, gerekçesi yeterli görülmeyen, diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan, gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan, Türkiye’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan başvurular reddedilecek


Tasarıyla, süreli çalışma izni verilmesine ve süreli çalışma izninin uzatılmasına ilişkin genel esaslar belirleniyor
Buna göre, başvurunun olumlu değerlendirilmesi halinde, yabancının iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda, en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilecek
Yapılacak uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde; yabancıya, aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilecek


Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar, süresiz çalışma iznine başvurabilecek Süresiz çalışma izninin yabancı istihdam politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Yabancı İstihdam Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınacak


Yabancıya mutlak hak sağlamayacak


Yabancının uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olması, süresiz çalışma izni verilmesinde yabancıya mutlak hak sağlamayacak
Yabancılardan başvurusu olumlu değerlendirilenlere, ilk beş yılı geçiş süresi olmak kaydıyla, süresiz çalışma izni verilecek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, geçiş süresi içinde işveren veya yabancıdan yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge talep edebilecek
Süresiz çalışma izni olan yabancı, bağımsız çalışma izninin ve uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanacak
Süresiz çalışma izni olan yabancının, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme, muaf olarak araç ithal etme hakları ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü olmayacak Bu yabancılar, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacak


Bağımsız çalışma izni alabilecek yabancılar


Tasarıyla, bağımsız çalışma izni alabilecek yabancılar düzenleniyor
Buna göre, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş olan; limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü, anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı çalışma izni alarak çalışabilecek
Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması ve ilgili meslek odasının olumlu görüşü olması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilecek
Bağımsız çalışma izni, süre sınırlamalarına tabi olmaksızın süreli olarak düzenlenecek


Bu düzenlemeye göre verilen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti ikamet izni yerine geçecek Yurtdışından yapılan başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içerisinde Türkiye’ye gelmek zorunda olacak Bu süre içerisinde Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilecek


Bakanlar Kurulu, ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde; kanunlarda yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve mesleklerin yabancılar tarafından kamu görevlisi olunmaması kaydıyla, icrasına izin verebilecek Ülke, kişi, coğrafi bölge, süre, sayı, oran, tür, nitelik, sektör, iş ve meslek itibarıyla çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti verilmesini belirleyebilecek, sınırlandırabilecek, kısmen veya tamamen durdurabilecek veya yasaklayabilecek


Çalışma izni muafiyeti kapsamında olan yabancılar, çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışabilecek Çalışma izni muafiyeti başvuruları, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılacak, bu başvurular bakanlığa iletilecek Geçerli ikamet iznine sahip olan yabancıların çalışma izni muafiyeti başvuruları, yurtiçinde doğrudan bakanlığa yapılabilecek


Başvurusu olumlu değerlendirilen yabancılara, Bakanlıkça çalışma izni muafiyeti düzenlenecek
Kamu yararına çalışan derneklerle vergi muafiyeti tanınan vakıflarda çalışabilecek


Türkiye’de geçerli ikamet izni olan yabancılar, ikamet izni sürelerini aşmamak ve karşılığında ücret veya benzeri bir menfaat sağlamamak kaydıyla; kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip derneklerle vergi muafiyeti tanınan vakıflarda çalışmak için çalışma izni muafiyeti başvurusunda bulunabilecek Yabancının çalışabileceği dernek veya vakfın çalışanlarının en az üçte ikisinin Türk vatandaşı olması gerekecek
Tasarıyla, Türkiye’de bulunan diplomatik ve konsüler temsilciliklere bağlı faaliyet gösteren okul, kültür kurumu, din kurumu gibi birimlerde görevli yabancılara, çalışma izni muafiyeti alarak çalışabilme kolaylığı tanınıyor
Buna göre, yabancı ülkelerin Türkiye’deki diplomatik ve konsüler temsilciliklerinin bağlı birimi olarak faaliyet gösteren okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli yabancılar, çalışma izni muafiyeti, Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi ve Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi kapsamında bağlı birimi sayılmayan okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli yabancılar çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek


