Şahıs İşletmesine Dönüşen Sermaye Şirketlerinde Kdv İstisnası Var Mı ?

Şahıs İşletmesine Dönüşen Sermaye Şirketlerinde Kdv İstisnası Var Mı ?

Sermaye şirketlerinin (Anonim ve Limited ) tüm aktif ve pasifleriyle birlikte şahs işletmesine devri durumunda katma değer vergisi (KDV) uygulanıp uygulanmayacağı konusunda;

I- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında kollektif, komandit, anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin ticaret şirketi olduğu belirtilmiş aynı maddenin ikinci fıkrasında ise kollektif ve komandit şirketin şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin ise sermaye şirketi olduğu hükme bağlanmıştır Aynı Kanunun 180 inci maddesinde, "(1) Bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamıdır" denilmekte olup "b) Geçerli tür değiştirmeler" başlıklı 181 inci maddesinde ise,

"(1) a) Bir sermaye şirketi;
1 Başka türde bir sermaye şirketine;
2 Bir kooperatife;

dönüşebilir"
hükmü yer almaktadır

Aynı Kanunun 194 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ise "Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266 ncı maddeleri de uygulanır" denilmektedir

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda bir sermaye şirketinin nev'i değişikliği yoluyla şahıs şirketine dönüşmesi mümkün bulunsa da devir işleminin nasıl vergilendirileceği hususunda vergi kanunlarının dikkate alınacağı tabidir

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 17 nci maddesinde kurumların ticari faaliyetlerinin tamamen sona erdirilmesine yönelik yapılan işlemler süreci olan tasfiye hükümlerine yer verilmiş olup aynı Kanunun 19 uncu maddesinde nev'i değişikliğine ilişkin olarak yapılan düzenlemelere göre, kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunulan bir kurumun kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunan kuruma dönüştürülmesi, münfesih kurumun tür değişikliği tarihindeki bilanço değerlerinin bir bütün olarak devri ve aynen bilançosuna geçirilmesi halinde mümkün olabilecektir

Aynı Kanunun "Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hallerinde Vergilendirme" başlıklı 20 nci maddesinde ise;
"(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan karlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:
a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir Münfesih kurum ile birleşilen kurum;
1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir"
hükmüne yer verilmek suretiyle yukarıda belirtilen şartların oluşması halinde sadece devir tarihine kadar elde edilen kazançların vergilendirilip, doğrudan doğruya birleşmeden doğan karların hesaplanmayacağı belirtilmiştir

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Anonim ve Limited şirketlerin tüm aktif ve pasifleriyle şahıs işletmesine devredilerek şahıs işletmesine dönüştürülmesi işlemi, Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında "devir" olarak değerlendirilemeyeceğinden söz konusu nev'i değişikliğinden doğan karlar vergiye tabi tutulacaktır

II- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN

3065 sayılı KDV Kanununun;

1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,
17/4-c maddesinde, Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanuna göre yapılan devir ve bölünme işlemlerinin KDV den müstesna olduğu,
hükümlerine yer verilmiştir

Buna göre, Anonim ve Limited şirketlerin tüm aktif ve pasifleriyle şahıs işletmesine devredilerek şahıs işletmesine dönüştürülmesi işlemi, Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında "devir" olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu işlemin KDV Kanununun 17/4-c maddesi kapsamında KDV den istisna tutulması mümkün değildir

Cengiz TÜRK
SMMM
SPK Lisanslı Bağımsız Denetçi