Yabancı ülkelerin Türkiye’deki diplomatik ve konsüler temsilciliklerinde diplomatik kadro üyesi, konsolosluk memuru, idari ve teknik kadro üyesi ve konsolosluk hizmetlisi, Türkiye’deki uluslararası kuruluşlarda uluslararası memur ve idari ve teknik personel olarak görev yapan kişilerin; eş ve çocukları ile karşılıklılık esasına veya ilgili ülkeyle yapılmış bulunan ikili anlaşmaya göre belirlenmiş yakınları, çalışma izni muafiyeti hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Türkiye’de çalışma izni alarak, bu kişilerin özel hizmetinde çalışan yabancılar ise çalışma izni muafiyeti alarak çalışabilecek
Bu düzenleme kapsamındaki başvurular Dışişleri Bakanlığı’na yapılacak Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti düzenlenmesinde İçişleri Bakanlığı’nın olumlu görüşü aranacak


Tasarıya göre, yabancı istihdamında çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, sürenin sona ermesi veya Bakanlıkça iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybedecek


Yabancının veya işverenin talebi dışında çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, yabancının çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin geçerlilik tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması, kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak çalıştığının tespiti, çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi, çalışma izni başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti, geçiş süresi içerisinde talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaması veya niteliklerini kaybettiğinin anlaşılması, Türkiye’ye girişine izin verilmeyen yabancılar, vize verilmeyecek yabancılar ya da sınır dışı etme kararı alınacak kişiler kapsamında olması, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarca bildirilmesi, sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak altı aydan, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak bir yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması, durumunda iptal edilecek


Tasarı ile çalışma izninin istisnai olarak verilebileceği yabancılar da belirleniyor Buna göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca belirlenen yabancı istihdam politikasına uygun eğitim düzeyi, ücreti, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri özellikleri itibariyle nitelikli işgücü olarak değerlendirilen, bilim ve teknolojiye katkısı, yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü ve benzeri özellikleri açısından nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen, belirli bir süre için işvereni tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen bir projede istihdam edilen, İçişleri Bakanlığı’nca Türk soylu olduğu bildirilen, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı ve AB üyesi ülke vatandaşı kişilere çalışma izni istisnai olarak verilebilecek
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uluslararası koruma başvurusu sahibi, şartlı mülteci, geçici koruma sağlanan veya vatansız, yine aynı kanuna göre mağdur destek sürecinden yararlanan insan ticareti mağduru, bir Türk vatandaşı ile evli ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan, yabancı devletlerin ve uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde diplomatik dokunulmazlığı olmadan çalışan, alanındaki başarısı ile uluslararası düzeyde temayüz etmiş olarak bilimsel, kültürel veya sportif amaçla Türkiye’ye gelen, sınırötesi hizmet sunucusu kişilere çalışma iznine ilişkin istisnalar tanınabilecek


Uluslararası koruma kapsamında olan yabancılar


Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında, uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar uluslararası koruma başvurusu tarihinden, geçici korunan yabancılar ise geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilecekler Bu kapsamda çalışma izni veya çalışma izni muafiyetine başvuru hakkı tanınan yabancılara çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti verilmesinde İçişleri Bakanlığı’nın olumlu görüşü aranacak Geçerli çalışma izni veya çalışma izni muafiyetine sahip olunması bu yabancılara Türkiye’de mutlak kalış hakkı sağlamayacak


Uluslararası koruma başvuru sahiplerine verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetinin süresinde, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca düzenlenen uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesinin, uluslararası koruma statü sahibi belgesinin, geçici koruma kimlik belgesinin geçerlilik süresi dikkate alınacak


Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nca uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmesi veya geri çekilmiş sayılması, uluslararası koruma statüsünün sona ermesi, uluslararası koruma statüsünün iptali hallerinde ise çalışma izni iptal edilecek Ayrıca, geçici korumanın Bakanlar Kurulu kararıyla sonlandırılması veya bireysel olarak sona ermesi ya da iptali hallerinde çalışma izninin iptal edileceği de hüküm altına alınıyor


Yabancı öğrenciler çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek


Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge Merkezi Belgesi olan firmalarda Ar-Ge personeli olarak çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın olumlu görüşü olması halinde değerlendirilecek
Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında serbest bölgelerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Ekonomi Bakanlığı’na yapılacak Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme neticesinde çalışma izni alması uygun görülen yabancılar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirilecek


Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecekler Yabancı öğrencilerden ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim görmekte olanlar, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilecek İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışabilecekler Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmayacak Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdiremeyecek Yabancı öğrencilerin çalışmasına ilişkin usul ve esaslar Göç Politikaları Kurulunca belirlenen esaslar çerçevesinde Bakanlık ve İçişleri Bakanlığınca müştereken belirlenecek
Öğrenimlerini Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurtdışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanını almış olan yabancılar bu Kanuna göre çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleğini icra edebilecekler
İtirazın reddi halinde idari yargı yoluna başvurulabilecek
Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız ya da süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilecek Bakanlığın bu Kanun kapsamında verdiği kararlara karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlığa itiraz edilebilecek İtirazın reddedilmesi halinde idari yargı yoluna başvurulabilecek


15 gün içinde bildirim yükümlülüğü getiriliyor


Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri on beş gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlü olacak


Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içerisinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirecekler Türkiye’nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri ise saklı kalacak
Kanun kapsamındaki yabancıların ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri ya da Sosyal Güvenlik Kurumu’nun görevlendirdiği memurlar tarafından denetlenecek


Tasarı, yükümlülüklerini yerine getirmeyen işveren ve yabancı işçiler için yaptırımları da düzenleniyor Buna göre, bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeden bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya asgari ücretin üçte biri, yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için asgari ücretin üçte biri oranında ceza uygulanacak


Çalışma izni olmadan bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya asgari ücretin iki katı, bağımsız çalışan yabancıya asgari ücretin dört katı, bu şekilde yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için asgari ücretin beş katı ceza verilecek


Bu durumların tekrarı halinde idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanacak Para cezaları genel bütçeye kaydedilecek
Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığı’na bildirilecek İşveren, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorunda olacak


Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, yabancının pasaport ya da pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli ve her yabancı için ayrı verilecek


Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, bu kanun kapsamındaki hususlara ilişkin bilgi ve belge talep edebilecek
Yabancıların çalışma izni muafiyetlerinin başvuru, süre, şart ve türlerine ilişkin hususlar ile talep edilecek bilgi ve belgelerle ilgili konulara ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı’nın müşterek çıkaracağı yönetmelikle belirlenecek
Yabancı mühendislik ve mimarlara çalışma imkanı
Yabancı uyruklu mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca verilen çalışma izni ile çalışabilecek ya da çalıştırılabilecek


Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni alan yabancı uyruklu mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları, Türkiye’de bir aydan fazla kaldıkları takdirde, ihtisaslarına en yakın odaya müracaatla geçici aza olarak kaydolunacak


Tasarı Değerli Kağıtlar Kanunu’nda da değişiklik öngörüyor Buna göre, yabancı çalışma izin belgesi, çalışma izni muafiyet belgesi ve ikamet izni 55’er lira olacak
Süreli çalışma izni belgesi ve çalışma izni muafiyeti belgesi bir yıla kadar 500 lira, süresiz çalışma izin belgesi ve bağımsız çalışma izin belgesi 5 bin lira olacak
Çalışma izin belgesi harçlarının tespitine Dışişleri Bakanlığı yetkili olacak Çalışma izni muafiyeti geçerlilik süresi üç aydan kısa düzenlenen yabancılardan harç alınmayacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancı istihdamına ilişkin politika belirleyecek ve bu politikanın uygulanmasına ilişkin ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacak
Yükseköğretim kurumlarında çalışacak yabancı öğretim elemanlarına verilecek çalışma izinleri konusunda Yükseköğretim Kanunu’nda değişiklik yapılarak “ön izin” düzenlemesi getiriliyor


Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü kurulacak


Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde “Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü” oluşturulacak Genel Müdürlük, yabancı istihdamı ve işgücü göçü ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacak, çalışma izni ve çalışma izni muafiyetine ilişkin iş ve işlemleri yürütecek, yabancı istihdamına ilişkin Bakanlık politikasını belirleyecek, yabancı ülkelerle imzalanacak işgücü anlaşmaları ve sosyal güvenlik sözleşmelerinin müzakerelerine, hazırlanmasına katkı sağlayacak, işgücü göçüne ilişkin işlemleri yapacak, ulusal göç politikasının oluşturulmasında görev alanıyla ilgili konularda çalışma yapacak Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü için 142 kadro ihdas edilecek


Yabancı sağlık personeli, Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması Hakkında Kanun kapsamında, Türkiye’de çalıştırılabilecek Yabancıların yerleştirme ve atamaları ile nakillerine yönelik usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığı’nca belirlenecek
Türkiye’de örgün öğrenim gören ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecek